Στοκχόλμη: Δοξολογία Εθνικής Επετείoυ 28ης Ὀκτωβρίου 1940 | Doxology Service for October 28th, 1940, National Celebration in Stockholm

Την Κυριακή, 26^η Οκτωβρίου 2025, ο Σεβ. Μητροπολίτης Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας κ. Κλεόπας ιερούργησε στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης, συμπαραστατούμενος από τον Εφημέριο του ως άνω ναού, Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτη κ. Βαρθολομαίο Ιατρίδη.

Μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας, ετελέσθη η Δοξολογία, στην οποία παρέστη η Πρέσβυς της Ελλάδος στην Σουηδία Εξοχ. κ. Αικατερίνη Φοντουλάκη μετά συνεργατών της, οι Πρόεδροι των δύο Ελληνικών Σχολείων Στοκχόλμης, Ελλογιμ. κ. Πέτρος Αναστασιάδης και κ. Φώτης Πανίτσας, πλήθος παιδιών και ενθουσιώδες εκκλησίασμα.

Στο τέλος της Δοξολογίας, η Εξοχ. κ. Πρέσβυς ανέγνωσε το μήνυμα του Υφυπουργού των Εξωτερικών της Ελλάδος, Αρμοδίου για θέματα Αποδήμου Ελληνισμού, Εξοχ. κ. Ιωάννου Μιχαήλ Λοβέρδου.

Στην συνέχεια, ο Ποιμενάρχης κ. Κλεόπας μίλησε επικαίρως για τα πολλαπλά μηνύματα της ημέρας και της Εθνικής Επετείου και συνεχάρη τους παρισταμένους και κυρίως τα παιδιά, τα οποία με την συμμετοχή και τις παραδοσιακές φορεσιές τους μετέφεραν τον παλμό και το μήνυμα της διπλής εορτής, ευχαρίστησε ιδιαιτέρως την κ. Αλεξάνδρα Ζορπίδου, η οποία πάντοτε επιμελείται της παραδοσιακής ενδυμασίας μικρών και μεγάλων, όπως επίσης και το Λύκειο Ελληνίδων Στοκχόλμης.

Ο Σεβασμιώτατος ανέφερε τα εξής στην ομιλία του:

“Εξοχωτάτη Πρέσβυς της Ελλάδος κ. Φουντουλάκη,

Πανοσιολογιώτατε π. Βαρθολομαίε,

Μουσικολογιώτατοι,

Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,

Αγαπημένα μας παιδιά,

Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή μάς παρουσιάζει την συγκλονιστική θεραπεία του δαιμονισμένου των Γαδαρηνών. Ο Χριστός συναντά έναν άνθρωπο βασανισμένο, που δεν είχε πια, ούτε λογική, ούτε ηρεμία. Ζούσε απομονωμένος στα μνήματα, χωρίς κοινωνία με τους ανθρώπους.

Κι όμως, μες την απόγνωσή του, έρχεται ο Χριστός και τον πλησιάζει με αγάπη. Μ᾽ έναν λόγο Του, εκδιώκει τα δαιμόνια κι ο άνθρωπος στέκεται πλέον «ἱματισμένος καὶ σωφρονῶν».

Αυτό το θαύμα αποκαλύπτει την βαθιά θεολογία της ελευθερίας, ότι ο Χριστός, δηλαδή,  ήλθε στον κόσμο, για να λυτρώσει τον άνθρωπο από κάθε δουλεία, όχι μόνον σωματική, αλλά και πνευματική.

Η μεγαλύτερη σκλαβιά δεν είναι μόνον η εξωτερική καταπίεση, αλλά κυρίως η εσωτερική αιχμαλωσία της ψυχής, η υποδούλωση στο πάθος, στην απελπισία και τον φόβο.

Ο απελευθερωμένος Γαδαρηνός θέλει ν᾽ ακολουθήσει τον Χριστό κι ο Κύριος του λέει: «Ὑπόστρεφε εἰς τὸν οἶκόν σου καὶ διηγοῦ ὅσα σοι ἐποίησεν ὁ Θεός». Κήρυξε με την ζωή σου την σωτηρία που έλαβες. Ιδού, ένας ακόμη νεοσύλλεκτος μαθητής του Χριστού! Ένας νέος Ιεραπόστολος!

Μέσα σ᾽ αυτό το μήνυμα της πνευματικής ελευθερίας, η Εκκλησία μας εορτάζει και την επέτειο της 28^ης Οκτωβρίου 1940. Και τότε, το Έθνος μας βρέθηκε αντιμέτωπο με την χείριστη μορφή δουλείας, δαιμονική  κι απάνθρωπη.

Οι ισχυροί της εποχής επεδίωξαν να υποδουλώσουν έναν μικρό λαό, να του αφαιρέσουν την ελευθερία, την αξιοπρέπεια, την ψυχή του. Κι όμως, όπως ο Χριστός έδιωξε το σκοτάδι από τον άνθρωπο των Γαδαρηνών, έτσι και τότε φώτισε την καρδιά του Ελληνικού λαού κι ακούστηκε το ιερό «ΟΧΙ», της πίστεως και της ελευθερίας.

Με την προσευχή στα χείλη, με τον σταυρό στο στήθος και την σημαία στο χέρι, οι Έλληνες στάθηκαν όρθιοι απέναντι στην απειλή του σκότους, γιατί έπλασαν την αθανασία, μέσα από την απώλεια και τον θάνατο, αγνοώντας τους ανεγκέφαλους, τους τοξικούς και επιτήδειους της εποχής εκείνης. Η πίστη στον Χριστό κράτησε ελεύθερο ένα έθνος από κάθε μορφή δουλείας.

Σήμερα, πολλοί άνθρωποι βιώνουν πάλι την σκλαβιά, όχι με αλυσίδες, αλλά με πάθη, αμαρτίες, φόβους κι απογοήτευση. Η εποχή μας έχει πολλούς «Γαδαρηνούς», συνανθρώπους μας, που ζουν χωρίς ειρήνη, χωρίς προσανατολισμό, χωρίς Θεό.

Όμως, κάθε φορά που ένας Έλληνας παλεύει για το δίκαιο, που σηκώνει το κεφάλι με αξιοπρέπεια μέσα στις δυσκολίες, τότε εκείνη η φλόγα ξαναζεί.

Σε κάθε πεδίο, οι Έλληνες συνεχίζουν να γράφουν ιστορία. Από την διπλωματία ως τις τέχνες, από τον πολιτισμό ως την παιδεία, από την έρευνα ως τον αθλητισμό, η γαλανόλευκη κυματίζει περήφανα. Στους Ολυμπιακούς αγώνες και στα γήπεδα όλου του κόσμου, από το άλμα του Μίλτου Τεντόγλου ως το χρυσό γκόλ της Μυριοκεφαλιτάκη, από τον χρυσό παραολυμπιονίκη Νάσο Γκαβέλα ως τις παγκόσμιες πρωταθλήτριες αδελφές Αλεξανδρή, τον Στέφανο Ντούσκο και τον Μανώλο Καραλή, τις Μηλένα Κοντού & Βάλια Λυκομήτρου, την Μαρία Λουΐζα Γκίκα και τον Γιάννη Πουμπουρίδη, χρυσό πρωταθλητή Ευρώπης στην πυγμαχία, την Εθνική ομάδα μπάσκετ με το χάλκινο μετάλλιο στο Eurobasket, το φετινό βραβείο Νόμπελ φυσικής στον Dr. John Martinis, από τους ερευνητές του ΑΠΘ, που δημιούργησαν τον ταχύτερο επεξεργαστή τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο, ως τις δύο 17χρονες Ελληνίδες στην κορυφή του κόσμου στον παγκόσμιο διαγωνισμό πληροφορικής της Microsoft, την Ελένη Καρακασίδου και την Αργυρώ Πέτσα, αλλά και για όλους όσοι προπονούνται στον στίβο της ζωής με πάθος, το ελληνικό «ευ αγωνίζεσθαι» ζει και εμπνέει!

Κι αν οι καιροί αλλάζουν, ένα πράγμα παραμένει ίδιο: η Ελλάδα ποτέ δεν έπαψε να εμπνέει. Δεν έπαψε να στέκει, μικρή μεν στο μέγεθος, μα απέραντη στην δύναμη της ψυχής της.

Επιτρέψτε μου, να ολοκληρώσω τις σκέψεις μου με ένα επίκαιρο απόσπασμα από την ομιλία της Α. Θ. Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, κατά την χοροστασίαν Αυτού στον Καθεδρικό μας Ναό, την 21^η Αυγούστου 1993:

«Ὅτε ἐγκατελείψατε τά πάτρια χώματα διά τόν δρόμον πρός τά ξένα, διέβητε τά σύνορα τῆς Ἑλλάδος, ὄχι ὅμως καί τά σύνορα τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἤ τῆς Ὀρθοδοξίας. Τό Ἑλληνικόν Κράτος ἔχει σύνορα. Ὁ ἑλληνισμός δέν ἔχει, ὅπως δέν ἔχει σύνορα ὁ πολιτισμός καί ἡ ἐλευθερία. Καί ἡ ὀρθοδοξία δέν ἔχει σύνορα, ὅπως δέν ἔχει σύνορα ἡ ἀγάπη καί ἡ ἀλήθεια. Διά τοῦτο εὑρισκόμενοι μακράν τῆς Ἑλλάδος δέν παύετε νά ἀποτελῆτε ζῶν μέρος τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπό τήν Οἰκουμενικήν φροντίδα τοῦ αἰωνοβίου ἱεροῦ θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Ἐκεῖνοι οἱ ἕλληνες μετανάσται τῆς ἀρχαιότητος πρῶτοι διέδωσαν τόν Ἑλληνικόν Πολιτισμόν μακράν τῆς μητροπολιτικῆς Ἑλλάδος. Κατόπιν, διά τῶν κατακτήσεων τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ὁ πολιτισμός οὗτος ἐπεξετάθη εἰς τά βάθη τῆς Ἀνατολῆς, μέχρι τοῦ κέντρου τῆς Ἀσίας, καί πρός Νότον εἰς τάς χώρας τῆς Ἀφρικῆς.

Ἦλθε δέ καί ἡ Ρώμη νά κατακτήσῃ τήν Ἑλλάδα, ἀλλ’ ὅμως κατεκτήθη ὑπό τοῦ Ἑλληνικοῦ Πολιτισμοῦ καί διέδωσεν αὐτόν εἰς τάς χώρας τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης. Τοιουτοτρόπως, ὁ Ἑλληνικός Πολιτισμός κατέστη παγκόσμιος καί ἡ Ἑλληνική γλῶσσα παγκόσμιον μέσον ἐπικοινωνίας τῶν λαῶν.

Ἐπ’ ἀμφοτέρων τούτων ἐθεμελιώθη ὁ νεώτερος Εὐρωπαϊκός Πολιτισμός, καί διά τοῦτο βλέπομεν τάς πλείστας θεμελιώδεις ἐννοίας τοῦ συγχρόνου πολιτισμοῦ νά ἐκφράζωνται εἰς τάς Εὐρωπαϊκάς γλώσσας δι’ ἑλληνικῶν λέξεων, ὡς θεολογία, φιλοσοφία, ποίησις, πολιτική, οἰκονομία, φυσική, μαθηματικά.

Ἀκόμη καί η Σουηδική λέξις διά τήν ἐκκλησίαν, Kyrka, προέρχεται ἐκ τῆς ἑλληνικῆς κυριακόν, ἤτοι οἶκος Κυρίου.

Ἀλλά καί αἱ δύο ἀντίπαλοι ἔννοιαι, αἱ ὁποῖαι ἀντιθετικῶς κυριαρχοῦν εἰς τήν σύγχρονον πραγματικότητα, κατά τά τέλη τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος, ἐκφράζονται διά τῶν ἑλληνικῶν λέξεων «τεχνολογία» καί «οἰκολογία».

Χαίρετε ἐν Κυρίῳ, καί «εἰ δυνατόν, τό ἐξ ὑμῶν μετά πάντων ἀνθρώπων εἰρηνεύετε» (Ρωμ. 12,18)· εἰρηνεύετε μετά τῶν ὁμαίμων ὑμῶν, εἰρηνεύετε μετά τῶν λοιπῶν Ὀρθοδόξων καί χριστιανῶν ἐν τῇ χώρᾳ ταύτῃ· εἰρηνεύετε μετά πάντων. Καί ἡ Πατριαρχική ἡμῶν εὐλογία καί ἡ χάρις τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔσται μετά πάντων ὑμῶν, ἀδελφοί καί τέκνα.»

(ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Θ. ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ, ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ, Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΟΥΗΔΙΑΝ (20-24 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1993), Ἱστορία τῆς Σουηδικῆς Ἐκκλησίας, Οἰκουμ. Πατριαρχεῖον-Σουηδική Ἐκκλησία, Ἱερά Μητρόπολις Σουηδίας, Ἐκδόσεις Ἐπέκταση, σελ. 59-65.)

Σήμερα λοιπόν, τιμώντας την 28η Οκτωβρίου, την Αγία Σκέπη και τον Άγιο Δημήτριο τον Μυροβλύτη, ας σκύψουμε με σεβασμό στη μνήμη εκείνων που θυσιάστηκαν, αλλά κι ας κοιτάξουμε μπροστά, σ᾽ ένα μέλλον που μας καλεί να φανούμε αντάξιοι τους.

Να πούμε κι εμείς, στην δική μας εποχή, το δικό μας «ΟΧΙ»: Όχι στην αδιαφορία, όχι στην βία, όχι στην αδικία.

Να πούμε το δικό μας «ΝΑΙ» στην γνώση, την δημιουργία, την ανθρωπιά.

Γιατί ο Ελληνισμός δεν είναι απλώς μια ιστορία που διαβάζουμε∙ είναι μια φλόγα που κρατάμε στα χέρια μας.

Ζήτω η 28η Οκτωβρίου!

Ζήτω το Έθνος!

Ζήτω η Ομογένειά μας στην Σκανδιναυΐα!

Συγχαρητήρια στα παιδιά μας, που ντύθηκαν με τις παραδοσιακές φορεσιές! Να τα χαιρόμαστε!”

 

Κατόπιν, οι παριστάμενοι επίσημοι και πλείστοι όσοι από το εκκλησίασμα μετέβησαν στην παρακείμενη αίθουσα δεξιώσεων του Καθεδρικού Ναού, όπου παρατέθη καφές και πλούσια κεράσματα, επιμελεία της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών του ναού.

Στην συζήτηση που ακολούθησε, στην αίθουσα, μεταξύ του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Κλεόπα και των Προέδρων των δύο Ελληνικών Σχολείων Στοκχόλμης, ο Ποιμενάρχης ανέφερε, ότι θα τους απευθύνει εντός της εβδομάδος γραπτή πρόσκληση, ώστε, σε επικείμενη Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία, να παραστούν και να απευθύνουν χαιρετισμό στο εκκλησίασμα και να παρουσιάσουν την ιστορία και το έργο των σχολείων τους, δηλώνοντας τοιουτοτρόπως την αμέριστη στήριξη της τοπικής μας Εκκλησίας προς την σπουδάζουσα νεολαία της Ομογένειάς μας στην Σκανδιναυΐα και το ενδιαφέρον όλων μας για την διάσωση και διάδοση της πολιτιστικής μας Ελληνοχριστιανικής κληρονομιάς και ιστορίας.

On Sunday, October 26, 2025, His Eminence Metropolitan Cleopas of Sweden and All Scandinavia celebrated the Divine Liturgy at the Cathedral of Saint George in Stockholm, assisted by the Cathedral’s Pastor, the Very Reverend Archimandrite Bartholomew Iatridis.

Following the dismissal of the Divine Liturgy, a Doxology (Thanksgiving) Service was held, attended by Her Excellency Mrs. Aikaterini Fontoulaki, Ambassador of Greece to Sweden; the Presidents of the two Greek Schools of Stockholm, the Honorable Mr. Petros Anastasiadis and Mr. Fotis Panitsas; a large number of children; and a devout and enthusiastic congregation.

At the conclusion of the Doxology, Her Excellency the Ambassador read the message of the Deputy Minister of Foreign Affairs of Greece, responsible for Greeks Abroad, His Excellency Mr. Ioannis Michail Loverdos.

Metropolitan Cleopas then delivered an address appropriate to the occasion, speaking about the multiple meanings of the day and of the National Holiday. He congratulated those present, and particularly the children, who through their participation and traditional costumes conveyed the spirit and message of the double celebration. He offered special thanks to Mrs. Alexandra Zorpidou, who consistently takes care of the traditional attire of both young and old, as well as to the Lyceum of Greek Women of Stockholm.

His Eminence stated the following in his homily:

“Your Excellency Ambassador of Greece Ms. Fountoulaki,

Very Reverend Father Bartholomeos,

Honored Chanters,

Dearly beloved Brothers and Sisters in Christ,

Our beloved children,

Today’s Gospel reading presents the moving account of the healing of the demon-possessed man of Gadarens. Christ meets a man tormented and broken, who had lost both reason and peace. He lived in isolation among the tombs, without communion with others.

Yet in the midst of his despair, Christ approaches him with love. With a single word, He casts out the demons, and the man stands forth ‘clothed and in his right mind.’

This miracle reveals the profound theology of freedom, that Christ came into the world to liberate the human person not only from physical slavery, but above all from spiritual captivity.

The greatest bondage is not only external oppression, but the enslavement of the soul to passions, fear, and hopelessness.

The delivered man wishes to follow Christ, but the Lord tells him: ‘Return to your home and proclaim all that God has done for you.’ Preach salvation through your life itself. Thus, he becomes a newly-called disciple — a new missionary!

Within this message of spiritual freedom, our Holy Church also celebrates today the Anniversary of October 28, 1940. Then too, our nation confronted the most ruthless form of bondage — dark and inhuman.

The powers of that age sought to enslave a small country, to strip away its freedom, dignity, and soul. Yet just as Christ dispelled the darkness from the Gadarene, so too He illumined the heart of the Greek people, and the sacred word ‘NO’ (‘OXI’) resounded: the ‘NO’ of faith and freedom.

With a prayer on their lips, the Cross on their chest, and the flag in their hands, the Greeks stood upright in the face of the threat of darkness. They fashioned immortality out of sacrifice, ignoring the reckless, the cynical and the toxic, as well as the opportunists of their time. Faith in Christ preserved the nation’s freedom.

Today, many still suffer slavery — not with chains, but with addictions, sins, fears, and despair. Our age has many ‘Gadarenes’ — people without peace, without direction, without God.

Yet, every time a Greek struggles for what is just, stands with dignity amid trials, because that flame lives again.

In every field, Greeks continue to write history: In diplomacy and the arts, in culture and education, in scientific research and in athletics.

From Olympic stadiums to laboratories, the Greek spirit shines — in the leaps of Miltos Tentoglou, in the gold medal of Myriokephalitaki, in Paralympic champion Nasos Gavelas, in the world-champion Alexandris sisters, in Stefanos Douskos and Manolos Karalis, in Milena Kontou & Valia Lykomitrou, in Maria-Louiza Gika, and in Yiannis Poubouridis, European boxing champion; in the National Basketball Team with its Eurobasket bronze medal; in the Nobel Prize in Physics awarded this year to Dr. John Martinis; in the scientists of Aristotle University of Thessaloniki who created the world’s fastest AI processor; and in the two 17-year-old Greek girls crowned champions in the Microsoft World Informatics Competition, Eleni Karakasidou and Argyro Petsa.

And for all who struggle passionately on the track of life, the Greek ideal of ‘noble striving’ lives and inspires.

Times may change, but one truth remains: Greece has never ceased to inspire. Small in size, yet immeasurable in the power of her soul.

Please allow me to conclude with the timely words spoken in this very Cathedral by His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew, on August 21, 1993:

“When you left your ancestral homeland and journeyed to foreign lands, you crossed the borders of Greece — but you did not cross the borders of Hellenism nor of Orthodoxy. The Greek State has borders. Hellenism does not, just as culture and freedom have no borders. And Orthodoxy has no borders, just as love and truth have no borders. For this reason, although you may be far from Greece, you nevertheless continue to be a living part of Hellenism and of Orthodoxy, under the Ecumenical care of the centuries-old sacred institution of the Ecumenical Patriarchate.

Those Greek emigrants of antiquity were the first to spread Greek civilization far beyond metropolitan Greece. Later, through the conquests of Alexander the Great, this civilization was extended deep into the East, as far as the heart of Asia, and southward into the lands of Africa.

Rome also came to conquer Greece; yet, in the end, it was conquered by Greek civilization and became the vehicle for its spread to the lands of Western Europe. In this way, Greek civilization became universal, and the Greek language became the global means of communication among peoples.

Upon these foundations the modern European civilization was built. And for this reason, we see that most of the fundamental concepts of contemporary culture are expressed in European languages with Greek words, such as theology, philosophy, poetry, politics, economy, physics, mathematics.

Even the Swedish word for church, ‘Kyrka,’ derives from the Greek ‘Kyriakon,’ meaning ‘the House of the Lord.’

And even the two opposing concepts that dominate modern reality at the end of the twentieth century are expressed with Greek words: ‘technology’ and ‘ecology.’

Rejoice in the Lord, and ‘if it is possible, as far as it depends on you, live in peace with all people’ (Romans 12:18): live in peace with your fellow Greeks, live in peace with the other Orthodox and Christians in this Land, live in peace with all. And may our Patriarchal blessing and the grace of our Savior Jesus Christ be with you all, brethren and children.”

(Vasileios Th. Stavridis, Professor of the Holy Theological School of Halki, “The Patriarch in Sweden (August 20-24, 1993), History of the Church of Sweden, Ecumenical Patriarchate – Church of Sweden, Holy Metropolis of Sweden,” Epektasis Publications, pp. 59–65.)

Today, therefore, as we honor October 28th, the Holy Protection of the Theotokos, and Saint Demetrios the Myrrh-Bearer, let us bow our heads with reverence to the memory of those who sacrificed themselves — and let us look forward to a future that calls us to prove ourselves worthy of them.

Let us say our own ‘NO’ in our own time: No to indifference, No to violence, No to injustice. And let us say our own ‘YES’: Yes to knowledge, Yes to creativity, Yes to humanity.

For Hellenism is not only a history we read — it is a flame we carry in our hands.

Long live October 28th!

Long live our Nation!

Long live our Greek Diaspora in Scandinavia!

Congratulations to our children in their traditional costumes! May they always be blessed!”

After the service, the dignitaries and many parishioners gathered in the Cathedral’s adjoining Fellowship Hall, where coffee and refreshments were offered by the Cathedral’s Philoptochos Ladies Society.

During the fellowship hour, a conversation took place between His Eminence Metropolitan Cleopas and the Presidents of the two Greek Schools of Stockholm. His Eminence announced that within the week he would formally invite them to attend an upcoming Sunday Divine Liturgy, to address the congregation and present the history and work of their schools; thus expressing the unwavering support of our local Church for the Greek-educated youth of our Omogeneia/Greek Community at large, in Scandinavia, and our shared commitment to the preservation and promotion of our Greek-Orthodox heritage, culture and history.