e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2025

Τιμώντες τον Άγιο Αθανάσιο, 1700 χρόνια μετά την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο

Εφέτος, καθώς η Εκκλησία εορτάζει την επέτειο των 1700 ετών από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία συγκλήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας (το 325 μ. Χ.), τιμάμε σήμερα τον Άγιο Αθανάσιο, Πατριάρχη Αλεξανδρείας τον Μεγάλο, μια από τις πιο φωτεινές και ακατάλυτες μορφές της Εκκλησίας. Η ζωή και το έργο του δεν περιορίζονται στο ιστορικό τους πλαίσιο, αλλά διαλάμπει ως φαεινός αστέρας ακλόνητης πίστης, θεολογικής ακρίβειας και ακατάβλητης ανδρείας πνεύματος και ψυχής.

Το ιστορικό πλαίσιο της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου και ο ρόλος Αθανασίου

Στις αρχές του 4ου αιώνα, η Εκκλησία βρέθηκε αντιμέτωπη με την αίρεση του Αρείου, ο οποίος δίδασκε ότι ο Χριστός δεν είναι ομοούσιος με τον Πατέρα, αλλά κτίσμα. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος κλήθηκε να διασφαλίσει την ορθότητα της πίστεως. Ο Άγιος Αθανάσιος, αν και διάκονος τότε του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Αλεξάνδρου, ξεχώρισε για τη σοφία και την παρρησία του. Υπερασπίστηκε με ζήλο την πεποίθηση ότι ο Χριστός είναι «ομοούσιος» με τον Πατέρα.

Η θέση του αυτή αναφαίνεται ξεκάθαρα στο έργο του Κατά Αρειανών, όπου γράφει: «Ει μη ήν γαρ αληθώς Λόγος Θεού, αλλ’ εξ ουκ όντων και γέγονε, πώς ημάς εκ των θανάτων εζωοποίησεν;» (Κατά Αρειανών, Β΄ 67). Δηλαδή, αν ο Λόγος δεν ήταν αληθινά Θεός, πώς θα μπορούσε να μας χαρίσει ζωή από τον θάνατο; Τούτο καταδεικνύει ότι για τον Αθανάσιο, η θεότητα του Χριστού δεν είναι μια αφηρημένη ιδέα, αλλά το γερό θεμέλιο της σωτηρίας του ανθρώπου.

Ο όρος «ομοούσιος» έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος της θεολογίας της Εκκλησίας. Ο Άγιος Αθανάσιος κατέδειξε ότι η σχέση του Υιού με τον Πατέρα δεν μπορεί να περιοριστεί σε όρους δημιουργήματος. Έγραφε χαρακτηριστικά: «Εκ φύσεως Θεός ων ο Λόγος, Θεού γαρ Υιός εστίν, ομοούσιος δε τω Πατρί εστίν, άρα φύσιν Θεού έχει» (Κατά Αρειανών, Α΄ 9). Ο Υιός δεν είναι κάτι ξένο προς τον Πατέρα, αλλά της ίδιας ουσίας, της ίδιας φύσεως. Αυτή η θεολογική ακρίβεια διαφυλάχθηκε ως δόγμα της πίστης μας και αποτελεί διηνεκώς την παλλόμενη καρδιά της Χριστιανοσύνης.

Η ζωή και τα συγγράμματά του, αδιάπτωτη μαρτυρία Χριστού

Η ζωή του Αγίου Αθανασίου υπήρξε γεμάτη διωγμούς. Ο ίδιος εξορίστηκε πέντε φορές, αλλά ποτέ δεν απομακρύνθηκε από την αλήθεια. Στο έργο του Απολογία προς τον Κωνσταντίνο, γράφει χαρακτηριστικά: «Την αλήθειαν αδικείν ισχυρίζονται, ου δε την αλήθειαν παραχωρείν, ούτως γαρ η νίκη του Θεού μένει» (Απολογία προς Κωνσταντίνον, 18). Με αυτά τα λόγια υπενθυμίζει ότι η αλήθεια του Θεού δεν μπορεί να υποχωρήσει μπροστά στις ανθρώπινες αδικίες, γιατί η νίκη του Θεού είναι αιώνια.

Τα έργα του Αγίου Αθανασίου αποτελούν πηγή πνευματικής σοφίας και θεολογικής κατανόησης. Στο περίφημο Περί Ενανθρωπήσεως του Λόγου γράφει: «Αυτός γαρ ενηνθρώπησεν, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν» (Περί Ενανθρωπήσεως, 54). Αυτός ο λόγος συνοψίζει την ουσία της σωτηρίας: ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να μπορέσει ο άνθρωπος να ενωθεί με τον Θεό.

Επιπλέον, στο ίδιο έργο αναφέρει: «Ο Λόγος του Θεού, σαρκούμενος, ανέλαβε τον θάνατον ημών, ίνα ημείς ζωήν λάβωμεν» (Περί Ενανθρωπήσεως, 9). Με αυτά τα λόγια ο Άγιος Αθανάσιος παραδέχεται ότι η ενσάρκωση του Χριστού δεν ήταν μόνο πράξη αγάπης, αλλά και έργο σωτηρίας.

1700 χρόνια μετά: Το μήνυμα του Αγίου Αθανασίου

Σήμερα, σε μια εποχή που η αλήθεια συχνά σχετικοποιείται και η πίστη μας δέχεται πιέσεις και συμπιέσεις, η μαρτυρία του Αγίου Αθανασίου παραμένει επίκαιρη. Η ακλόνητη στάση του υπενθυμίζει προς κάθε κατεύθυνση ότι η πίστη δεν είναι απλώς μια συλλογή δογμάτων, αλλά η ίδια η ζωή μας.

Ο Άγιος Αθανάσιος καλεί όλους να υπερασπιστούμε την Πίστη με θάρρος και αγάπη. Διδάσκει ότι η ενότητα της Εκκλησίας στηρίζεται στην αλήθεια, όχι σε συμβιβασμούς. Όπως γράφει: «Η γαρ Εκκλησία, η μία, ουκ εστί διχόνοια, αλλ’ αλήθειά εστιν» (Κατά Αρειανών, Δ΄ 36). Η Εκκλησία είναι μία, διότι θεμελιώνεται στην αλήθεια, όχι σε διαιρέσεις ή αιρέσεις.

*     *     *

Ο Άγιος Αθανάσιος είναι ένας από τους φωτοφόρους Πατέρες της Εκκλησίας έκτοτε, στο παρόν και το μέλλον. Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμά του, υπερασπιζόμενοι -καθ' όσομας αναλογεί- την πίστη με θάρρος, ταπεινό πνεύμα και αφοσίωση στο Θείον. Με τις πρεσβείες του αγίου Πατρός, ας ακολουθήσουμε τα βήματά του και ας αγωνιζόμαστε για την αλήθεια του Χριστού.

π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Δεν υπάρχουν σχόλια: