Ομιλία Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄ από τον εξώστη του Μητροπολιτικού Μεγάρου Ζακύνθου (5.1.2016)

Εορτάζοντας, φιλέορτοι αδελφοί, τα Άγια Επιφάνεια του Τριαδικού Θεού πάνω από τα ύδατα του Ιορδάνου, έχουμε να διδαχθούμε πολλά για τον τρόπο, με τον οποίο ο Θεός πλησιάζει τον άνθρωπο, για να του δώσει τη δυνατότητα να τον πλησιάσει με την σειρά του και εκείνος. Ποικίλες θρησκείες και πολιτισμοί στην Ανατολική Μεσόγειο εόρταζαν την εμφάνιση των θεών τους πάνω από τα νερά ποταμών, αλλά στην περίπτωση του Ιησού Χριστού οι πιστοί βλέπουμε πολύ μεγάλες διαφορές και ανατροπές που φέρνει το Ευαγγέλιο.

 Οι προφητείες του Προφήτου Ησαΐα, που χρησιμοποιήθηκαν από την υμνολογία της Εκκλησίας ως προαναγγελίες αυτού του γεγονότος, μιλούν για άνθηση της ερήμου και για χαρά της ερημιάς του Ιορδάνη κι’ ακόμα ότι αυτό θα είναι δείγμα της λυτρωτικής πορείας για όλους τους δυστυχισμένους και καταφρονημένους που θα επισυνάξει ο Κύριος. Ο Θεός, λοιπόν, δεν εμφανίζεται απλά στα ύδατα, αλλά στα ύδατα που είναι μέσα στην έρημο και την αλλάζουν, εκεί που κανείς δεν τον περιμένει. Κι ο ίδιος ο Κύριος εμφανίσθηκε «μορφήν δούλου λαβών», χωρίς να τον περιμένει. Έτσι ούτε ο ίδιος ο Ιωάννης που έκπληκτος τον είδε να έρχεται για να βαπτιστεί.

Ο ποταμός μέσα στην έρημο, η ταπείνωση μέσα στην αλαζονεία της εξουσίας, η αγάπη και η φιλανθρωπία μέσα στη βία και το μίσος, αυτή είναι η θεοφάνεια του χριστιανικού Ευαγγελίου και είναι διαρκής: ήδη λίγες μέρες πριν, είδαμε τον Βασιλέα του κόσμου να γεννιέται σε μια ταπεινή φάτνη για τα ζώα και να φεύγει από τη χώρα του πρόσφυγας στην Αίγυπτο, διωγμένος από την τυραννική εξουσία. Τώρα τον βλέπουμε να εμφανίζεται και να βαπτίζεται και κατόπιν και πάλι να φεύγει για την έρημο. Όχι εξόριστος, που θα γυρίσει για να εκδικηθεί, όπως φαντάζονταν το Μεσσία τους, άλλες θρησκείες, αλλά κατ’ άνθρωπον ως ασκητικός προφήτης, παρ’ όλο που ήταν Θεός, για να πεινάσει και να χτυπήσει στην έδρα του τον άρχοντα του κόσμου τούτου, τον διάβολο, κατανικώντας τους τρεις πειρασμούς που εκείνος θέτει σε όλους μας: την υλική ευμάρεια, τη ματαιοδοξία και την φιλοδοξία για άπειρη εξουσία.

Ο Χριστός ήταν ένας διαρκής πρόσφυγας, που ακόμα και σαν γνωστός κάτοικος της Ναζαρέτ, έπρεπε να φύγει από τους δικούς του και να καλέσει και τους μαθητές του να κάνουν το ίδιο, προκειμένου να κηρυχτεί το Ευαγγέλιο σε όλους και να επισφραγιστεί αυτό με τη Σταύρωσή Του υπέρ της του κόσμου ζωής. Κι ακόμα μετά από τη Σταύρωση «ξένος» προς τον κόσμο θα κατέβει στο τέλος και στη χώρα του Άδου.

Μετά από τα τελούμενα κατά τη Βάπτιση, μαθαίνουμε την ουσία των πραγμάτων, όχι τη μαγική μετατροπή του νερού σε κάτι ιερό, αλλά πώς εμείς μέσα από τη Βάπτιση την δική μας, την πρώτη με το Άγιο Βάπτισμα μας, αλλά και την καθημερινή στα δάκρυα της μετάνοιας, μιμούμαστε το ήθος της ξενιτείας, της προσφυγιάς από το πνεύμα του κόσμου και της αγάπης σ’ αυτούς που χρειάζονται βοήθεια και κάνουμε τον κόσμο άγιο, σύμφωνα και με τις οδηγίες του Βαπτιστού Ιωάννου σε όλους που έρχονταν να βαπτιστούν: να μη λέτε «έχουμε πατέρα τον Αβραάμ», δηλαδή ότι θα μας σώσει η παράδοση μας, η ιστορία μας, τα έθιμα μας, γιατί ο Θεός μπορεί και από τις πέτρες να βγάλει τέκνα Αβραάμ. Στην πράξη θα φανεί η μετάνοια μας, τους έλεγε, «ο έχων δυο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι και ο έχων βρώματα (φαγητά δηλαδή) ομοίως ποιείτω (να δώσει δηλαδή σ’ αυτόν που δεν έχει)».

Σε μια εποχή γεμάτη ξένους, πονεμένους, διωγμένους και φοβισμένους, που μέσα σ’ αυτές τις θάλασσες που εμείς αγιάζουμε, εκείνοι συχνά πυκνά πνίγονται, στην προσπάθεια τους να φύγουν από το κακό όχι μόνο του πολέμου, αλλά και της φτώχειας που προέρχεται από την εκμετάλλευση της παγκόσμιας φρενίτιδας για το κέρδος, εμείς δεν πρέπει να ακούσουμε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή;

Είναι στο χέρι μας να μιμηθούμε τον Χριστό και να γίνουμε μαζί του συντελεστές στο θαύμα, να γίνει «οδός καθαρά και οδός αγία» όπως λέει ο Ησαΐας, όπου οι «διεσπαρμένοι πορεύσονται επ’ αυτής και ου μη πλανηθώσι», θα βαδίσουν δηλαδή οι διασκορπισμένοι σ’ αυτήν χωρίς να χάσουν το δρόμο τους. Το νερό, που θα κάνει την έρημο ν’ ανθίσει, τα ύδατα του Ιορδάνου μέσα στα οποία αποκαλύφθηκε ο Τριαδικός Θεός γίνεται ο καθένας από μας, που μιμείται και συνεχίζει την καθημερινή σταυρική αγάπη που έφερε στον κόσμο ο Ιησούς Χριστός ως ανώτερο βάπτισμα «εν πνεύματι Αγιώ και πυρί». Αυτό επεξηγεί την απάντηση που έδωσε στον Ιωάννη ο Κύριος Ιησούς στο γιατί ήρθε να βαπτιστεί: «ούτω γαρ πρέπον εστίν ημίν πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην». Αμήν!