Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου για τα Χριστούγεννα 2025

 Ναύπακτος, Χριστούγεννα 2025

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, Χριστός ἐτέχθη,

Ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων πανηγυρίζεται στήν ἀτμόσφαιρα τῆς Ἐκκλησίας καί στήν θεία Λειτουργία μέ τούς ἑορταστικούς ὕμνους, τήν θεία Κοινωνία τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Κάθε ἄλλη ἑορταστική ἐκδήλωση πού εἶναι ἀποκεκομμένη ἀπό αὐτήν τήν ἀτμόσφαιρα δέν μπορεῖ νά βοηθήση τίς πνευματικές ἀνησυχίες μας. Ἡ ἑορτή, ὅπως τήν πανηγυρίζει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, εἶναι φανέρωση τοῦ Θεοῦ πού ἔγινε ἄνθρωπος γιά νά ἀναστήση «τήν πρίν πεσοῦσαν εἰκόνα», καί εἶναι φανέρωση τῆς θείας Χάριτος γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.

«Θεοφάνεια» καί «Ἐπιφάνεια» εἶναι δύο λέξεις πού ἐκφράζουν τό νόημα τῆς ἑορτῆς. Ἡ λέξη «Θεοφάνεια» προέρχεται ἀπό τό χωρίο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α΄ Τιμ. γ, 16), καί ἡ λέξη «Ἐπιφάνεια» προέρχεται ἀπό ἄλλο χωρίο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Ἐπεφάνη ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις...» (Τίτ. β΄, 11). Μέ τίς δύο αὐτές λέξεις χαρακτηρίζεται ἡ Γέννηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου καί ἡ Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ στόν Ἰορδάνη ποταμό.

Μέχρι τόν 4ο αἰώνα οἱ δύο αὐτές ἑορτές συνδέονταν μεταξύ τους καί ἑορτάζονταν μαζί, καί ἀπό τότε ξεχωρίσθηκαν. Πάντως, μέσα στό Δωδεκαήμερο τῶν Χριστουγέννων ἑορτάζουμε τρεῖς μεγάλες Δεσποτικές ἑορτές, δηλαδή τήν κατά σάρκα Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τήν κατά σάρκα Περιτομή τοῦ Χριστοῦ καί τά ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, κατά τήν Βάπτισή Του στόν Ἰορδάνη ποταμό ἀπό τόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή. Ἑνιαῖα εἶναι αὐτά τά γεγονότα πού δείχνουν τήν ἀνακαίνιση καί τήν ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου.

Τήν κατά σάρκα Γέννηση τοῦ Χριστοῦ ὑπηρέτησαν ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, πού ἔδωσε τό σῶμα της, καί ὁ Ἰωσήφ ὁ μνήστωρ μέ τήν ὑπομονή του, καί τήν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ ὑπηρέτησε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Τίς ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων, μεταξύ πολλῶν θεολογικῶν τροπαρίων, ψάλλουμε καί ἕνα τροπάριο πού ἐκφράζει τό ἀποτέλεσμα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, μέ ἀναφορά στόν Προφήτη Ἰωήλ πού εἶπε: «Καί δώσω τέρατα ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς, αἷμα καί πῦρ καί ἀτμίδα καπνοῦ» (Ἰωήλ, γ΄, 3). Ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἔχοντας ὑπ’ ὄψη του αὐτήν τήν προφητεία ψάλλει: «Αἷμα καί πῦρ καί ἀτμίδα καπνοῦ• τέρατα (θαύματα) γῆς ἅ προεῖδεν Ἰωήλ». Καί ἑρμηνεύει: «Αἷμα τήν Σάρκωσιν• πῦρ τήν Θεότητα, ἀτμίδα δέ καπνοῦ τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό ἐπελθόν τῇ Παρθένῳ καί κόσμον εὐωδιάσαν».

Ὁ ἱερός ὑμνογράφος προσαρμόζει τήν προφητεία τοῦ Ἰωήλ στό μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, δηλαδή αἷμα ἀποκαλεῖται ἡ σάρκωση, πῦρ ἡ θεότητα, καί ἀτμίδα καπνοῦ τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ἔτσι, ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι μιά εὐωδία σέ ὅλο τόν κόσμο. Θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι ἕνα παγκόσμιο θυμιατόν πού στέλλει διαρκῶς τό εὐωδιαστό θυμίαμα σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, τούς λιβανίζει γιά νά ἐλευθερωθοῦν ἀπό τήν κακοσμία τοῦ κόσμου τῆς ἁμαρτίας.

Καί γιά τήν ἑορτή τῶν Θεοφανείων, τῆς Βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ ἰσχύει ἕνα ἄλλο τροπάριο πού ψάλλεται στήν Ἐκκλησία. Παρακαλεῖται ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, ὁ ὁποῖος τήν παλαιά ἐποχή στίς ροές τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ βάπτισε τόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος εἶναι «ἡ κάθαρσις τοῦ παντός κόσμου», νά ἱκετεύη τόν φιλάνθρωπο Θεό, ὡς «πρέσβυς εὐπρόσδεκτος», νά μᾶς ἑλκύση πού βυθιζόμαστε στά πλημμελήματα καί νά μᾶς ἀποπλύνη ἀπό κάθε κηλίδα. Τό τροπάριο εἶναι: «Ὁ πάλαι ταῖς ροαῖς Ἰορδάνου βαπτίσας τήν κάθαρσιν παντός, Ἰωάννη, τοῦ κόσμου, πολλοῖς με βυθιζόμενον πλημμελήμασιν ἕλκυσον, καί ἀπόπλυνον ἀπό παντοίας κηλῖδος, τόν φιλάνθρωπον διά παντός ἱκετεύων, ὡς πρέσβυς εὐπρόσδεκτος» (Ὄρθρος Τρίτης, Ὀκτωήχου, καθίσματα α΄ ἤχου).

Τά τροπάρια τῶν δύο αὐτῶν ἑορτῶν, ἐνῶ ἀναφέρονται στά Δεσποτικά γεγονότα τῆς κατά σάρκα Γεννήσεως καί τῆς Βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ, προσαρμόζονται στήν ζωή μας. Εἴμαστε μέσα στήν κακοσμία τῆς ἁμαρτίας μας, καί ζητᾶμε τήν εὐωδία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί εἴμαστε βυθισμένοι στήν ἀκαθαρσία τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ζητᾶμε τήν κάθαρση. Αὐτό εἶναι τό νόημα τῶν ἑορτῶν τῆς Θεοφανείας καί τῆς Ἐπιφανείας τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἑπομένως, δέν ἑορτάζουμε τίς ἑορτές ψυχολογικά, κοινωνικά, ἐθιμοτυπικά, γιατί ἕνας τέτοιος ἑορτασμός δέν προσφέρει τίποτε, ἀλλά αὐξάνει τήν ἐσωτερική ταραχή καί τό πνευματικό-ὑπαρξιακό ἄγχος. Ἄν δέν πλησιάσουμε αὐτές τίς ἑορτές μέ μετάνοια, μέ αὐτογνωσία καί μέ αὐτομεμψία δέν θά καταλάβουμε τήν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ, οὔτε τήν κάθαρση πού προσφέρει ὁ Χριστός καί θά παραμείνουμε ἀνεόρταστοι ἑορταστές.

Εὔχομαι ἔτη πολλά, κατά Χριστόν ἑορταστικά. 

Μέ πατρικές εὐχές

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