***
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεε,
Τιμιώτατοι ἀδελφοὶ Ἱεράρχαι,
Ὁσιώτατοι Μοναχοὶ καὶ Ὁσιώταται Μοναχαί,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ εὐλογημένα,
Χαρὰν ἐξαίρετον δοκιμάζομεν σήμερον ἥ ἡμετέρα Μετριότης καὶ ἡ τιμία Συνοδεία ἡμῶν, εὑρισκόμενοι, κατόπιν τῆς εὐγενοῦς προσκλήσεώς σας, Ἱερώτατε ἀδελφέ ἅγιε Θεσσαλονίκης, ἐν τῷ Παρθενῶνι τούτῳ τῆς Δεσποίνης ἡμῶν καὶ Θεοτόκου, ἔχοντες πέριξ ημών τὰ τῆς Ἐκκλησίας ἀγγελοειδῆ τάγματα, τῶν μοναχῶν καὶ μοναζουσῶν τὴν τιμιωτάτην ὁμήγυριν.
Ἐκ τοῦ Μεγάλου Μοναστηρίου τοῦ Φαναρίου κομίζομεν τὴν ἀγάπην, τὴν στοργὴν καὶ τὸ ἀνύστακτον ἐνδιαφέρον τῆς Μητρὸς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας πρὸς ἅπαντας καὶ ἁπάσας ὑμᾶς, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἐπιπόθητα καὶ ἠγαπημένα, καὶ ἀσπαζόμεθα ὑμᾶς φιλήματι ἁγίῳ, ἀπονέμοντες ἑνὶ ἑκάστῳ τὴν πατρικὴν καὶ Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐχὴν καὶ εὐλογίαν.
Ὁ μοναχισμός συνιστᾷ χαρισματικὴν κατάστασιν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ συγχρόνως θεσμὸν ἢ ἰδιαιτέραν τάξιν. Οἱ μονασταὶ ἀπέβαλον τὸν κόσμον καὶ τὰ του κόσμου διὰ τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν. Δὲν εἶναι ὅμως ἀποκεκομμένοι ἐκ τοῦ λοιποῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας, καθ᾿ ὅσον «διαιρέσεις χαρισμάτων εἰσί, τὸ δὲ αὐτὸ Πνεῦμα·… ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ συμφέρον. Πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται», (Α’ Κορ. ιβ’, 4-11).
Οἱ μονασταὶ διακατέχονται ὑπὸ τοῦ ἐντόνου πόθου τῆς Βασιλείας, ἥτις εἶναι «ἡ υἱοθεσία, ἡ ἐκθέωσις, ἡ τῶν οὐρανίων θησαυρῶν ἀποκάλυψις καὶ κτῆσις καὶ ἀπόλαυσις»[1], κατὰ τὸν Ἅγιον Ἀρχιεπίσκοπον Θεσσαλονίκης Γρηγόριον τὸν Παλαμᾶν. Ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποτελεῖ τὴν μόνην ἐπιθυμίαν καὶ τὸν μόνον σκοπόν ἐν τῷ μονήρει βίῳ. Δι᾿ ὅ καὶ ὁ χαρακτηρισμὸς αὐτοῦ ὡς «στιφοῦ καὶ τεθλιμμένου» ἀποτελεῖ θεολογικόν ἀτόπημα, καθ᾿ ὅτι ἡ ἀναμονὴ τῆς Βασιλείας καὶ πρόγευσις αὐτῆς ἐν τῇ εὐχαριστιακῇ πραγματώσει τῆς Ἐκκλησίας εἶναι «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια» (Γαλ. ε, 22), καὶ οὐχὶ θλῖψις καὶ στέρησις.
Ἡ βίωσις τῆς μοναχικῆς ἀφιερώσεως ὑπὸ τὴν πνιγηρὰν αὐτῆς ἐκδοχὴν, καὶ ὄχι ὡς κλήσεως εἰς Δεῖπνον καὶ ἄρα ὡς εὐφροσύνου προσδοκίας, ὁδηγεῖ εἰς ἐκκοσμίκευσιν τῆς μοναχικῆς πολιτείας. Ἡ ἐνασχόλησις τοῦ μοναχοῦ μὲ τὰς ὑποθέσεις καὶ τὰς μερίμνας τοῦ κόσμου ἀποτελεῖ σύμπτωμα του ὡς ἄνω πνευματικοῦ ἀποπροσανα-τολισμοῦ, καθ’ ὅτι ὁ ἐν λόγῳ μοναχὸς ἐπιζητεῖ ἑτέραν προοπτικὴν καὶ κατεύθυνσιν ζωῆς ἐν τῷ κόσμῳ, ὑπὸ τὸ προκάλυμμα τῆς ἐπιστηρίξεως καὶ συμμετοχῆς εἰς τὰ ἐκκλησιαστικὰ δρώμενα, τῆς πνευματικῆς ἀφυπνίσεως τοῦ ποιμνίου καὶ τῆς ἱεραποστολῆς, τῆς διαφυλάξεως τῆς καθαρότητος τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐξ αὐτῆς ὀρθότητος βίου καὶ ἄλλων πολλῶν εὐλογοφανῶν ἀφορμῶν.
Κατ᾿ ἀλήθειαν ὅμως, ταῦτα πάντα συνιστοῦν ἐκτροπὴν ἐκ τοῦ ἐσχατολογικοῦ προσανατολισμοῦ τοῦ μοναχοῦ, ἐφ᾿ ὅσον ἡ ἀποταγὴ τοῦ κόσμου ἀποτελεῖ θεμελιώδη ὅρον τῆς μοναχικῆς πολιτείας. Δι᾿ ὅ καὶ ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, ἐν τῇ περιωνύμῳ αὐτοῦ «Κλίμακι», θέτει τὴν ἀποταγὴν ὡς πρώτην βαθμίδα ἀνόδου καὶ λέγει χαρακτηριστικῶς: «Ἀναχώρησις κόσμου ἐστὶν ἑκούσιον μῖσος ἐπαινουμένης ὕλης, καὶ ἄρνησις φύσεως δι᾿ ἐπιτυχίαν τῶν ὑπὲρ φύσιν»[2]. Ὁ δὲ ἕτερος διδάσκαλος τῆς μοναχικῆς βιοτῆς καὶ τῆς νοερᾶς προσευχῆς, Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς, σημειώνει ἐμφαντικῶς: «Ψυχὴ μὴ τῶν κοσμικῶν ἀπαλλαγεῖσα φροντίδων οὔτε τὸν Θεὸν ἀγαπήσει γνησίως οὔτε τὸν διάβολον βδελύξεται ἀξίως»[3]. Ὡς προσφυῶς ἐγράφη ὑπὸ συγχρόνου σοφοῦ θεολόγου, «ὁ μοναχὸς ἔχει περιβληθεῖ μέλανα στολὴ καὶ δίνει ὄρκους ἀναχωρήσεως ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ θανάτου ὡς πρὸς τὸν κόσμο. Ἀποτελεῖ ὀξύμωρο τὸ νὰ μετέρχεται ὁ μοναχὸς κοσμικὲς μεθόδους γιὰ νὰ κερδίσει ἀνθρώπους στόν Χριστό. Ἡ ἱεραποστολὴ δὲν εἶναι ἔργο τοῦ μοναχοῦ. Ἔργο του εἶναι ῾ἡ φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρἠμῳ᾽, ἡ σιωπηλὴ ἀλλὰ καὶ τόσο κραυγαλέα ὑπόμνηση πρὸς ὅλους μας ὅτι ῾παράγει τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου᾽. Ἂν ἐκκοσμικευθεῖ ὁ μοναχισμός, χάνεται μία δύναμη ποὺ θὰ προστατεύσει τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἐκκοσμίκευση»[4].
Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, με μητρικά σπλάγχνα περιέβαλεν ἀνέκαθεν καὶ περιβάλλει ἕως τῆς σήμερον τὴν μοναχικὴν πολιτείαν διὰ τῆς προστατευτικῆς αὐτῆς ἀγκάλης καὶ στοργῆς. Οὕτω, ἐπαγρυπνεῖ ἀνυστάκτως, ὄχι μόνον διὰ τὴν παραφυλακὴν τῶν ὅρων τῆς Πίστεως, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἀκλινῆ τήρησιν τῶν ὁροθεσίων τοῦ μοναχικοῦ βίου. Ταῦτα τὰ ἱερὰ θέμεθλα, κατὰ τὴν μακραίωνα καὶ πολυκύμαντον πορείαν της, διεμορφώθησαν παρὰ τῶν θεοφόρων Πατέρων καὶ καθιερώθησαν ὑπὸ τῶν Ἁγίων Τοπικῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, οὐχὶ βεβαίως ὑπὸ μίαν δικανικὴν ἢ τυπικὴν ἐκδοχήν, ἀλλ’ ὑπὸ ἀπολύτως ἰσόρροπον θεώρησιν μεταξὺ Ἁγιοπνευματικῆς καὶ θεσμικῆς συγκροτήσεως, ἥτις πάντοτε ἔχει ἐσχατολογικὸν προσανατολισμόν.
Ὁ μοναχισμὸς δὲν προβάλλει ἑαυτὸν εἰς τὸ Κυριακὸν Σώμα εις την Εκκλησίαν, ὡς παράλληλον ἢ καὶ ἐπικουρικὸν ἐκκλησιαστικὸν θεσμόν, ἀλλά, ἐκ τοῦ εἶναι του, ὡς φανέρωσιν τῆς ἀληθείας τῆς ἐν Χριστῷ καινῆς ζωῆς καὶ ἐπιβεβαίωσιν τῆς ἐρχομένης Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἁπλότης τοῦ βίου˙ ἡ ἐν προσευχῇ, κόπῳ, ἀφανείᾳ καὶ σιωπῇ, ἐργασία τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ˙ ἡ κάθαρσις τῆς καρδίας˙ ἡ ζήλωσις τῶν κρειττόνων χαρισμάτων τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδος καὶ τῆς ἀγάπης καί, ἐν τέλει, ἡ ἀέναος δοξολογία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἀποτελοῦν τὸ διαρκῶς ἀνακαινιστικὸν, ἐν τῇ δυνάμει τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου, στοιχεῖον, τὸ ὁποῖον ὡς καταλύτης διευκολύνει τὴν παρὰ πάντων τῶν πιστῶν ἄρσιν τοῦ σωτηρίου Σταυροῦ πρὸς γεῦσιν τῆς Ἀναστάσεως καὶ μέθεξιν τῶν Ἐσχάτων.
Σεῖς δέ, τέκνα ἠγαπημένα, «μένετε ἐν οἷς ἐμάθετε καὶ ἐπιστώθητε, εἰδότες παρὰ τίνος ἐμάθετε» (πρβλ. Β’ Τιμ. γ’, 14), διότι ἔχετε τὸ προνόμιον τῆς πνευματικῆς ἀναφορᾶς εἰς τὴν Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν, ἀλλὰ καὶ τῆς διαποιμάνσεως ὑπὸ Ποιμένων ἀξίων καὶ παραδοσιακῶν, ἀμετακινήτως προσδεδεμένων εἰς τὸ ἦθος αὐτῆς, ὡς τυγχάνει καὶ ὁ σήμερον θεοφιλῶς ποιμαίνων τὴν θεοτήρητον και ιστορικήν ταύτην Ἐπαρχίαν, Ἱερώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεος, πρὸς τὸν ὁποῖον καταθέτομεν τὰς εὐχαριστίας μας διὰ τὴν εὐγενῆ πρόσκλησιν καὶ τὴν εὐκαιρίαν ταύτην τῆς πρόσωπον πρὸς πρόσωπον κοινωνίας μαζί σας, λίαν αγαπητοί μοναχοί και μοναχοί.
Ἡ δὲ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διὰ πρεσβειῶν τῆς Κυρίας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἐνταῦθα Ἁγίων, εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν. Ἀμήν!
_________
1.Λόγος Ὑπὲρ τῶν Ἱερῶς Ἡσυχαζόντων Ι.3 εἰς τὸ Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Ἔργα τ. 2 (Σειρὰ Ε.Π.Ε 54), Πατερικαὶ Ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς», Θεσσαλονίκη 1982, σ. 180
2.Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, Κλῖμαξ, PG 89, 633 C.
3.Διαδόχου Ἐπισκόπου Φωτικῆς τῆς Παλαιᾶς Ἠπείρου τοῦ Ἰλλυρικοῦ, Κεφάλαια Πρακτικὰ Γνώσεως καὶ Διακρίσεως Πνευματικῆς ρ΄, εἰς: Ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς, Ἔργα, Ἱερὰ Μονὴ Σταυρονικήτα, Ἅγιον Ὄρος 2019, σ. 216.
4. Ἰ. Ζηζιούλα, «Ἐκκλησία καί ἔσχατα», εἰς τὸ ἔργον: Ἀκαδημία θεολογικῶν σπουδών, Ἐκκλησία καί Ἔσχατα, ἐκδ. Καστανιώτη, Ἀθήνα 2003, σ. 40.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου