Παναγία Θεοτόκος, το δοχείο της Θείας Χάριτος

ΟΜΙΛΙΑ  ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ 

της Αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου 

23 Αυγούστου 2020

(Λουκ. ι΄ 38-42 και ια΄ 27-28)

Γράφει ο π. Αναστάσιος Στεριώτης

Μεγάλη υπήρξε η επιμέλεια και ο σεβασμός της Μάρθας στο πρόσωπο του Ιησού. Με ταπείνωση, νοικοκυροσύνη υποδειγματική και χαρά, Τον διακονούσε και Τον τιμούσε, ως Διδάσκαλο και Κύριό της. Γνωρίζοντας, εξάλλου, ότι ο Χριστός υπήρξε και επιστήθιος φίλος του αδελφού της Λαζάρου, τον οποίο θαυματουργικά ανέστησε. Όμως, ακόμη και σε τέλειες φαινομενικά καταστάσεις, κάποιες φορές παρεισφρύει το παράπονο και η ανθρώπινη αδυναμία.

Το γεγονός ότι η άλλη αδελφή, η Μαρία, καθόταν στα πόδια του Ιησού και άκουγε με μέγιστη προσήλωση τα θεία λόγια Του, ενόχλησε την Μάρθα, επειδή έτσι την άφηνε αβοήθητη και μόνη. Βέβαια η Μάρθα, παρά τον όντως επαινετό ζήλο της να διακονήσει τον Κύριο, εντούτοις, διακατεχόταν από πνευματική ανωριμότητα και σε κάποια ουσιώδη και μεγάλα πράγματα δεν έδινε την δέουσα προσοχή. Αυτό της επισημαίνει και ο Κύριος όταν της λέει ότι καλώς μεριμνά για την περιποίηση και τη φιλοξενία Του, όμως όλα αυτά είναι δευτερεύοντα, μπροστά στην αλήθεια του Ευαγγελίου και την Σωτηρία.

            

Τότε κάποιος από το πλήθος φώναξε: «Μακάρια η κοιλία που σε κυοφόρησε και οι μαστοί τους οποίους εθήλασες», αναφερόμενος βέβαια στο σεπτό πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία υπήρξε το δοχείο της Χάριτος και η γυναίκα που «ασπόρως» συνέλαβε και κυοφόρησε τον Υιό του Θεού και Σωτήρα του κόσμου. Υπήρξε το σκεύος εκλογής του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους και, επί αιώνες, το σημείο αναφοράς της Εκκλησίας, αλλά και το καύχημα και σέμνωμα όλων των ανθρώπων. Εκλήθη Υπεραγία, δηλαδή υπεράνω όλων των Αγίων και μεσίτρια του ανθρώπινου γένους, μπροστά στον θρόνο του Χριστού. Πρότυπο υπακοής, ταπεινότητας και αγνότητας, δέχθηκε το θείο θέλημα καλόπιστα, χωρίς συζητήσεις, απορίες και αντιρρήσεις. Υπέστη μέγιστο πόνο, παρακολουθώντας το θείο Πάθος και ο σπαραγμός της καρδιάς της αποτελεί στήριγμα και παρηγοριά για κάθε πονεμένη μητέρα. Υπήρξε, κατ’ επιλογήν της, πρόσωπο αθόρυβο και αφανές στην πρώτη Εκκλησία, χωρίς να δημιουργεί φατρίες και χωρίς να εκμεταλλεύεται την υψηλή θέση, την οποία δικαιωματικά κατείχε ως μητέρα του Θεανθρώπου. Το ίδιο αθόρυβος και άγιος υπήρξε και η Κοίμησή Της, δια της οποίας μετέστη πλησίον του θρόνου του Θεού και Υιού της, γενόμενη Κυρία και Μητέρα της Ζωής και του ανθρώπινου γένους, «τιμιωτέρα των Χερουβείμ» και «ενδοξοτέρα των Σεραφείμ»!

Έτσι, μια απλοϊκή κοπέλα, χωρίς κοσμική σοφία και φιλοσοφική κατάρτιση, στάθηκε ψηλότερα από κάθε ηγεμόνα και σοφό της γης, για να δείξει ότι ο Θεός δεν υπολογίζει καταγωγή, φυλή, πλούτη, γνώσεις, ούτε κρίνει με τα απατηλά ανθρώπινα κριτήρια. Η μόνη αληθινή γνώση και σοφία είναι η σώζουσα σοφία του Θεού και αυτή ας ευχηθούμε -με τη μεσιτεία της Υπεραγίας Θεοτόκου- να αξιωθούμε όλοι. Γένοιτο!  

ΣΧΟΛΙΟ του Νίκου Τσαντίρη ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΕΙ ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΩ ΚΕΙΜΕΝΟ:

     Πρόκειται για την Παναγία Αγιοσορίτισσα επειδή το πρωτότυπο φυλασσόταν στον ναό των Χαλκοπρατείων στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπήρχε το θεομητορικό κειμήλιο της Αγίας Ζώνης (Αγία Σορός) και τα ίχνη του πρωτοτύπου χάθηκαν κατά την εικονομαχία. Το μοναδικό βυζαντινό αντίγραφο διαστάσεων 42,5 Χ 71,5 εκατοστών και μάλιστα του 7ου αιώνα της πρωτότυπης Παναγίας της Αγιοσορίτισσας, από τις ελάχιστες βυζαντινές εικόνες που διασώθηκαν από την περίοδο της Εικονομαχίας, φυλάσσεται στη Ρώμη, στην εκκλησία των Δομινικανών καλογραιών Santa Maria del Rosario, όπου, κατά την ιστορική παράδοση, την έφεραν στην Ιταλία, ορθόδοξοι εικονόφιλοι μοναχοί και μοναχές που εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη για την Ιταλία, μετά το διάταγμα του Λέοντος Γ΄, το 728, με το οποίο απαγόρευε την ανάρτηση εικόνων. 

     Στον εικονογραφικό τύπο της Παναγίας Αγιοσορίτισσας, η Παναγία είναι χωρίς βρέφος, όρθια ή τις περισσότερες φορές ως την μέση. Αν και κοιτάει τον παρατηρητή, είναι ελαφρά γυρισμένη πλάγια και κρατάει τα χέρια σηκωμένα στο ύψος του στήθους σε στάση προσευχής, οπότε ανήκει στον τύπο της Δεομένης. Στη Ρώμη αυτός ο τύπος λέγεται Παναγία Συνήγορος (Madonna Avvocata).