e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Σάββατο 26 Απριλίου 2014

Αναστάσιμη εορτή στην Παναγία την Δερματούσα Τραγακίου Ζακύνθου για την επιστροφή τριών Εικόνων στην παλαίφατη Μονή [80 φωτοστιγμές]

 Πρωί Σαββάτου της Διακαινησίμου, 26ης Απριλίου 2014 
Κείμενο και επιμέλεια αφιερώματος: π. Παναγιώτης Καποδίστριας 
































































































































































Σάββατο της Νιας - Αναστάσιμης Εβδομάδας και στο πλαίσιο της λαμπρινής χαράς, η καρδιά της τοπικής Εκκλησίας της Ζακύνθου χτυπούσε σήμερα το πρωί χαρούμενα στην παλαίφατη και περιώνυμη Μονή της Παναγίας του Δερματά, σ' ένα παραδείσιο φυσικό περιβάλλον, στο χωριό Τραγάκι. Η Μονή, έχοντας σχεδόν ολοκληρωτικά αφανισθεί, εξαιτίας των αλλεπάλληλων σεισμών του 19ου και 20ού αι., στα νεότερα χρόνια αποκαθίσταται -προς το παρόν ο ναός, μέσω της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας-, έχει ήδη δοθεί στην δημόσια λατρεία, την διαχειρίζεται η Ενορία του Τραγακίου, ιδιοκτήτης φέρεται ο Δήμος Ζακύνθου, τα δε τιμαλφή φυλάσσονταν μέχρι τώρα στον Οργανισμό Δημόσιας Αντίληψης Ζακύνθου (Ο.Δ.Α.Ζ.). Κατά καιρούς ο Ο.Δ.Α.Ζ., δια των ευαίσθητων Προέδρων και των Διοικητικών Συμβουλίων τους, έχουν μεριμνήσει ώστε να επιστραφούν κάποια από τα κειμήλια, όπως παλαιότερα η εφέστια θεομητορική Εικόνα της Δερματούσας, εσχάτως δε τρεις μεγαλομεγέθεις εικόνες τέμπλου. 

Με την ευκαιρία, λοιπόν, της συγκεκριμένης επιστροφής, το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, υπό τον νέο Πρόεδρο και δραστήριο Εφημέριο, Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Κονίδη, σε συνεργασία με το Διοικητικό Συμβούλιο του Ο.Δ.Α.Ζ. και τον σημερινό Πρόεδρό του κ. Ευστάθιο Μπετίνη, οργάνωσαν τη σημερινή Ευχαριστιακή Σύναξη, με προεξάρχοντα της αναστάσιμης εορτής τον Σεβ. Μητροπολίτη Ζακύνθου κ. Διονύσιο Δ΄, μαζί με πολλούς ιερείς της περιοχής. Πλήθος προσκυνητών ανέβηκαν στον καταπράσινο και ολάνθιστο λοφίσκο της Δερματούσας, ευλαβούμενοι όλοι τη Χάρη της Θεομήτορος. Το ψαλτήρι τίμησε, κατά το ζακύνθιο μουσικό ύφος, η Χορωδία "Το όνειρο του παιδιού", υπό την διεύθυνση του Χοράρχη κ. Δημήτριο Κάνδηλα, Πρωτοψάλτη της Ενορίας Μπανάτου. 

Παρέστησαν ο Αντιπεριφερειάρχης Ζακύνθου κ. Διονύσιος Μυλωνάς, ο Αντιδήμαρχος Ζακύνθου κ. Διονύσης Κυβετός, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Γιώργος Αρμένης, ο Αστυνομικός Διευθυντής, ο Πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Τραγακίου κ. Γιάννης Πομόνης-Κονταρίνης, ο πρώην Πρόεδρος του Ο.Δ.Α.Ζ. κ. Γιώργος Αντωνάκης και άλλοι πολλοί ασχολούμενοι με τα κοινά. 

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Ζακύνθου, ομιλώντας προς την ομήγυρη, συνεχάρη το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο Τραγακίου και μάλιστα τον π. Σεραφείμ για τις εργώδεις δράσεις τους, αλλά και τον Ο.Δ.Α.Ζ. για την αγαστή συνεργασία με την τοπική Εκκλησία ως προς την παραχώρηση των κειμηλίων της Δερματούσας. 

Στη συνέχεια τον λόγο έλαβε ο π. Σεραφείμ Κονίδης, ο οποίος συγκινημένος ευχαρίστησε κατ' όνομα όλους, όσοι συνέβαλαν και συμβάλλουν διαχρονικά στην αποκατάσταση της ιστορικής αυτής ιερής στέγης. Ανακοίνωσε την οσονούπω αρτίωση του κωδωνοστασίου, αλλά και την πρόθεση του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου να ζητήσει την παραχώρηση εκ μέρους του Δήμου της ιδιοκτησίας τού όλου χώρου και την κτηρίων της Δερματούσας. 

Ο Πρόεδρος του Ο.Δ.Α.Ζ. κ. Ευστάθιος Μπετίνης αναφέρθηκε κι εκείνος συνοπτικά στην παραχώρηση των κειμηλίων, καθώς επίσης και ο Πρόεδρος του Τραγακίου κ. Γιάννης Πομόνης-Κονταρίνης. 

Μετά το τέλος της Αρχιερατικής θ. Λειτουργίας, οι φιλότιμες Κυρίες της Ενορίας είχαν φροντίσει για πλούσια κεράσματα, το δε ξενοδοχειακό συγκρότημα Eleon Grand Resort & Spa μερίμνησε, ώστε να προσφέρει πλούσιο πρωινό στους καλεσμένους!


ΟΜΙΛΙΑ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΝΙΔΗ
(Δερματούσα, 26 Απριλίου 2014)

Σεβασμιώτατε, 
Αγαπητοί Πατέρες, 
κ. Αντιπεριφερειάρχα, 
κ. Αντιδήμαρχε, 
κ. Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου, 
κ. Αστυνομικέ Διευθυντά, 
κ. Πρόεδρε του ΟΔΑΖ, 
Αγαπητοί συνεορταστές, 
Χριστός Ανέστη!

Εν μέσω πανηγυρικής και χαρμόσυνης ατμόσφαιρας, η Εκκλησία μας λαμπροφορεί και εορτάζει το γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού. Μέσα στην ίδια ατμόσφαιρα σήμερα και η Ενορία μας λαμπροφορεί και εορτάζει για ένα επιπλέον γεγονός.
Αγαπητοί μου, βρισκόμαστε στο βόρειο μέρος του χωριού μας, στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας του Δερματά ή Δερματούσα. Η τοποθεσία αυτής της ιστορικής Μονής, είναι μία από τις ωραιότερες της υπαίθρου του νησιού μας. Το αρχιτεκτονικό συγκρότημα περιβάλλεται από πλούσια βλάστηση, κυπαρίσσια, πουρνάρια, λιοστάσια και περιβόλια. Γραπτές μαρτυρίες για την ύπαρξη εκκλησιαστικής ζωής στο χώρο αυτό ανάγονται στα μέσα του 16ου αιώνα. Στη μακραίωνη ιστορία του, η ιδιοκτησία είχε περιέλθει σε διαφόρους ιερωμένους, ντόπιους και ξένους. Το μνημείο αποτελούνταν από δύο κτήρια με υπέροχες στοές και ένα μεγάλο πλακόστρωτο πλάτωμα, ένα τοπικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής καμπαναριό και έναν ευρύχωρο Ναό, που χρησιμοποιούνταν ως Καθολικό της Μονής.
Στο πέρασμα των χρόνων, η ιστορική Μονή υπέστη τις συνέπειες καταστρεπτικών σεισμών, ακολουθώντας την τύχη των υπόλοιπων κτηρίων ολόκληρου του νησιού. Οι σεισμοί του 1893 επέφεραν σημαντικές βλάβες στο σύνολο των κτηρίων του Μοναστηριού. Οι σεισμοί του 1953 ολοκλήρωσαν το καταστρεπτικό έργο τους, με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν όλοι οι βοηθητικοί χώροι, το επάνω μέρος του καμπαναριού, ενώ η εκκλησία έμεινε όρθια, αλλά με σοβαρές βλάβες. Στη συνέχεια, μετά την καταστροφή της στέγης, αποφασίστηκε να μεταφερθούν οι καλλιτεχνικοί θησαυροί της εκκλησίας στη πόλη της Ζακύνθου και συγκεκριμένα στο Βυζαντινό Μουσείο και στον Ιερό Ναό Αγίου Ιγνατίου του γνωστού σε όλους μας ΟΔΑΖ.
Τα τελευταία όμως χρόνια, με πρωτοβουλία ευλαβών χριστιανών και κατοίκων της περιοχής, ξεκίνησε η προσπάθεια αναστήλωσης του Ναού. Με την αρωγή της πολιτείας, των τοπικών φορέων, των υπευθύνων της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του νησιού μας, αλλά και αρκετών δωρητών, επιτεύχθηκε κατ’ αρχάς η επαναλειτουργία της Εκκλησίας, και έτσι αναγεννήθηκε και ξαναπήρε ζωή αυτός ο ιστορικός χώρος. Σημαντικός σταθμός σε αυτή την πορεία υπήρξε η επιστροφή στο φυσικό της χώρο, της περιώνυμης Ιεράς Εικόνος της Παναγίας Δερματούσας, η οποία αποτελεί έξοχο δείγμα κωνσταντινουπολίτικης προέλευσης και είναι μια από τις παλαιότερες Δεσποτικές εικόνες της Ζακύνθου. Η επιστροφή αποφασίστηκε το 2006,  από την τότε Διοίκηση του ΟΔΑΖ, με Πρόεδρο τον κ. Γεώργιο Αντωνάκη, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά. Την ίδια χρονιά αποκαταστάθηκε και το παλαιό Τέμπλο του Ναού, με ευθύνη της τότε διευθύντριας του Βυζαντινού Μουσείου κ. Ζωής Μυλωνά, την οποία και αυτή ευχαριστούμε.
Σε αυτό το σημείο, ως εφημέριος πλέον του χωριού, θα ήθελα, εκφράζοντας και τα αισθήματα του εκκλησιαστικού συμβουλίου, να ευχαριστήσω όλους αυτούς που κοπίασαν, μόχθησαν, εργάστηκαν, προσέφεραν και χρηματοδότησαν τις εργασίες αποκατάστασης του Ναού, και ευχόμαστε σε όλους η Παναγία να πρεσβεύει στον Κύριο και Θεό μας υπέρ υγείας και μακροημερεύσεως αυτών και των οικογενειών τους.
            Όμως, η προσπάθεια αποκατάστασης και επαναλειτουργίας όλων των χώρων της ιστορικής Μονής, καθώς και της επιστροφής του συνόλου των κειμηλίων της, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Με την ευχή και ευλογία του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ.κ. Διονυσίου, τον περασμένο Νοέμβριο τοποθετήθηκα νέος εφημέριος στο χωριό μας, εδώ στο Τραγάκι. Οι πρώτες μέρες παρουσίας μου εδώ συνέπεσαν με την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, ημέρα κατά την οποία, πανηγυρίζει η Μονή Δερματούσας. Λίγες ημέρες πριν την  πανήγυρη, παραδόθηκαν από τον Πρόεδρο και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΔΑΖ στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο και τον Πρόεδρο της Κοινότητας, ο Εσταυρωμένος του Τέμπλου και τα πέντε ασημένια καντήλια, τα οποία σήμερα βρίσκονται στο Τέμπλο και εντός του Ιερού.
Στην αρχή της ομιλίας μου, αναφέρθηκα σε ένα χαρμόσυνο γεγονός που αφορά την Ενορία μας και αποτελεί αφορμή για την σημερινή Ευχαριστιακή Σύναξη. Το γεγονός αυτό είναι η επιστροφή μέρους των κειμηλίων της Μονής, τριών σημαντικών Εικόνων της. Πρόκειται για την Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, την Εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Πρόδρομου και την Εικόνα του Αρχαγγέλου που κρατά Σταυρό. Και οι τρεις Εικόνες, αποτελούν αντιπροσωπευτικά  δείγματα επτανησιακής ζωγραφικής. Είναι κατασκευασμένες με την τεχνική της αυγοτέμπερας πάνω σε ξύλινο υποστήριγμα με προετοιμασία. Σε δύο από αυτές αναγράφεται η χρονολογία κατασκευής τους και υπάρχει αφιερωματική επιγραφή. Πιο συγκεκριμένα, η Εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου εκτός της χρονολογίας 1798 φέρει και αφιερωματική επιγραφή «ΔΕΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΑΠΟ ΧΩΡΙΟ ΤΡΑΓΑΚΙ», ενώ η Εικόνα της ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ φέρει την χρονολογία 1777.
            Οι Εικόνες επιστρέφουν, συντηρημένες και αποκατεστημένες,  στο φυσικό τους χώρο. Την συντήρηση και αποκατάστασή τους, ανέλαβαν και πραγματοποίησαν οι αδελφοί Μάριος και Ανδρέας Θεοδόσης, οι οποίοι διακρίνονται για την επιμέλεια και την επαγγελματική τους αρτιότητα, στο δύσκολο έργο της συντήρησης ιστορικών καλλιτεχνικών δημιουργημάτων. Οι ίδιοι είχαν επιμεληθεί και την συντήρηση και αποκατάσταση τόσο της Εφέστιας και Θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας Δερματούσας, όσο και του Εσταυρωμένου του Τέμπλου. Εμείς τους ευχαριστούμε θερμά και ευχόμαστε να συνεχίζουν με τον ίδιο τρόπο να διασώζουν τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς του νησιού μας.
Όμως, η σημερινή επιστροφή των Εικόνων, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο προσωπικό ενδιαφέρον, τη μέριμνα και τη φροντίδα του σημερινού Προέδρου του ΟΔΑΖ, του προσφιλή  σε όλους μας δασκάλου και γνωστού για την αγάπη του στην Εκκλησία κ. Ευσταθίου Μπετίνη. Ο αγαπητός μας Στάθης, συνεχίζοντας το έργο του προκατόχου του, ενδιαφέρθηκε από την πρώτη στιγμή, για την επιστροφή των κειμηλίων εδώ στην Δερματούσα. Μάλιστα, ο ίδιος πρότεινε στο Διοικητικό Συμβούλιο, και έγινε ομοφώνως αποδεκτό από όλους, να αναλάβει ο ΟΔΑΖ τη δαπάνη συντήρησης των Εικόνων. Από της θέσεως αυτής, και εκφράζοντας τα αισθήματα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου αλλά και όλων των συγχωριανών, θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Μπετίνη και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΔΑΖ για όλες τις ενέργειες τους, που αφορούν το χωριό μας και τη Δερματούσα. Αλλά και για την αμέριστη συμπαράστασή του, που εκφράστηκε εμπράκτως από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα καθήκοντα ως εφημέριος του Τραγακίου. Επιπρόσθετα, ας μου επιτρέψει ο Στάθης, να εκφράσω της επιθυμία ολόκληρου του χωριού, για την επιστροφή του συνόλου των κειμηλίων που ανήκουν στο Ιστορικό μας Μοναστήρι και φυλάσσονται ακόμη στον ΟΔΑΖ.
Χρέος τιμής, είναι να ευχαριστήσω πρώτα από όλους, εσάς Σεβασμιώτατε, κατ’ αρχάς για την ευγενική αποδοχή της προσκλήσεως και κυρίως για την σημερινή σας παρουσία στο χωριό μας. Ήταν πράγματι ευτυχής συγκυρία, να προεξάρχει της Ευχαριστιακής Συνάξεως και να τελέσει την Θεία Λειτουργία σε αυτόν το ιστορικό τόπο, ο Ποιμενάρχης του νησιού μας. Σε αυτόν τον ιστορικό τόπο, που για αιώνες λατρεύεται και δοξολογείται το Όνομα του Κυρίου και Θεού ημών.
Να ευχαριστήσω επίσης, τους καλούς και σεβαστούς μου αδελφούς συμπρεσβυτέρους και διάκονο, με Προεστό τον Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο και Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια, οι οποίοι βρίσκονται σήμερα εδώ κοντά μας στο Τραγάκι, και που λαμπρύνουν με την παρουσία τους την σημερινή τελετή.
            Ευχαριστούμε ακόμη, την Χορωδία «Το Όνειρο του Παιδιού» και τον Χοράρχη αυτής κ. Δημήτριο Κάνδηλα, που πάντοτε αφιλοκερδώς βρίσκονται κοντά μας.
            Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τον κ. Αντιπεριφερειάρχη και τις λοιπές Αρχές του νησιού μας, που βρίσκονται ανάμεσα μας.
            Επιτρέψτε μου όμως, να αναφερθώ προσωπικά στους εκπροσώπους του κ. Δήμαρχου. Αγαπητοί μου, η σημερινή τελετή μου δίνει την ευκαιρία να θέσω δημοσίως ένα θέμα που αφορά ολόκληρο το χωριό, και δεν είναι άλλο από το ιδιοκτησιακό καθεστώς του χώρου όπου βρισκόμαστε. Μέχρι σήμερα, την ευθύνη διαχείρισης του Ναού έχει ο εκάστοτε εφημέριος και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο της Ενορίας Τραγακίου. Η διαχείριση περιλαμβάνει τα τυχόν έσοδα, τα λειτουργικά έξοδα, την διοργάνωση του πανηγυριού και κυρίως τα έργα συντήρησης και ανάδειξης του χώρου. Ήδη είναι δρομολογημένη η αποκατάσταση του καμπαναριού στην παλαιά του μορφή και έχει εκφραστεί η πρόθεση να ανακατασκευαστούν και άλλοι χώροι της Μονής. Όμως βιώνουμε το παράδοξο, η ιδιοκτησία του χώρου να ανήκει στο Δήμο Ζακυνθίων. Κατά την ολιγόμηνη παρουσία μου στο χωριό, μετά από επανειλημμένες συζητήσεις με τα μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, τον Πρόεδρο του τοπικού Συμβουλίου κ. Γιάννη Πομόνη-Κονταρίνη, καθώς και αρκετούς συγχωριανούς, έχω διαπιστώσει ότι επιθυμία όλων αυτών είναι να παραχωρηθεί η ιδιοκτησία του Ναού και του περιβάλλοντος χώρου στην Ενορία Τραγακίου. Καταθέτω σήμερα επισήμως αυτό το αίτημα σε σας, να το μεταφέρετε στον κ. Δήμαρχο και ευελπιστούμε ότι θα τύχει θετικής έκβασης.     
Τέλος, θα ήταν παράλειψή μου να μην ευχαριστήσω τις κυρίες του χωριού μας, που για άλλη μια φορά, όπως κάνουν πάντοτε, ετοίμασαν σήμερα τα χειροποίητα γλυκίσματα που θα προσφερθούν στο τέλος της Θείας Λειτουργίας.

Σας ευχαριστούμε πολύ όλους. Σας περιμένουμε πάλι στο χωριό μας. Χρόνια Πολλά. Χριστός Ανέστη!