Μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ, ποὺ σφράγισε τὴν ἐποχή μας ὁλόκληρη μὲ τὴ θεολογική του παρουσία, ὑπεστήριξε μὲ πάθος ὅτι ὁ ἑλληνισμὸς ἔχει καταστεῖ αἰώνια κατηγορία τοῦ χριστιανισμοῦ. Ὄχι ὁ φυλετικὸς ἑλληνισμός, ἀλλὰ ὁ ἑλληνισμὸς τοῦ δόγματος, τῆς λατρείας καὶ τῆς εἰκόνος.
Κείμενο: Ἀρχιμανδρίτης Βασίλειος Ἰβηρίτης
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο του «Τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἡ Παιδεία τοῦ Γένους μας»
Δὲν εἶναι ἡ Ἐκκλησία αὐτὸ ποὺ νομίζουμε. Μᾶς πῆραν μωρὰ παιδιὰ ἀπὸ τὸν μαστὸ τῆς μάνας μας, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Μᾶς ἔμαθαν ἄλλα. Μᾶς ἔδωσαν νὰ πιοῦμε γάλα κονσέρβας. Μᾶς ἔκοψαν ἀπὸ τὶς ρίζες. Μᾶς χώρισαν ἀπὸ τὴν Παράδοση. Μᾶς ἀπομάκρυναν ἀπὸ τὸ σπίτι μας. Μᾶς ἔκαμαν ἀλλοδαποὺς στὸν τόπο μας. Βάλθηκαν νὰ μᾶς ξεμάθουν τὴ μητρική μας γλώσσα, τὴ γλώσσα τῆς Ὀρθοδοξίας, τὴ μητρικὴ γλώσσα τοῦ ἀνθρώπου.
Εἰσήγηση σὲ συνέδριο «Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι», 27 Νοεμβρίου 1997
Ἕνας παλιὸς καραβοκύρης μοῦ ἔλεγε: «Εἴχαμε τότε τὰ ἱστιοφόρα. Καὶ δὲν φοβόμασταν τὴν ἀνοιχτὴ θάλασσα, γιατὶ τὸ πανὶ κρατοῦσε τὸ καράβι, καὶ ἔπαιζε μὲ τὸ κύμα. Δυσκολία πολλὴ συναντούσαμε, ὅταν πλησιάζαμε στὴ στεριά. Καὶ ὅταν πηγαίναμε τοὺς ὑποψήφιους μοναχοὺς στὸ Ὄρος, ξέραμε ὅτι δὲν θὰ τοὺς ξαναπαίρναμε. Τοὺς χάναμε, δὲν ξανάβγαιναν ἔξω, ὅπως δὲν γυρίζουν πίσω οἱ πεθαμένοι ποὺ τοὺς πᾶνε στὸ κοιμητήριο».
Τὸ Ἅγιον Ὄρος τὸ χαρακτήρισε κοιμητήριο, τάφο, ὅπου μπαίνει κανεὶς καὶ δὲν βγαίνει ἔξω. Καὶ εἶχε δίκιο. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι τὸ Ἅγιον Ὄρος εἶναι ἕνα κοιμητήριο νεκρῶν σπόρων, ἀπὸ ὅπου βλάστησε μία ἄλλη ζωὴ καὶ ἀνθοφορία.
Τὸ Ἅγιον Ὄρος εἶναι κάτι ποὺ σὲ συγκινεῖ βαθύτατα καὶ σὲ ἕλκει. Κάτι ποὺ ἔχει σχέση μὲ ἕνα θάνατο καὶ μὲ μία ζωή. Ὁ ὑποψήφιος μοναχὸς ἔρχεται στὸ Ἅγιον Ὄρος. Μένει ἐν ἐλευθερίᾳ. Θέλει νὰ δεῖ ποιὲς ἀντιδράσεις δημιουργοῦνται μέσα του μὲ τὸν τόπο. Καὶ οἱ ἀντιδράσεις εἶναι διάφορες, ποικίλλουν κατὰ τὰ πρόσωπα καὶ κατὰ τὶς ἀναζητήσεις των.
Ἐὰν ἡ κλίση σου εἶναι γι᾿ αὐτὴ τὴ ζωή, τὴ λογική, τὸν τόπο καὶ τὸ κλίμα, τότε μένεις. Γίνεται ἡ κουρά σου. Καὶ τὸ ἅγιο Θυσιαστήριο, ἡ ἁγία Τράπεζα εἶναι ὁ Τάφος ὁ πανάγιος τοῦ Χριστοῦ, ἀπ᾿ ὅπου ἀνατέλλει ὡς Νυμφίος ἐκ παστάδος φωτεινῆς. Καὶ ἀγαπᾶς ἕναν Τάφο. Καὶ προσπίπτεις στὸν Τάφο, ἐπειδὴ ἀγαπᾶς τὴ ζωή.
Κείμενο: Ἀρχιμανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης
Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει ὡς διαρκὴς θεοφάνεια. Ἐὰν «ὁ ἐωρακὼς τὸν Υἱὸν ἐώρακε τὸν Πατέρα» καὶ ὁ ἐωρακὼς τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας ἐώρακε τὸν ἀοράτως μεθ᾿ ἡμῶν ὄντα Θεάνθρωπον Κύριον καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα.
