Φανάρι: Ομιλίες εκατέρωθεν στο Συλλείτουργο Οικουμενικού Πατριάρχου και Πατριάρχη Βουλγαρίας

 Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου:

Μακαριώτατε Μητροπολῖτα Σόφιας καὶ Πατριάρχα πάσης Βουλγαρίας, λίαν ἡμῖν ἀγαπητὲ Ἀδελφὲ καὶ Συλλειτουργὲ κύριε Δανιήλ!

Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία, 

Ἐξοχώτατοι ἐκπρόσωποι τῶν διπλωματικῶν ἀρχῶν,

Εὐλαβέστατοι κληρικοὶ παντὸς βαθμοῦ,

Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,

Εὐσεβὲς ἐκκλησίασμα!

«Χορεύουσιν Ἄγγελοι πάντες ἐν οὐρανῷ καὶ ἀγάλλονται σήμερονˑ σκιρτᾶ δὲ πᾶσα ἡ κτίσις διὰ τὸν γεννηθέντα ἐν Βηθλεὲμ Σωτῆρα Κύριονˑ ὅτι πᾶσα πλάνη τῶν εἰδώλων πέπαυται καὶ βασιλεύει Χριστὸς εἰς τοὺς αἰῶνας!»

Μέσα εἰς τὴν μεγάλην ταύτην χαρὰν τῆς Ἐκκλησίας ἐπὶ τῇ σεπτῆ Γεννήσει τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν ὁποίαν ἀπὸ χθὲς πανηγυρίζομεν, δευτέραν ἀγαλλίασιν χαίρεται σήμερον ἡ ποτνία Ἁγία τοῦ Χριστοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλη Ἐκκλησία, ἐπὶ τῇ Εἰρηνικῇ Ἐπισκέψει εἰς αὐτὴν τοῦ Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Σόφιας καὶ Πατριάρχου πάσης Βουλγαρίας κυρίου Δανιήλ! Ὡς εὖ παρέστητε, Μακαριώτατε καὶ πεφιλημένε ἅγιε Ἀδελφέ, μετὰ τῆς τιμίας Συνοδείας Σας, εἰς τὰς ἱερὰς αὐλὰς τῆς κοινῆς πάντων ἡμῶν Μητρὸς καὶ Τροφοῦ Ἐκκλησίας! Εἰς τὰ ἴδια ἤλθετε, καὶ ὡς ἴδιον Ἀδελφὸν Σᾶς παραλαμβάνομεν! Σᾶς ὑποδεχόμεθα μὲ θερμὰ αἰσθήματα ὑψηλῆς τιμῆς εἰς τὸ ἡγιασμένον ὅσον καὶ μαρτυρικὸν Φανάριον! 

Οἱ ἱεροὶ δεσμοὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μετὰ τοῦ Βουλγαρικοῦ λαοῦ εἶναι, ὡς γνωστόν, ἀρχαῖοι, ἐξικνούμενοι μέχρι τοῦ Θ´ αἰῶνος καὶ τῆς εὐκλεοῦς Πατριαρχίας τοῦ ἐπιφανοῦς Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου, ὁ ὁποῖος ἐπέδειξεν ἰδιαίτερον καὶ ἔμπρακτον ἐνδιαφέρον διὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸν τῶν Σλαβικῶν ἐθνῶν. Ὁ τότε Ἡγεμὼν τῶν Βουλγάρων Βόρις, βαπτισθεὶς καὶ λαβὼν τὸ ὄνομα Μιχαήλ, ὑπῆρξε πνευματικὸν τέκνον τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου, ὁ ὁποῖος τὸν προσεφώνει «περιφανέστατον καὶ ἠγαπημένον υἱὸν αὐτοῦ, τῶν ἰδίων αὐτοῦ πνευματικῶν ὠδίνων εὐγενὲς καὶ γνήσιον γέννημα»! Τοὺς ἰδίους ἀκριβῶς λόγους τοῦ Πατριάρχου Φωτίου πρὸς τὸν Βόριδα-Μιχαὴλ δύναται νὰ λέγῃ σεμνυνομένη ἡ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινου-πόλεως δι’ ὅλον τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς Βουλγαρίας! Καὶ ναὶ μὲν ὑπῆρξαν κατὰ καιρούς, φθόνῳ καὶ συνεργείᾳ τοῦ πονηροῦ, ταραχώδεις διακυμάνσεις εἰς τὰς διεκκλησιαστικὰς σχέσεις ἡμῶν, λίαν ἑκάστοτε ὀδυνηραί, εἰς ἐξωεκκλησιαστικοὺς συνήθως παράγοντας καὶ παρεμβάσεις ὀφειλόμεναι, οὐχ ἧττον τὸ φίλτρον τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης οὐδόλως ἠλαττώθη καὶ ὁ ψυχικὸς ἡμῶν σύνδεσμος οὐδέποτε ἐξέλιπεν! «Ἀλλήλων μέλη ἐσμέν», ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέτως ἡνωμένοι ἐν τῇ κοινῇ Πίστει καὶ ὁμολογίᾳ, τῇ κοινῇ ἁγιοπνευματικῇ ἐμπειρίᾳ καὶ τῇ κοινῇ ἐλπίδι τῆς ἐν Χριστῷ αἰωνίου ζωῆς καὶ σωτηρίας! Καὶ «τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; θλίψις ἤ στενοχωρία ἤ διωγμὸς … ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα;» Μαζὶ μὲ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον πεπείσμεθα ὅτι «οὔτε θάνατος, οὔτε ζωή, … οὔτε ἐνεστῶτα, οὔτε μέλλοντα, οὔτε ὕψωμα, οὔτε βάθος, οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν» (Ρωμ. η´, 35 καὶ 38-39). Αἱ ἀδιάκοποι ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς Θεὸν εὐχαὶ καὶ πρεσβεῖαι τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς Ὁποίας τὴν Σύναξιν σήμερον ἑορτάζομεν, καθὼς καὶ τῶν Ἁγίων Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου τῶν Ἰσαποστόλων, Βόριδος, Ἐνραβότα, Κλήμεντος Ἀχρίδος, Ναοὺμ Πρεσλάβας, Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας, Εὐθυμίου Τυρνόβου, Ἰωάννου τῆς Ρίλας καὶ τῶν λοιπῶν κοινῶν ἡμῶν Ἁγίων καὶ οὐρανίων προστατῶν, μᾶς ὡδήγησαν εἰς τὴν κατόπιν τῆς θυέλλης μεγάλην ἐκείνην χαρὰν τοῦ 1945, τῆς ἐπὶ τοῦ ἀοιδίμου προκατόχου ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βενιαμὶν δηλονότι πλήρους ἀποκαταστάσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν κοινωνίας διὰ τῆς ἄρσεως τοῦ ὀδυνηρᾶς μνήμης Σχίσματος, καὶ ἀργότερον, κατὰ Ἰούλιον τοῦ ἔτους 1961, ἐπὶ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, τῆς πλήρους κανονικῆς ἀναγνωρίσεως τῆς Πατριαρχικῆς ἀξίας τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Βουλγαρίας. Ἐπισφράγισις τῶν μεγάλων ἐκείνων καὶ χαροποιῶν γεγονότων ὑπῆρξεν ἡ ἐπίσημος Εἰρηνικὴ Ἐπίσκεψις τοῦ μακαριστοῦ Πατριάρχου Βουλγαρίας κυροῦ Κυρίλλου ἐνταῦθα τὸ 1962 καὶ ἡ συλλειτουργία μετὰ τοῦ ἀοιδίμου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου. Ἠκολούθησαν αἱ εὐλογημέναι Πατριαρχίαι τῶν ἀοιδίμων Πατριαρχῶν Βουλγαρίας Μαξίμου καὶ Νεοφύτου, κατὰ τὰς ὁποίας αἱ ἀγαθαὶ διεκκλησιαστικαὶ ἡμῶν σχέσεις διηυρύνθησαν καὶ ἐστερεώθησαν ἔτι περισσότερον. 

Καὶ ἡμεῖς ἐπραγματοποιήσαμεν ἐπισήμους ἀντιστοίχους ἐπισκέψεις εἰς τὴν Βουλγαρίαν καὶ ἐψηλαφήσαμεν τὴν γνησιότητα τῶν ἀγαθῶν πρὸς ἡμᾶς αἰσθημάτων καὶ τὴν πρὸς τὴν Μητέρα ‘Εκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως εὐλάβειαν καὶ ἀγάπην κλήρου τε καὶ λαοῦ τῆς αὐτόθι Ἐκκλησίας, τυχόντες πάντοτε θερμῆς ὑποδοχῆς καὶ σπουδαίας ξενίας! Καὶ ὅταν ἐσωτερικὸς διχασμὸς ἐτάραξεν, ὡς μὴ ὤφελε, τὴν εὐστάθειαν καὶ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Βουλγαρίας, ἁρμοδίως παρακληθέντες παρὰ τοῦ ἀοιδίμου Πατριάρχου Μαξίμου, καθηκόντως σπεύσαντες συνεκαλέσαμεν, συμφώνως πρὸς τὰ ἱεροκανονικὰ θέσμια καὶ προνόμια τοῦ Ἀποστολικοῦ καὶ Οἰκουμενικοῦ τούτου Θρόνου, τὸ 1998, ὑπὸ τὴν προεδρίαν ἡμῶν, Μείζονα καὶ Ὑπερτελῆ Ἱερὰν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν Σύνοδον πρὸς ἐπίλυσιν τοῦ φλέγοντος τούτου ζητήματος, ὅπερ καὶ θείᾳ συνάρσει ἐπετεύχθη, καὶ ἤδη, τῶν πληγῶν τοῦ σχίσματος ἐκείνου ἐπουλωθεισῶν καὶ τῆς θεοφιλοῦς εἰρήνης ἐν ἀγάπῃ κρατησάσης, ὑπάρχει πλέον ἐν Βουλγαρίᾳ μία ποίμνη, εἷς Ποιμήν, ἱκανός, θεοφιλὴς καὶ ἄξιος, ἡ Ὑμετέρα σεβασμία Μακαριότης, φίλτατε Ἀδελφὲ κ. Δανιήλ. Δόξα τῷ Θεῷ πάντων τούτων ἕνεκεν!

Καὶ ἰδού, σήμερον, ὅταν ζωηρὸς ἐξακολουθῇ νὰ ἀκούεται ὁ ἀγγελικὸς ὕμνος «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῶ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία», οἱ δύο Προκαθήμενοι ὁμοῦ, ὡς οἱ ταπεινοὶ ἐκεῖνοι ποιμένες τῆς Βηθλεέμ, καταθέτομεν τὴν εὐλαβῆ προσκύνησιν ἡμῶν, καὶ τῶν Ἐκκλησιῶν τῶν ὁποίων ἡγούμεθα, ἐνώπιον τοῦ ἀρτιγεννήτου Ἐμμανουήλ, τοῦ Θεοῦ τῆς Εἰρήνης καὶ τῆς Ἀγάπης, ἐν τῇ νοητῇ φάτνῃ ταύτῃ τοῦ πανσέπτου Πατριαρχικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Καὶ προσκυνοῦντες τὸν Χριστὸν ἀνανεοῦμεν ἐνώπιόν Του ἐν εἰλικρινείᾳ καρδίας τὴν ἀταλάντευτον κοινὴν ἡμῶν ἐπιθυμίαν πρὸς ἀδελφικὴν ἐν τῷ ὀνόματι Αὐτοῦ εἰρηνικὴν συμπορείαν καὶ ἀγαστὴν ἐν ἀμοιβαίᾳ τιμῇ καὶ ἀγάπῃ συνεργασίαν διὰ τὴν ἑνότητα τῆς Πίστεως, τὸν καταρτισμὸν τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, τὸν ἁγιασμὸν τῶν πιστῶν, τὴν ἀσφαλῆ διαφύλαξιν τῆς τιμαλφοῦς κοινῆς ἡμῶν πνευματικῆς πατρικῆς κληρονομίας καὶ τὴν καλλιτέραν καὶ πειστικωτέραν χριστιανικὴν μαρτυρίαν εἰς τὸν πολυτρόπως δοκιμαζόμενον σύγχρονον κόσμον! Ταῦτα ἀντὶ τῶν Δώρων τῶν Μάγων ταπεινῶς προσάγομεν πρὸς τὸν ἐν σπαργάνοις Ἥλιον τῆς Δικαιοσύνης! Ἐν τῷ αὐτῷ πνεύματι συμπροσκυνοῦν μεθ’ ἡμῶν τὸν Τεχθέντα Βασιλέα τῶν ὅλων καὶ οἱ ἀγαπητοὶ συλλειτουργοὶ ἡμῶν ἐκλεκτοὶ Ἱεράρχαι ἀμφοτέρων τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ οἱ λοιποὶ τοῦ ἱεροῦ καταλόγου, καθὼς καὶ ὁ συμπροσευχόμενος χριστώνυμος λαός. Καὶ βλέποντες τοῦτο, «χορεύουσιν Ἄγγελοι πάντες ἐν οὐρανῷ καὶ ἀγάλλονται σήμερον»!

Γνωρίζομεν, Μακαριώτατε, ὅτι ἀπὸ 1ης προσεχοῦς Ἰανουαρίου ἡ Βουλγαρία εἰσέρχεται εἰς τὸν οἰκονομικὸν κύκλον τοῦ Εὐρώ. Καὶ ἡ εὐχάριστος ἔκπληξις ὅλων εἶναι ὅτι τὸ νόμισμα τοῦ Εὐρὼ τῆς χώρας Σας θὰ φέρῃ ἀνάγλυφον τὴν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Ρίλας! Τοῦτο μαρτυρεῖ πανηγυρικώτατα καὶ ὑπογραμμίζει τὸν ἄρρηκτον δεσμὸν τοῦ Βουλγαρικοῦ Ἔθνους μὲ τὴν ἁγίαν Ὀρθόδοξον Πίστιν ἡμῶν! Ταυτοχρόνως δὲ δίδει καὶ μίαν ἠχηρὰν μαρτυρίαν ὅτι ἡ οἰκονομία δὲν δύναται νὰ νοῆται αὐτονομημένη καὶ κινουμένη ἀπὸ ἀλγορίθμους καὶ ψυχροὺς ὑπολογισμούς, ἀλλ’ ὀφείλει νὰ ἔχῃ ἀναφορὰν πρὸς τὴν Θείαν Οἰκονομίαν τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ σεβασμοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπον, προορισμὸς τοῦ ὁποίου δὲν εἶναι ἡ κάλυψις γηίνων μόνον ἀναγκῶν, ἀλλὰ εἶναι ὁ ἁγιασμὸς καὶ ἡ κατὰ χάριν θέωσις! Τὰ ἀνθρώπινα πράγματα δὲν λειτουργοῦν ὑπὲρ τοῦ ἀληθοῦς συμφέροντος τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν ἐκτυλίσσωνται ἄνευ σεβασμοῦ πρὸς τὰς πνευματικὰς ἀξίας. Ἡ ἀγνοοῦσα τὸν Θεὸν καὶ τὸν αἰώνιον προορισμὸν τοῦ ἀνθρώπου «ἰδιόνομος οἰκονομία» ὁδηγεῖ ἀναποτρέπτως εἰς διάσπασιν τῆς κοινωνικῆς συνοχῆς καὶ, τελικῶς, δὲν εὐνοεῖ οὔτε τὴν καλῶς νοουμένην οἰκονομικὴν πρόοδον. 

Ἡ Βουλγαρία, διὰ τῆς ἀξιεπαίνου ἐπιλογῆς τοῦ συγκεκριμένου κέρματος, δίδει εἰς τὴν Εὐρωπαϊκὴν οἰκογένειαν καὶ πέραν αὐτῆς τὸ μήνυμα τῆς χριστιανικῆς ἀντιλήψεως περὶ τοῦ χρήματος, ἡ ὁποία ἐν τέλει δὲν εἶναι ὁ ἰδιοτελὴς πλουτισμός, ἀλλὰ ἡ ἐνέργεια τῆς ἀγάπης! Τῆς ἀγάπης τοῦ Σαρκωθέντος Θεοῦ, τὴν ὁποίαν ἐβίωσε πλήρως καὶ ἐδίδαξεν ὁ ἀρνητὴς τοῦ χρυσοῦ τῆς δαψιλοῦς βασιλικῆς δωρεᾶς Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Ρίλας! Αὐτὸ ἀκριβῶς ἦτο καὶ τὸ μήνυμα τῶν Βυζαντινῶν νομισμάτων, τὰ ὁποῖα συνηθέστατα ἀπεικόνιζον ἐπὶ τῆς μιᾶς ὄψεως τὴν μορφὴν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ! Δὲν ἔχομεν παρὰ νὰ ἐπαινέσωμεν τὴν ἀξιομίμητον πρωτοβουλίαν τῆς Πατρίδος Σας καὶ νὰ εὐχηθῶμεν τὸ ὡραῖον μήνυμά της νὰ γίνῃ πλήρως καὶ εὐρύτατα ἀντιληπτόν!

Εἰς τὴν Πόλιν ἡμῶν, Μακαριώτατε, καθὼς καὶ εἰς ἄλλα σημεῖα τῆς Χώρας ταύτης, ἀνάμεσα εἰς τοὺς πιστοὺς διαφόρων ἐθνικῶν προελεύσεων, διαβιοῦν καὶ πολλοὶ Βουλγαρικῆς καταγωγῆς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ ἀδελφοί, οἱ ὁποῖοι, ὅπως καὶ οἱ λοιποί, ἀπολαύουν ὅλης τῆς στοργῆς καὶ τῆς ποιμαντικῆς μερίμνης καὶ προστασίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μετὰ σεβασμοῦ πρὸς τὴν γλωσσικὴν αὐτῶν καὶ εἴ τινα ἄλλην ἐθιμικὴν ἰδιαιτερότητα, ὡς τέκνα λίαν ἀγαπητὰ καὶ ἐπιπόθητα τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, ἄνευ οὐδεμιᾶς διακρίσεως. «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην» ἐνταῦθα, ἀλλ’ ὅλοι εἴμεθα «εἷς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. γ´, 28), μακρὰν οἱασδήτινος διακρίσεως! Θὰ τὸ διαπιστώσετε καὶ αὐτοπροσώπως, καὶ μάλιστα κατὰ τὴν αὐριανὴν Πατριαρχικὴν Θείαν Λειτουργίαν Σας ἐν τῷ παρακειμένῳ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου. Καὶ ὑπὸ τὴν ἀμείωτον ποιμαντικὴν μέριμναν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης καὶ τοῦ καλοῦ ἱερατικῶς προϊσταμένου τῆς Κοινότητος Ὁσιολογιωτάτου Ἀρχιμανδρίτου τοῦ καθ᾽ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κ. Χαραλάμπους Nichev, οἱ ἐνταῦθα Βουλγαρόφωνοι πιστοὶ εὐδοκιμοῦν πνευματικῶς καὶ κοινωνικῶς εἰς τὴν Χώραν ταύτην, σεμνυνό-μενοι διὰ τὴν κληρονομίαν καὶ παράδοσίν των! Μέλη δὲ διακεκριμένα τῆς Κοινότητός των ἐτιμήθησαν ἐπαξίως καὶ δι’ ἐπιζήλων ὀφφικίων τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας.

Ἡ ἐν Νικαίᾳ Ἁγία Πρώτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, τῆς ὁποίας τὴν χιλιοστὴν ἑπτακοσιοστὴν ἀμφιετηρίδα ἑωρτάσαμεν πολυτρόπως κατὰ τὸ λῆγον ἔτος, μᾶς ἔδωκε μεγάλα μηνύματα ἑνότητος ἐν τῇ ἀληθείᾳ τῆς Πίστεως καὶ τῇ ἀκριβείᾳ τοῦ Ὀρθοδόξου Δόγματος. Οἱ Πατέρες ἡμῶν μᾶς δεικνύουν τὴν ὁδὸν καὶ διὰ τὴν σήμερον καὶ διὰ τὴν αὔριον. «Ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ» (Ἐφεσ. δ´, 15), «σύμψυχοι, τὸ ἕν φρονοῦντες» (Φιλιπ. β´, 2), καλούμεθα νὰ δώσωμεν τὴν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τὸν ἐν ἀγνωσίᾳ ἀληθείας πολλῇ ταλανιζόμενον σύγχρονον κόσμον, τὸν ἐν ἀδικίαις καὶ πολέμοις καὶ διχοστασίαις καὶ μάχαις καὶ ἔρισι δεινῶς δοκιμαζόμενον, ὡς γνήσιοι Αὐτοῦ Μαθηταί, ὡς «Φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. ε´, 14), ὡς «ἅλας τῆς γῆς» (Ματθ. ε´, 13), κατὰ τοὺς λόγους Του. Εἴμεθα βέβαιοι ὅτι κατὰ τὸ πνεῦμα τοῦτο θὰ συμπορευθῶμεν ἀπὸ κοινοῦ καὶ πρὸς ἀντιμετώπισιν τῶν οἵων γενικωτέρων ἐκκλησιαστικῶν, κανονικῶν καὶ θεολογικῶν ζητημάτων τῶν ἡμερῶν ἡμῶν, ἀφορῶντες μόνον εἰς τὸν συνιστῶντα ἑαυτὸν ὡς Τὴν Ὁδόν, Τὴν Ἀλήθειαν καὶ Τὴν Ζωήν, καὶ εἰς τὴν «οἰκοδομὴν τοῦ σώματός» Του (Ἐφεσ. δ´, 12), πρὸς σωτηρίαν καὶ ἁγιασμὸν πολλῶν.

Μὲ αὐτὰς τὰς σκέψεις, ἀγαπητοί, καλωσορίζομεν καὶ πάλιν ἐν θερμότητι ἀγάπης καὶ πλησμονῇ τιμῆς τὸν Μακαριώτατον Ἀδελφὸν Πατριάρχην Βουλγαρίας, τὸν καὶ νεώτερον τῆ ἡλικίᾳ ἐκ τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν, ἀλλὰ καὶ πολιὸν τῇ φρονήσει κύριον Δανιὴλ καὶ τὴν τιμίαν Συνοδείαν Του. Ὁ ἐν σπηλαίῳ γεννηθεὶς καὶ ἐν φάτνῃ ἀνακλιθεὶς διὰ τὴν ἡμῶν Σωτηρίαν Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν, Μακαριώτατε ἅγιε Ἀδελφέ! Καὶ ἔστι, καὶ ἔσται πάσας τὰς ἡμέρας! Ἀμήν!   

Η ομιλία του Μακ. Πατριάρχου Βουλγαρίας

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Πατριάρχου Βουλγαρίας κ. Δανιήλ:

Παναγιώτατε,

Σεβασμιώτατοι,

Θεοφιλέστατοι,

Ἐξοχώτατε κύριε Διευθυντὰ τῆς Διευθύνσεως Θρησκευμάτων τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τῆς Δημοκρατίας τῆς Βουλγαρίας,

Ἐντιμότατε κύριε Πρόεδρε τοῦ Ἱδρύματος [Βακουφίου] τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει καὶ Ἀδριανουπόλει βουλγαρικῶν ὀρθοδόξων ἐκκλησιῶν,

Σεβαστοὶ πατέρες,

Ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί,

Ὁ πανεύφημος καὶ ἔνδοξος Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν ἅγιος Παῦλος εἰς τὴν Πρώτην αὐτοῦ Ἐπιστολὴν πρὸς τοὺς πιστοὺς τῆς Θεσσαλονίκης προτρέπει ἡμᾶς: «Ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε· τοῦτο γὰρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ εἰς ὑμᾶς» (Α΄ Θεσ. 5, 18). Οὕτω καὶ ἡμεῖς πρὸ πάντων ἐπιθυμοῦμεν νὰ εὐχαριστήσωμεν τῷ Θεῷ καὶ τῇ Ὑμετέρᾳ Παναγιότητι διὰ τὴν μοναδικὴν πνευματικὴν ταύτην χαρὰν νὰ συλλειτουργήσωμεν σήμερον ὁμοῦ ἐπὶ τὸ αὐτὸ, τελέσαντες τὴν Θείαν Εὐχαριστίαν ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ ναῷ τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Ἡ ἁγία καὶ ἀναίμακτος εὐχαριστιακὴ Θυσία, τὴν ὁποίαν προσφέρομεν τῷ Θεῷ κατὰ τὴν ἐντολὴν τοῦ Μονογενοῦς Αὐτοῦ Υἱοῦ (πρβλ. Λκ. 22, 19), ἀποτελεῖ τόσον τὸν πυρῆνα καὶ τὸ σταθερὸν κέντρον τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν ἐπιβεβαίωσιν τῆς ἡμετέρας μετοχῆς εἰς τὸ Σῶμα Αὐτοῦ, τουτέστιν εἰς τὴν ἁγίαν Ἐκκλησίαν, ὅσον καὶ ὁρατὴν ἔνδειξιν καὶ διαυγῆ μαρτυρίαν περὶ τῆς ἡμετέρας ἑνότητος, ὁμοφροσύνης καὶ συνεργείας.

Ὁ μέγας τῆς Ἐκκλησίας πατήρ, ὁ προκάτοχος τῆς Ὑμετέρας Παναγιότητος ἐν τῷ Οἰκουμενικῷ Θρόνῳ, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, λέγει ὅτι «τὸ τῆς Ἐκκλησίας ὄνομα οὐ χωρισμοῦ, ἀλλὰ ἑνώσεώς ἐστι καὶ συμφωνίας ὄνομα» (PG 61, 13). Τὰ λόγιά του, τὰ ὁποῖα ἀντηχοῦσιν ὡς πνευματέμφορος σάλπιγξ ἀνὰ τοὺς αἰῶνας, ἐκφράζουσι παραλλήλως τὴν ὁμοφωνίαν τῶν Πατέρων καὶ τῶν Διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας καὶ παραμένουσιν ἐπίκαιρα ἄχρι τοῦδε, καθ’ ἣν στιγμὴν ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἑνότης ἀντιμετωπίζει ἠχηρὰς προκλήσεις καὶ ἐκ νέου δοκιμάζεται. Πιστεύομεν ἀκραδάντως ὅτι ἡ ἐπίσκεψις τῆς ἡμετέρας ταπεινότητος ἐδῶ, εἰς τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν, εἰς τὸν Πρωτόθρονον τῆς Ὀρθοδοξίας, θὰ συμβάλει εἰς τὴν σύσφιξιν καὶ τὴν κραταίωσιν αὐτῆς ταύτης τῆς θεοσυστάτου ἑνότητος. Ἰδού καὶ ὁ σκοπὸς ἡμῶν καὶ ὁ πόθος τῆς καρδίας ἡμῶν! Ἡμεῖς πάντοτε μνημονεύομεν καὶ ἀρυόμεθα ἔμπνευσιν ἐκ τῶν λόγων τοῦ θεοῤῥρήμονος Χρυσοστόμου, κατὰ τὸν ὁποῖον: «τὰ μὲν γὰρ τοῦ παρόντος ἀξιώματα βίου τότε μείζονα φαίνεται, ὅταν εἰς ἕνα περιστῇ μόνον· ἐπὶ δὲ τῶν πνευματικῶν τοὐναντίον· τότε λάμπει τὸ τῆς τιμῆς, ὅταν πολλοὺς τῆς προεδρίας ἔχῃ κοινωνοὺς καὶ ὅταν ὁ μετέχων μὴ εἷς ᾖ, ἀλλὰ πολλοὺς ἔχῃ τοὺς τῶν αὐτῶν ἀπολαύοντας» (PG 50, 509). Δῆλάδη, ὅταν ζῶμεν ἡνωμένοι μεταξὺ ἡμῶν ἐν τῇ συνοδικῇ ἀγάπῃ, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν ἀμοιβαίαν δοτικότητα καὶ τὴν διαλογικὴν ἀμοιβαιότητα τοῦ συν-Εἶναι (π. Νικόλαος Λουδοβῖκος), ἄρα ὅταν ζῶμεν τῷ ὄντι ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. 

Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ, ἀμέσως ἑπομένῃ τῇ εὐσήμῳ ἡμέρᾳ τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως, ἑορτάζομεν τὴν Σύναξιν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου: ἐν ὕμνοις καὶ δοξολογίαις ἀνυμνοῦμεν καὶ γεραίρομεν τὴν Παναγίαν, τὴν ὁποίαν ἀναγνωρίζομεν ὡς τὸν πολυτιμότερον καρπὸν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ὡς ἐκείνην ἡ ὁποία συνέβαλε καθοριστικῶς εἰς τὸ μέγα τῆς Ἐνανθρωπήσεως ἔργον καὶ τοιουτοτρόπως συνεισήνεγκεν ἡμῖν τὴν ἡμετέραν λύτρωσιν καὶ σωτηρίαν. Ἡ σημερινὴ ἀκολουθία ἐποτρύνει ἡμᾶς εἰς αἶνον τῆς Θεομήτορος: «Δεῦτε ἀνυμνήσωμεν, τὴν Μητέρα τοῦ Σωτῆρος!». Αἰσθανόμεθα ἰδιαιτέραν εὐγνωνοσύνην διὰ τὴν εὐκαιρίαν ταύτην νὰ ἀνυμνήσωμεν τὴν Θεοτόκον μετὰ πάντων Ὑμῶν, ἐν τῇ Παναγιοσκεπάστῳ καὶ Παναγιοφρουρήτῳ πόλει ταύτῃ. Ἐν μιᾷ πόλει, ἐν ᾗ συνέβησαν ὁρισμέναι ἐκ τῶν θαυμαστοτέρων φανερώσεων τῆς στοργικῆς καὶ ἀγαπητικῆς μητρικῆς αὐτῆς φροντίδος ὑπὲρ παντὸς τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἐν συντετριμμέναις καρδίαις καὶ συντόνοις ἱκεσίαις ἀπευθυνόμεθα σήμερον ἐκ νέου πρὸς Αὐτήν, ὅπως πρεσβεύῃ πρὸς τὸν Υἱὸν αὐτῆς καὶ Θεὸν ἡμῶν ὑπὲρ πάντων ἡμῶν καὶ ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων Ἐκκλησιῶν, καθὼς καὶ ὑπὲρ πάντων τῶν ἀνθρώπων τῶν εὑρισκομένων εἰς τὸν διῃρημένον καὶ κατακερματισμένον ὑπ’ ἀντιφάσεων καὶ συγκρούσεων κόσμον τοῦτον. Ἡ Μήτηρ τοῦ Θεοῦ νὰ πρεσβεύῃ ἐνώπιον τοῦ Υἱοῦ αὐτῆς, ὅπως ἐπικρατήσῃ ἐπὶ τῆς γῆς τελεία δικαία εἰρήνη καὶ ἐπίλυσις πάντων τῶν συγκρούσεων, μετὰ πλήρους σεβασμοῦ τῶν δικαιωμάτων πάντων τῶν ἐμπλεκομένων καὶ πάντων τῶν ἀνθρώπων!

Κατὰ τὴν σημερινὴν ἐποχήν, καθ’ ἣν ἡ ἀνομία αὐξάνεται ῥαγδαίως, καθ’ ἣν «ἐφρύαξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά» (Ψ. 2,1) κατὰ τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, παρατηροῦμεν ὅτι ὁ ἀνθρώπινος βίος καὶ ἡ ἀξιοπρέπεια τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου ὁλοὲν καὶ περοσσότερον ἀπαξιοῦνται, καὶ πᾶς ὁ κόσμος ἡμῶν σείεται ὑπὸ τῶν καταστροφικῶν δυνάμεων τοῦ σκότους. Ἡ Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία καλεῖται ἔτι σθεναρώτερον νὰ ὑψώσῃ τὴν φωνὴν αὐτῆς εἰς κοινὴν μαρτυρίαν περὶ τοῦ φωτὸς καὶ τῆς εἰρήνης, ἃ ὁ Χριστὸς προσεκόμισεν ἡμῖν διὰ τῆς Γεννήσεως Αὐτοῦ· περὶ τῆς Καινῆς τοῦ Θεοῦ Διαθήκης τῆς ἀγάπης, ἣν ἡμῖν κατέλιπεν διδάσκων· περὶ τῆς βαθείας μετανοίας, ἥτις δύναται νὰ ὁδηγήσει ἡμᾶς πρὸς τὴν μεταμόρφωσιν, εἰς ἣν πάντας προσεκάλεσεν ὁ Χριστὸς ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ ἐπιγείου Αὐτοῦ βίου· καὶ, τελικῶς, περὶ τῆς νίκης ἐκείνης, δι’ἧς ἅπαξ καὶ διὰ παντὸς κατεπάτησε τὸ κακὸν καὶ τὸν θάνατον, καὶ καθ’ ἣν ἡμᾶς ἐποίησεν μετόχους καὶ κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως διαδραματίζει τὸν κατ’ἐξοχὴν συντονιστικὸν ῥόλον ἐν ταῖς καθημεριναῖς ἡμῶν προσπαθείαις διὰ τὴν διάδοσιν τοῦ Εὐαγγελίου τῆς πίστεώς μας, «τῆς ἅπαξ παραδοθείσης τοῖς ἁγίοις πίστεως» (Ἰουδ. 1,3). Ὁ Θῶκος τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, τοῦ Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου τοῦ Χριστοῦ, κοσμεῖται ἀνὰ τοὺς αἰῶνας ὑπὸ θεοφρόνων Προκαθημένων, ὅπως τῶν Μεγάλων Ἱεραρχῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὑπὸ τῶν ὑπὲρ τῆς καθαρότητος τῆς πίστεως δυναμικῶς ἀγωνισαμένων Ἁγίων πατριαρχῶν Πρόκλου καὶ Φλαβιανοῦ, Γερμανοῦ καὶ Ταρασίου, Νικηφόρου καὶ Μεθοδίου, ὑπὸ τῶν ζηλωτῶν ἱεραποστόλων Φωτίου καὶ Ἰγνατίου, καθὼς καὶ ὑπὸ τῶν ἡσυχαστῶν Καλλίστου καὶ Φιλοθέου τοῦ Κοκκίνου. Λαμπρύνεται οὕτως ὑπὸ πάσης τῆς χορείας τῶν Ἁγίων καὶ Ἱεραρχῶν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Μία Ἐκκλησία ὁμολογητικὴ καὶ μαρτυρική, ἡ ὁποία παραδίδει καὶ σήμερον, ἐν συνοδικῇ ἑνότητι μετὰ τῶν ὑπολοίπων κατὰ τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τὴν πληρότητα τῆς ἀληθείας, καθότι κρατεῖ ὑψηλῶς τὴν Λυχνίαν τῆς πίστεως καὶ τῆς εὐσεβείας (Ματθ. 5,15). Ἀπὸ ἐδῶ, ἀπὸ τῆς καθαρῆς καὶ ἀνοθεύτου ταύτης πηγῆς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, κατὰ τὸ δεύτερον ἥμισυ τοῦ 9ου αἰῶνος, ὁ βουλγαρικὸς λαός, ὑπὸ τὴν ἡγεσίαν τοῦ Ἰσαποστόλου καὶ θεοφιλοῦς πρίγκηπος, Βόριδος Μιχαήλ, ἔλαβε τὸ ἅγιον Βάπτισμα. Ἀπὸ ἐδῶ οἱ πρόγονοι ἡμῶν ἔλαβον πρῶτον ἐπισκόπους καὶ ἱερεῖς καὶ ἐδιδάχθησαν πῶς πρέπει νὰ λατρεύωσιν τῷ Θεῷ καὶ πῶς νὰ ζῶσι συμφώνως τῇ Καινῇ Αὐτοῦ Διαθήκῃ. Ἐδῶ, ἐν πρώτοις, ηὐλογήθη ἡ μεγάλη ἀποστολὴ τῶν Ἁγίων Ἰσαποστόλων ἀδελφῶν Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου. Ἐδῶ εὑρίσκεται ἡ ἀπαρχὴ τῆς ἁγιωτάτης Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας ὡς πρωτοτόκου θυγατρὸς τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Καὶ ἀνεξαρτήτως τῶν ἱστορικῶν περιπετειῶν καὶ μεταβολῶν, πάντα ταῦτα ὑπάρχουσι βαθύτατα ἐγκεχαραγμένα εἰς τὴν ἡμετέραν ἐκκλησιαστικὴν  συνείδησιν καὶ ἐθνικὴν μνήμην. 

