Η εορτή της αποτομής της κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου αποτελεί για την Εκκλησία μία υπενθύμιση της ανάγκης ο άνθρωπος να μην έχει πωρωμένη συνείδηση. Ο βασιλιάς των Ιουδαίων Ηρώδης ο Αντύπας είχε συνδεθεί με την Ηρωδιάδα, σύζυγο του αδελφού του Φιλίππου, έκανε μία κόρη μαζί της και την είχε στο παλάτι ως βασίλισσα παραβιάζοντας την εντολή του Δεκαλόγου «ου μοιχεύσεις». Έδινε έτσι και κάκιστο παράδειγμα στον λαό, όταν οι άνθρωποι έβλεπαν τον βασιλιά τους να μην τηρεί τα όσα όριζε η ταυτότητα την οποία η παράδοση έδινε στους Ισραηλίτες, αλλά και η στάση του αποτελούσε προσβολή προς την οικογενειακή τιμή. Η εξουσία συνδέεται με την φιληδονία και μπροστά σ’ αυτήν το ήθος γίνεται άηθες. Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος υπενθύμιζε με στεντόρεια φωνή στον βασιλιά ότι «ουκ έξεστί σοι», «δεν σου επιτρέπεται να έχεις ως γυναίκα τη γυναίκα του αδελφού σου» και αυτό προκάλεσε την οργή, κυρίως της Ηρωδιάδας, η οποία πέτυχε και τη φυλάκιση και τη θανάτωση του ενοχλητικού προφήτη, με ένα έγκλημα ειδεχθές.
Οι καιροί μας χαρακτηρίζονται από πωρωμένες συνειδήσεις. Θριαμβεύει η επιθυμία του ανθρώπου να τα έχει όλα δικά του, καθώς ζούμε σε έναν πολιτισμό που θεωρεί, με την έννοια των κτημάτων, ως «αγαθά» χρήματα, σώματα, αισθήσεις, περιβάλλον, συνάνθρωπο. Μέσα σ’ αυτήν την προοπτική πώς να ακουστεί η φωνή του Θεού, η φωνή της συνείδησης που μας λέει τι είναι καλό και τι κακό για την ύπαρξή μας, όχι μόνο όσον αφορά στην επιβίωσή μας, αλλά, κυρίως, αναφορικά με την ηθική μας ποιότητα; Το «κάνε ό,τι θες», «κάνε ό,τι σου αρέσει γιατί το δικαιούσαι» είναι το μοτίβο των καιρών, ασχέτως αν αυτό είναι μία παραπλάνηση, καθώς κανείς στην πραγματικότητα δεν μπορεί να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία του, ενώ και αν το πράξει, γρήγορα θα διαπιστώσει ότι η υπεσχημένη ευτυχία θέλει πολύ κόπο.
Όμως η συνείδησή μας είναι φιμωμένη και καταλήγει να είναι «κλειδωμένη» με τέτοιον τρόπο που όχι μόνο να σιωπά, αλλά να μην θέλει ούτε να κρίνει. Η ζωή μας περνά με αδιαφορία. Κάποτε περιμένουμε από τους ισχυρότερούς μας να έχουν ήθος, χωρίς εμάς αυτό να μας αγγίζει, ιδίως όταν βλέπουμε τους όποιους εξουσιαστές να αδιαφορούν εξίσου. Και λειτουργούμε συναισθηματικά, ανάλογα και με την ιδεολογία ή την ιδεοληψία μας, σε παραβιάσεις των ηθικών κανόνων, ταυτιζόμενοι ή υποστηρίζοντας τους παραβάτες, επειδή κάνουν αυτό που κατά βάθος θα θέλαμε να κάνουμε κι εμείς.
Μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σήμερα με ελάχιστη προσοχή στο να αποκτήσουν επίγνωση του τι είναι σωστό και τι λανθασμένο, τι βλάπτει τον συνάνθρωπο και τι ομορφαίνει τη ζωή τόσο τη δική του όσο και τη δική μας. Η λέξη «δικαίωμα» θεωρείται ως η βάση της ανατροφής. Οι περισσότεροι γονείς θέλουν να αποφύγουν συγκρούσεις, που όμως είναι απαραίτητες αν επιθυμούμε να παλέψουμε με τον παλαιό άνθρωπο, αυτόν που μας οδηγεί σε μία συνεχή αυτοθέωση. Κι έτσι, βλέπουμε παιδιά από την μικρή τους ηλικία να κάνουν ό,τι θέλουν και τους γονείς να τρέχουν να ικανοποιήσουν κάθε επιθυμία τους. Πώς να ενεργοποιηθεί λοιπόν η συνείδηση; Ούτε ο νόμος δεν επαρκεί, ενώ και αυτός συνήθως μένει στο φαίνεσθαι. Αν μπορούμε, στην πράξη θα τον παραβιάσουμε, σαν τους αρχαίους Σπαρτιάτες που μπορούσαν να κλέβουν, αρκεί να μην τους πιάνανε.
Η πωρωμένη συνείδηση είναι αντίθετη με το θέλημα του Θεού. Δεν οδηγεί στην αγάπη και σε ένα νόημα ζωής που ξεπερνά το τώρα, ενώ γεννά προϋποθέσεις χάους και αδικίας, διότι θα νικά μόνο ο ισχυρός. Ας ξαναβρούμε λοιπόν τον λόγο και τον νόμο του Θεού και εντός μας και στη ζωή μας.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην “Ορθόδοξη Αλήθεια”, στο φύλλο της 27ης Αυγούστου 2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου