e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

"Οι έξι περί ιερωσύνης λόγοι του ιερού Χρυσοστόμου" σε μετάφραση π. Ηλία Γ. Διακουμάκου

Παρουσιάζει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Ο Πρεσβύτερος Ηλίας Γ. Διακουμάκος από την Πέρδικα της Αίγινας είχε την ευγενή καλοσύνη να μού αποστείλει πριν από λίγες ημέρες τον εύχυμο καρπό του πνευματικού / συγγραφικού κόπου του. Δεν πρόκειται για αποστολή της δικής του σοφίας, αλλά επιμένει πατερικά και βαδίζει επί της ευθείας οδού, την οποία χάραξε ένας αγωνιστής Πατέρας της Εκκλησίας, ο και χρυσορρήμων Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ο ανά χείρας τόμος των 408 καλοστημένων σελίδων αποτελεί μετάφραση των περίφημων και πολυδιαβασμένων έξι περί ιερωσύνης χρυσοστομικών λόγων, κυκλοφορήθηκε μάλιστα από τις εκδόσεις Παρρησία, στην Αθήνα φέτος (2010). Το έργο προλογίζει ο Πρωτοπεσβύτερος Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο π. Ηλίας, σεβόμενος απόλυτα και κατά πάντα το πρωτότυπο κείμενο των Λόγων, όχι μόνον το αγγίζει αγαπητικά, αλλά και το παραθέτει στις αριστερές σελίδες του τόμου, ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος αναγνώστης, αφενός μεν να έχει εποπτεία του αυθεντικού χρυσοστομικού έργου, αλλά κι ενδεχομένως να ελέγξει την πιστότητα της απόδοσης στα νεοελληνικά. Αυτό το δεύτερο ασφαλώς δεν χρειάζεται, δεδομένου ότι ο έγκριτος μεταφραστής χρησιμοποιεί όμορφη γλώσσα, δίχως ακρότητες και υπερβάσεις. Ο Έλλην Λόγος (είτε του πρωτοτύπου, είτε της μεταγραφής) καθίσταται έτσι απλόχωρο όχημα της "άνωθεν σοφίας", η οποία αφορά εν προκειμένω όσους επιθυμούν να προσχωρήσουν στην ιερωσύνη ή απλώς την αγαπούν, παραδεχόμενοι ότι αποτελεί την άριστη και ασφαλή μέθοδο εγκοσμίωσης ουράνιων υποθέσεων και θείων Μυστηρίων.

Γι' αυτούς καθεαυτούς τους έξι περί ιερωσύνης λόγους, τι να πούμε εμείς; Καταφεύγουμε κατατοπιστικά στο κείμενο ενός ειδικού πατρολόγου, του Παναγιώτη Χρήστου, το οποίο μάλιστα προτάσσει στο βιβλίο του και ο π. Ηλίας:

Η πραγματεία του Ιερού Χρυσοστόμου "Περί Ιερωσύνης", εκτεινομένη εις εξ λόγους και φερομένη υπό τύπον διαλόγου αυτού προς τον φίλον του Βασίλειον, αποτελεί το λαμπρότερον εγχειρίδιον ποιμαντικής και απετέλεσε πηγήν εμπνεύσεως άλλων συγγραφέων. Εις το έργον του ο Ιωάννης διηγείται ότι προς κάλυψιν κενών θέσεων αυτός και ο φίλος του Βασίλειος, του οποίου την ταυτότητα δεν είναι εύκολον να προσδιορίσωμεν, εξελέγησαν κληρικοί. Εις τα χειρόγραφα, τα οποία διατηρούν το έργον, εναλλάσσεται το αξίωμα εις το οποίον εξελέγησαν· ιερεύς ή επίσκοπος, και τούτο έχει κάποιαν σημασίαν δια τον χαρακτήρα του έργου. Οπωσδήποτε, η εκλογή εφάνη γενικώς παράδοξος, διότι οι δύο φίλοι ήσαν ακόμη αδόκιμοι νεανίαι και μόλις είχον περιμαζεύσει τας οφρύς των. Ο Ιωάννης άφησε τον Βασίλειον να εννοήση ότι, αν οι εκλέκτορες επέμενον και τον εξεβίαζον, θα υπεχώρει, ούτε δε ο Βασίλειος εδέχθη εκβιαζόμενος την χειροτονίαν, ενώ ο Ιωάννης εις το τέλος εκρύβη. Απολογούμενος δε διαλογικώς προς τον παραπονούμενον φίλον, ισχυρίζεται ότι η εύκαιρος απάτη, η αποβλέπουσα εις το καλόν του συνόλου και μη βλάπτουσα κανένα, είναι επιτρεπτή, και ως λόγον της ιδικής του αρνήσεως φέρει την αδυναμίαν του να αντεπεξέλθη εις τα δυσβάστακτα καθήκοντα της ιερωσύνης.
Παραμένει άλυτον το πρόβλημα, αν το επεισόδιον είναι ιστορικόν ή αφανταστικόν. Αν είναι ιστορικόν, τότε πρόκειται περί εκλογής εις το αξίωμα του πρεσβυτέρου, δεδομένου ότι τοποθετείται εις το προ του μοναχικού σταδίου του συγγραφέως χρόνον, οπότε ούτος ήτο μόλις 24 ετών. Αλλ' η πράξις του Χρυσοστόμου ομοιάζει προς την φυγήν Γρηγορίου του Θεολόγου, ο δε διάλογος φέρει σοβαράν επίδρασιν από το αντίστοιχον έργον του Γρηγορίου, ακόμη δε και το όνομα του φίλου των είναι κοινόν, δεν είναι δε γνωστός οιοσδήποτε φίλος του Χρυσοστόμου ονομαζόμενος Βασίλειος. Όθεν δεν είναι απίθανον ότι το επεισόδιον είναι φανταστικόν, πλασθέν προς απόδειξιν του ύψους της ιερωσύνης και παρεμπόδισιν της προς αυτήν προσελέυσεως των ακαταλλήλων. Δεδομένου ότι μνημονεύεται υπό του Ιερωνύμου εις το De viris illustribus πρέπει να εγράφη προ αυτού (392) και μάλιστα πριν ο Χρυσόστομος χειροτονηθή πρεσβύτερος, διότι άλλως δεν θα είχε νόημα η δικαιολόγησις της υπ' αυτού αποφυγής της ιερωσύνης. Ίσως εγράφη κατά την περίοδον του μοναχικού του σταδίου, περί το 380 και ολίγον προ της εισόδου του εις το ιερατικόν στάδιον, οπότε θα πρόκειται περί προγραμματισμού του ιερατικού έργου. Είναι πάντως προφανές ότι αι κλασικαί σπουδαί του Ιωάννου είναι πρόσφατοι και έχουν τυπωμένην την σφραγίδα των εις την γλωσσικήν έκφρασιν του κειμένου.
Ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης τονίζει ότι κανείς δεν ανέγνωσε το έργον τούτο, χωρίς να αισθανθή την καρδίαν του φλεγομένην από την αγάπην του Θεού. Το λεξικόν Σούδα επαινεί την έκφρασιν, το ύφος, αλλά και την βαθείαν σκέψιν του έργου, διό και θεωρεί τούτο ως το ανώτερον από όλα τα έργα του Χρυσοστόμου. Γεμάτον ζωντάνειαν και περίνοιαν, δύναται πράγματι να θεωρηθή ως ο αδάμας της ποιμαντικής θεολογίας.
Εις έβδομος λόγος περί ιερωσύνης δεν είναι τίποτε άλλο από έν εγκώμιον εις την ιερωσύνην, γραμμένον εις ρυθμόν και γλώσσαν εμπνευσμένην από τον Χρυσόστομον, αλλά μετεγενεστέρας προελεύσεως. Ως συντάκτης αυτού προτείνεται ο Πρόκλος.

[Παναγ. Κ. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τ. Δ΄, Περίοδος Θεολογικής ακμής, Δ΄ και Ε΄ αιώνες, Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, Εκδοτικός Οίκος Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1989, σσ. 255-257].

Οφείλονται χάριτες στον π. Ηλία Διακουμάκο για την τιμή και τού ευχόμαστε να συνεχίζει να βιώνει την ιερωσύνη του ως πραγματικότητα θείου έρωτα, ώστε να ωφελούνται δια-σωστικά οι ψυχές που υποκλίνονται στο πετραχήλι του, αλλά και όλοι εμείς, οι οποίοι λαμβάνουμε τις απορροές της πνευματικότητάς του, έστω και εντύπως!