Παναγιώτατε,

Ἐπιτρέψατέ μοι, ἐν κατακλεῖδι, νὰ διαβεβαιώσω Ὑμῖν ἔτι ἅπαξ, προσωπικῶς καὶ ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας, τοῦ ἱεροῦ κλήρου καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ Πατριαρχείου Βουλγαρίας, διὰ τὴν ἀδελφικὴν ἡμῶν ἀγάπην καὶ τὸν βαθύτατον σεβασμὸν πρὸς Ὑμᾶς, καθὼς καὶ πρὸς τὸ παρ’Ὑμῖν σεπτὸν Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως. Εὐχόμεθα Ὑμῖν ἐκ βάθους καρδίας ἀκλόνητον ὑγίειαν, δύναμιν παρὰ Θεοῦ καὶ ἀποστολικὸν ζῆλον εἰς τὴν Ὑμετέραν διακονίαν!

Γνωρίζετε ἀσφαλῶς τοὺς ἀειμνήστους προκατόχους ἡμῶν, τοὺς πατριάρχας Μάξιμον καὶ Νεόφυτον, μετὰ τῶν ὁποίων, συνδεόμενοι δι’ ἀμοιβαίας ἀδελφικῆς ἀγάπης, συνεμερίζεσθε καὶ κοινοὺς ὁραματισμοὺς περὶ τῆς ἀποστολῆς καὶ τῆς διακονίας τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ. Δέξασθε, Παναγιώτατε, καὶ τὴν ἡμετέραν ἐν Χριστῷ ἀγάπην, καθὼς καὶ τὴν διαβεβαίωσιν ὅτι ἐπιθυμοῦμεν εἰλικρινῶς ἡ καλὴ αὕτη παράδοσις νὰ συνεχισθῇ καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς εἰς ἡμᾶς παρὰ τοῦ Θεοῦ ἀνατεθείσης διακονίας.

Ὡς ἓν ταπεινὸν δῶρον καὶ ἐνθύμιον τῆς ἡμετέρας σημερινῆς συναντήσεως, δέξασθε τὰ ἐγκόλπια ταῦτα καὶ τὸν σταυρὸν τοῦτον, καθὼς καὶ τὸ τεμάχιον ἐκ τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Εὐθυμίου, ἀρχιεπισκόπου Τυρνόβου καὶ πατριάρχου Βουλγαρίας, διὰ τῶν ὁποίων δώρων εὐχόμεθα νὰ ἀναμιμνῄσκηθε πάντοτε τὴν ἡμέραν ταύτην γηθοσύνως καὶ φιλαδέλφως.

Δι’ εὐχῶν καὶ τῶν πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου καὶ τροπαιοφόρου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου καὶ πάντων τῶν ἐν ἁγιότητι διαλαμψάντων ἁγίων, ἡ εἰρήνη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἴη μετὰ πάντων ἡμῶν!

Εἰς πολλὰ καὶ εὐλογημένα ἔτη!

Η άφιξη του Πατριάρχου Βουλγαρίας 

Η ειρηνική επίσκεψη του Μακ. Πατριάρχου Βουλγαρίας ξεκίνησε το απόγευμα των Χριστουγέννων. Κατά την άφιξη του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Βουλγαρίας στα προπύλαια του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον υποδέχθηκαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, και ο Πρωτοσυγκελλεύων Σεβ. Μητροπολίτης Αγκύρας κ. Γρηγόριος, τα μέλη της Πατριαρχικής Αυλής και κληρικοί της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και των Ιερών Μητροπόλεων Χαλκηδόνος, Δέρκων και Πριγκηποννήσων.

Αμέσως μετά, ο Μακαριώτατος, προέστη της Δοξολογίας στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, κατά την οποία παρέστη, από το Παραθρόνιο, ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, Πρόεδρος της Επιτροπής επί των Διορθοδόξων Ζητημάτων. Επίσης, παρέστησαν ο Γενικός Πρόξενος της Βουλγαρίας στην Πόλη, Εντιμ. κ. Vassil P. Valchev, και ο Πρόξενος της Ελλάδος Εντιμ. κ. Θεόφιλος Γεωργάκης, εκ προσώπου του Γενικού Προξένου της Ελλάδος, καθώς και κοινοτικοί παράγοντες και μέλη της Βουλγαροφώνου Κοινότητος της Πόλεως.

Στη συνέχεια, ο Πατριάρχης Βουλγαρίας ανήλθε στην Αίθουσα του Θρόνου του Πατριαρχικού Οίκου, όπου τον υποδέχθηκε με εγκαρδιότητα ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης. Ακολούθησαν ομιλίες των δύο Προκαθημένων, παρουσία την εν Τουρκία σεβασμίας Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου και της τιμίας συνοδείας του Μακ. Πατριάρχου Βουλγαρίας, και επακολούθησε κατ’ ιδίαν συνάντησή τους.

__________

Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου