«Καὶ οἱ σκέψεις τους μεταξύ τους κατηγοροῦν ἢ καὶ ἀπολογοῦνται, ὅπως θὰ φανῇ τὴν ἡμέρα, ὅταν, σύμφωνα μὲ τὸ εὐαγγέλιό μου, ὁ Θεὸς θὰ κρίνῃ τὰ κρυφὰ τῶν ἀνθρώπων διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ».
Παραλλάσσοντας μία φράση ενός σπουδαίου φιλοσόφου του 20ού αιώνα, του Λούντβιχ Βιντγκενστάιν, ο οποίος λέει ότι «τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου», θα μπορούσαμε να την προεκτείνουμε ως ότι «τα όρια της σκέψης μου είναι τα όρια του κόσμου μου». Δεν είναι μόνο το τι προσλαμβάνει ο άνθρωπος, μπορεί να ερμηνεύσει, να επεξεργαστεί, να εκφράσει διά του νου του. Είναι και ο κρυπτός κόσμος. Είναι το τι αποθηκεύει, πώς κατευθύνει και κατευθύνεται, ποια σενάρια δημιουργεί, πώς μπορεί να διαχειριστεί τη ζωή του, τα συναισθήματά του, τις επιθυμίες του. Ο κόσμος όλος περικλείεται στον νου. Προφανώς και η καρδιά μας γεννά. Η δική μας παράδοση, η ορθόδοξη άλλωστε ζητά από τον νου να μεταβεί στην καρδιά, διότι εκεί βρίσκεται η πλήρης μορφή και προσωπικότητα του ανθρώπου. Η καρδιά περιλαμβάνει και όσα δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε λογικά, με τη δύναμη της σκέψης μας, όπως είναι η τέχνη, η μουσική, η ποίηση, η ομορφιά και η ασκήμια. Δεν είναι απαραίτητο ο νους μας να έχει διαμορφωμένα κριτήρια τού τί μας αρέσει και τί όχι. Πάντα στον άνθρωπο υπάρχει η έκπληξη, το απροσδόκητο, το ξεχωριστό. Το μυστήριο, που δεν μπορεί να ερμηνευθεί αποκλειστικά με το μυαλό, αλλά βιώνεται καρδιακώς και ο νους έρχεται εκ των υστέρων να το εκλογικεύσει. Ο έρωτας είναι η καλύτερη απόδειξη. Γιατί ερωτευόμαστε κάποιον ή κάποια; Γιατί, εκ των υστέρων, προσαρμόζουμε τη ζωή μας διά της σκέψεως στο πρόσωπο που ερωτευτήκαμε, στη σχέση μαζί του ή μαζί της ή στην απόρριψη όταν η σχέση δεν προχωρά ή τελειώνει; Το ίδιο συμβαίνει και με τον θάνατο. Το πώς θα τον διαχειριστούμε ουσιαστικά έρχεται εκ των υστέρων να διαμορφωθεί διά του νου, όταν όμως η καρδιά έχει πονέσει και ο νους βιώνει το ανερμήνευτο του μυστηρίου που δεν μπορεί να αποδεχθεί ο σύνολος άνθρωπος.
Όμως η σκέψη είναι για τον άνθρωπο ένα όριο. Και η σκέψη μας τροφοδοτείται από τους λογισμούς μας. ΟΙ λογισμοί είναι μικρές πινελιές συλλήψεων νοητικών, μία φράση κάποτε, μία εικόνα, μία επιθυμία, μία ιδέα που εμφανίζονται στον νου μας, είτε από εμάς τους ίδιους είτε από το περιβάλλον και τον κόσμο μας, από όπου γεννώνται ως προκλήσεις, είτε εκ του πονηρού, όπως μας λέει η πνευματική μας παράδοση. Ο τρόπος που θα διαχειριστούμε τους λογισμούς μας χτίζει την προσωπικότητά μας. Αν οι λογισμοί μας έχουν πυρήνα, εκτός από την περιέργεια και την εξέταση της αλήθειας τους, την αγάπη και την ομορφιά, τότε τα όρια της σκέψης μας γίνονται αγάπη και ομορφιά, μαζί με τον κόσμο, διότι βλέπουμε τους λογισμούς μας ως οχήματα συνύπαρξης, προσφοράς, εκτίμησης, κάποτε και δοξολογίας. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ζητούν από εμάς να μελετούμε το κάλλος των κτισμάτων, της ομορφιάς που ο κόσμος φέρει, ως ευκαιρία να δοξάσουμε και να ευχαριστήσουμε τον Θεό, θεωρώντας Τον διά της φύσεως ως Δημιουργό και Κτίστη των απάντων. Αν οι λογισμοί μας έχουν ως βάση την αυτοδικαίωσή μας, τότε γέρνουμε προς την αμαρτία, προς την αυτοθέωση, προς την αίσθηση ότι ο κόσμος ερμηνεύεται μόνο δι’ ημών. Και έτσι γεννώνται συγκρούσεις, ανταγωνισμοί, εξουσία, διαμάχες.
Ο απόστολος Παύλος επισημαίνει όμως μία διάσταση που ο άνθρωπος, ιδίως του καιρού μας, δεν θέλει να δει. Ότι οι λογισμοί μας θα είναι η βάση της κρίσεώς μας, όταν ο Θεός θα κρίνει τα κρυπτά μας, τα αφανέρωτα του νου και της καρδιάς, την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας, την ημέρα των εσχάτων, διά του Ιησού Χριστού, του Υιού και Λόγου του Θεού. Όσα εμείς νομίζουμε ότι είναι ο σκληρός μας δίσκος, για τον Θεό δεν είναι μυστικό, αλλά γνωστά κατά πάντα, διότι Εκείνος είναι πανταχού παρών και τα πάντα πληρών. Και η κρίση μας θα είναι αν επιλέξαμε να διαχειριστούμε τους λογισμούς μας στην προοπτική της αγάπης και της ομορφιάς ή στην προοπτική της εξορίας του Θεού από τη ζωή μας και της αυτοθέωσής μας, που αναπόφευκτα οδηγεί στην κακία. Τότε οι λογισμοί μας οι ίδιοι θα εγερθούν και άλλοι θα μας κατηγορήσουν και άλλοι θα απολογηθούν για μας. Η ελευθερία μας όμως μάς λέει ότι έχουμε αυτόν τον αγώνα στη ζωή που ζούμε: τον αγώνα του ευαγγελίου, δηλαδή τον αγώνα της αγάπης, της ομορφιάς και της δοξολογίας, ώστε τα όρια της σκέψης μας να γίνονται όρια ενός κόσμου, στον οποίο το κακό δεν θα νικήσει. Ακόμη κι αν αυτό φαίνεται αναπόφευκτο, διότι έτσι δείχνουν τα πράγματα, ο κρυπτός της καρδίας μας άνθρωπος είναι η δική μας ευθύνη. Ας εργαστούμε πνευματικά και διά του Αγίου Πνεύματος.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κυριακή 22 Ιουνίου 2025. Β’ Ματθαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου