e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2015

Στιγμές από την ποιμαντική επίσκεψη του Πατριάρχου Αλεξανδρείας στο Harare της Zimbabwe [video + φωτογραφίες]


Το απόγευμα της 7ης Οκτωβρίου 2015, μετά την άφιξή του ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Χαράρε (προερχόμενος από το Γιοχάνσμπουργκ, όπου ομίλησε στο Παναφρικανικό Κοινοβούλιο), μετέβη στο Μητροπολιτικό Παρεκκλήσιο της Θείας Μεταμορφώσεως και του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, όπου τον υποδέχτηκαν οι Έλληνες της πόλης, υπό τον οικείο Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε και Αγκόλας κ. Σεραφείμ και εψάλη Δοξολογία. Τον συνοδεύουν ο Μητροπολίτης Γουϊνέας κ. Γεώργιος και ο Πατριαρχικός Έξαρχος στην Κύπρο π. Αθηνόδωρος Παπαευριπιάδης. 

Σήμερα το πρωί (8.10.2015), τελέστηκε Πατριαρχική Λειτουργία στο Παρεκκλήσιο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου παρά τη οικία της Αρχοντίσσης των Εκκλησιών κ. Αριάδνης Ψύλλου, τιμώντας την κοίμηση της Οσίας Ευτέρπης, συλλειτουργούντων των ανωτέρω Αρχιερέων και των Ιερέων π. Γεωργίου και π. Αθηνοδώρου. 


Αύριο θα τελεσθεί επίσης Πατριαρχική Λειτουργία στο Παρεκκλήσιο του Ελληνικού Σχολείου επί τη επετείω της εκλογής του στον Πατριαρχικό Θρόνο της Αλεξανδρινής Εκκλησίας. 


































Ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος, γνώστης των κοινωνικών προβλημάτων της Αφρικανικής Ηπείρου, από τις ασταμάτητες ποιμαντικές του περιοδείες στις 54 χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου, τόνισε ότι η κοινωνική προσφορά του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας προς το πονεμένο άνθρωπο και τα άπορα και ορφανά παιδιά της Αφρικής, πέραν από την ποιμαντική ευθύνη του Πατριαρχείου για την Ορθόδοξη κατήχηση, αποτελεί προτεραιότητα καθημερινής διακονίας. Υπογράμμισε ότι το μήνυμα του στα Μέλη του Παναφρικανικού Κοινοβουλίου και στους αρχηγούς κρατών της Αφρικής είναι να συνεργασθούν όλοι, για να καταφέρουν κοινωνική δικαιοσύνη για την εξάλειψη της μάστιγας της φτώχειας και της προσφοράς ίσων ευκαιριών στα παιδιά της Αφρικής για το αγαθό της υγείας, της διατροφής και της εκπαίδευσης, αναφερόμενος στη τραγωδία που ζούμε χιλιάδες παιδιά να πεθαίνουν καθημερινά από την έλλειψη πόσιμου νερού και ιατρικής περιθάλψεως.












Μετά τη σύσκεψη εργασίας με τον οικείο Μητροπολίτη και τους συνεργάτες του για τα θέματα της Ιεραποστολής, ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος επισκέφθηκε τον Πρέσβη της Ελλάδος κ. Λεωνίδα Κοντοβουνήσιο όπου είχε την ευκαιρία να συναντήσει την Ηγεσία της Παροικίας μας και να ενημερωθεί για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, αλλά κι ο Μακαριώτατος να τους ενημερώσει για τις πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για την ενίσχυση της υπόθεσης της ειρήνης και της ασφάλειας στην Αφρική και παγκόσμια.

Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στη σημασία της πρωτοβουλίας του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Κοτζιά για την οργάνωση ειδικού συνεδρίου την επόμενη εβδομάδα με θέμα «Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός και ειρηνική συνύπαρξη στην Μέση Ανατολή», με τη συμμετοχή Πολιτικών, Θρησκευτικών Αρχηγών και Ακαδημαϊκών για να προτείνουν βήματα για τον τερματισμό τοπικών συρράξεων και για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Μέση Ανατολή και την ειρηνική συνύπαρξη των Λαών και την κοινή αντιμετώπιση του προβλήματος των εκτοπισμένων και των ανεξέλεγκτων αριθμών προσφύγων από τις περιοχές αυτές λόγω της εντάσεως των πολεμικών συρράξεων στην περιοχή.

Ο Πρέσβης της Ελλάδος κ. Κοντοβουνήσιος, προσφωνώντας τον κ. Θεόδωρο τόνισε ότι «είναι γνωστό σε όλους το μεγάλο εκκλησιαστικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και Ιεραποστολικό έργο που επιτελεί το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, δίνοντας ανάγλυφο τον χαρακτήρα της Ορθοδοξίας στην Αφρική, ιδίως επί πατριαρχείας σας. Όπως είναι επίσης περίφημες σε όλο τον κόσμο οι καίριες προσωπικές παρεμβάσεις σας για θέματα που απασχολούν τους χριστιανούς και όχι μόνο, αλλά και τη διεθνή κοινότητα ευρύτερα, όπως το φαινόμενο της τρομοκρατίας».




Τον θείο λόγον κήρυξε ο θεολόγος και μέλος της τοπικής ιεραποστολικής επιτροπής και δραστήριο μέλος της Παροικίας κ. Παναγιώτης Ψύλλος, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο μεγαλείο της Θεολογίας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για το σωτηριώδες έργο του Ιησού Χριστού για τη σωτηρία των ανθρώπων.

Ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος, στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, αναφέρθηκε σε σύγχρονες μορφές αγίων γυναικών που πρόσφατα επισκέφθηκε στη Ρωσία ο ίδιος προσωπικά τα μέρη που έζησαν και μεγαλούργησαν πνευματικά, στην αγία Ματρώνα την τυφλή και στην αγία Ξένη στην Αγία Πετρούπολη που διακονούσε ως νεωκόρος σε ένα απόμερο κοιμητήριο:


«Μια τέτοια άγια ταπεινή μορφή αναδείχθηκε η Οσία Ευτέρπη, όπου με τη προσευχή και την ταπείνωση και τον πνευματικό της αγώνα να βιώνει καθημερινά τις θείες εντολές ακολουθώντας την οδόν του Κυρίου, η καρδιά της χαριτώθηκε και έγινε ζων κατοικητήριο της παρουσίας της αγάπης του Θεού μέσα από την αγάπη της για τον κάθε άνθρωπο και την αγωνία της να μη απωλέσει ουδείς την ελπίδα του Παραδείσου. Τέτοιες μορφές χρειάζονται και στην εποχή μας για να σταματήσουν οι συνεχιζόμενες κοινωνικές αδικίες που οδηγούν σε συγκρούσεις με τραγικές συνέπειες για όλους μας. Η ειρήνη κτίζεται με την ευαισθησία μας να προστατεύουμε με κάθε τρόπο τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν καταπατούνται από ανθρώπους που απομακρύνονται από το δρόμο του Θεού».


Ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος έκανε επίσης δέηση για τον τερματισμό των τοπικών συγκρούσεων και για το πρόβλημα της ανομβρίας στη Ζιμπάμπουε, τονίζοντας ότι το καλύτερο δώρο όλων μας για την ενδεκάτη επέτειο της εκλογής του στον Αλεξανδρινό Θρόνο του Αγίου Μάρκου του Ευαγγελιστή (9 Οκτωβρίου 2004) είναι όλοι μας να ενώσουμε τις προσευχές μας μαζί του για την ειρήνη του σύμπαντος κόσμου και της ευημερίας των λαών.

Αναφορά στις οικολογικές πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Άρθρο του Πρωτοπρεσβυτέρου του Οικουμενικού Θρόνου ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ 
άστερ Θεολογίας – υποψηφίου Διδάκτορος Φιλολογίας
για το γερμανικό ρωμαιοκαθολικό περιοδικό Charismen


Είναι στις μέρες μας αναγνωρίσιμες οι πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τον συναγερμό της ανθρωπότητας έναντι του κινδύνου, που απειλεί τη γη, εξαιτίας των ογκούμενων οικολογικών προβλημάτων. Ο πρώτος διδάξας την ανάληψη ευθυνών έναντι του φυσικού περιβάλλοντος, μακαριστός Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος Α΄1, παρέδωσε τη σκυτάλη στον διάδοχό του, σημερινό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α΄2, ο οποίος, κατά την τελευταία 25ετία, από κοινού με πολύτιμους συνεργάτες εντός κι εκτός Φαναρίου, έχουν επιδοθεί σε ιστορικής σημασίας κινήσεις ευαισθητοποίησης της παγκόσμιας κοινότητας, δεδομένων των συσσωρευμένων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Σημειωτέον ότι το 1967 δημοσιεύτηκε μελέτημα του Ιωάννη Ζηζιούλα, μετέπειτα Μητροπολίτη Περγάμου, με τίτλο «Η ευχαριστιακή θεώρηση του κόσμου και ο σύγχρονος άνθρωπος», ένα κείμενο προδρομικό των μετέπειτα οικολογικών δράσεων του Φαναρίου3.
Το Πατριαρχείο δεν διαθέτει δύναμη κοσμική, μήτε μπορεί να καταναγκάσει τους ηγέτες των λαών, μεταχειριζόμενο πιέσεις οικονομικής ή κοινωνικής μορφής. Η ισχύς του, πνευματική μόνον, απορρέει από την δισχιλιετή εμπειρία χριστιανικής κοσμολογίας και ανθρωπολογίας, απ’ όπου αντλεί μηνύματα για αυθεντικότερη παρουσία μέσα σ’ ένα περιβάλλον, που προήλθε «ἐκ τοῦ μή ὂντος εἰς τό εἶναι» από την πηγή της Αγάπης, που είναι ο Θεός Δημιουργός. Συνεπώς δύναμη δημιουργική του Φαναρίου είναι μόνον ο λόγος του, εμβαπτιζόμενος στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας, αλλά και εκφραζόμενος με νεότερες μεθόδους και σύγχρονες πρακτικές.
Ήδη ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει αποσπάσει την καθολική αναγνώριση της παγκόσμιας κοινότητας, χαρακτηριζόμενος ως «Πράσινος Πατριάρχης». Την προσωνυμία καθιέρωσε ο Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Al Gore, κατά την επίσημη υποδοχή του Πατριάρχου στις Η.Π.Α, το 19974. Τούτο δηλοί ότι όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι στο Φανάρι, επιβιώνει μια δυναμική σπίθα αγωνιώδους ελπίδας για το περιβάλλον, ένας πνευματικός ηγέτης, που δεν επαναπαύεται στην πολυτελή εκδοχή του θώκου του, αλλά επαγρυπνεί, επισημαίνοντας γενναία όπου δει τους inter portas κινδύνους.
Κάποιοι ενίοτε μεμψιμοιρούν για το οικολογικό ενδιαφέρον του Φαναρίου. Όμως ο εκάστοτε Πατριάρχης εκφράζει νηφάλια την αμερόληπτη ορθόδοξη στάση για τον κόσμο, ισορροπώντας μεταξύ της διδακτικής πείρας του παρελθόντος και των προοπτικών του μέλλοντος. Το Φανάρι συνηθίζει να επισημαίνει πράγματα -προφητικώ τω τρόπω- και ο διαθέτων αρμόδια ώτα ακούει και στοιχίζεται αναλόγως. Ο κ. Βαρθολομαίος απάντησε σχετικώς από το βήμα της Ακαδημίας Αθηνών (3.2.2010), ομιλώντας με θέμα «Ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης». Καυτηρίασε την παρατηρούμενη καταστροφική εσωστρέφεια κάποιων Ορθοδόξων, που αφορμάται από την πίεση φονταμενταλιστικών κύκλων, δρώντων παρασιτικά εντός ή στο περιθώριο της εκκλησιαστικής ζωής. Υποστήριξε ότι «ὁ ὄντως μέγας πλοῦτος τῆς Ὀρθοδοξίας δέν τῆς ἐδόθη πρός συντήρησιν», υπονοώντας την απόφαση του ίδιου, αλλά και των περί αυτόν εκφραστών του Οικουμενικού Θρόνου, ουδέποτε να υποσταλεί η αγωνιστική σημαία της κοινής οικοπροσπάθειας.

Σύνοψη πατριαρχικών eco-πρωτοβουλιών
  1. Το 1989, αποφάσει της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, καθιερώθηκε η 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αναπέμψεως προσευχών για το περιβάλλον5. Κατ’ αυτήν εξαπολύονται πατριαρχικά Μηνύματα, που, αξιοποιώντας όσα τυχόν έχουν συμβεί κατ’ έτος και χρήζουν σχολιασμού από περιβαλλοντικής πλευράς, αποτυπώνουν την εκζήτηση της Μεγάλης Εκκλησίας για την διέξοδο από τον οικολογικό λαβύρινθο.
  2. Διορθόδοξο Συνέδριο στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης (5-11.11.1991), παρουσία του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Παρθενίου Γ΄ και του Πρίγκιπα Φιλίππου - Διεθνούς Προέδρου του WWF.
  3. Πέντε θεολογικο-οικολογικά Σεμινάρια στη νήσο Χάλκη (1994-1998). Α΄ (1994) «Το Περιβάλλον και η Θρησκευτική Εκπαίδευση», Β΄ (1995) «Περιβάλλον και Ηθική», Γ΄ (1996) «Περιβάλλον και Επικοινωνία», Δ΄ (1997) «Οικολογία και Δικαιοσύνη» και Ε΄ (1998) «Περιβάλλον και Πτωχεία: Νομικαί Διαστάσεις και Ηθική Ευθύνη».
  4. Οκτώ Διεθνή Οικολογικά εν πλω Συμπόσια σε εν κινδύνω περιοχές του πλανήτη: Α. 1995 Αιγαίο / Πάτμος, «Αποκάλυψις και Περιβάλλον 95-1995», Β. 1997 Μαύρη Θάλασσα, «Θρησκεία – Επιστήμη – Περιβάλλον: Η Μαύρη Θάλασσα εν κινδύνω», Γ. 1999 Δούναβης, «Δούναβης – Ποταμός Ζωής», Δ. 2002 Αδριατική, «Η Αδριατική: Μία απειλούμενη Θάλασσα, ένας κοινός στόχος», Ε. 2004 Βαλτική, «Η Βαλτική Θάλασσα: Κοινή Κληρονομιά και Ευθύνη», Στ. 2006 Αμαζόνιος, «Αμαζόνιος: Πηγή Ζωής», Ζ. 2007 Αρκτική, «Αρκτική: Ο Καθρέφτης τής Ζωής» και Η. 2009 Μισισιπής, «Ο Μέγας Ποταμός Μισισιπής: Αποκαθιστώντας την ισορροπία»,
  5. Υπογραφή «Διακηρύξεως της Βενετίας» για το περιβάλλον (Βενετία-Ρώμη, 10.6.2002) μεταξύ Βαρθολομαίου και Πάπα Ιωάννη-Παύλου Β΄6.
  6. 1η Συνάντηση Κορυφής της Χάλκης (Halki Summit I, Ιούνιος 2012), με θέμα: «Παγκόσμια Ευθύνη και Περιβαλλοντική Αειφορία».
  7. 2η Συνάντηση Κορυφής της Χάλκης (Halki Summit II, Ιούνιος 2015), με θέμα: «Θεολογία, Οικολογία και ο Λόγος».
Ο Πατριάρχης, εξάλλου, έχει τιμηθεί με σχετικά διεθνή Βραβεία, π.χ. το Νορβηγικό «Πράσινο Νόμπελ» Οργάνωσης Sophie (2002), το Βραβείο «Υπέρμαχοι της Γης» (2005), το Βραβείο “Woodrow Wilson” (2008), το Διεθνές Βραβείο Poupard (Μονακό, 2010). Άλλωστε, πολλά Πανεπιστήμια ανά τον κόσμο τού έχουν απονείμει τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα ή καθηγητή τους.

Λόγος εκκλησιαστικός, οικουμενικός, ρεαλιστικός, πολιτισμικός, παραμυθητικός και ελπιδοφόρος

Α. Στο Πατριαρχικό Μήνυμα της 1ης Σεπτεμβρίου 2007 οριοθετείται η διαφορά μεταξύ κτίσεως και κόσμου. Η κτίση προϋποθέτει δημιουργική πράξη από τον Θεό. Πριν από αυτήν υπήρχε η ανυπαρξία. Αντίθετα ο κόσμος παραπέμπει στην αρχαιοελληνική φύση ως αντιγράφου των αγεννήτων ιδεών. Κατόπιν φωτίζεται η διαφορά μεταξύ του βασιλείου και της Βασιλείας τού Θεού. Η κτίση είναι το βασίλειο, όπου υπάρχει και φανερούται η ενέργειά Του, ενώ η Βασιλεία Του είναι η μέθεξη της θεοποιού ενεργείας του Θεού. Έτσι ο άνθρωπος μετέχει της Βασιλείας, ο δε κόσμος καθίσταται βασίλειο του Θεού. Αυτές οι διευκρινήσεις οδηγούν στην αποφυγή και του πανθεϊσμού και του απόλυτου αυτονομημένου ανθρωποκεντρισμού. Η ελεύθερη βούληση όμως του πεπτωκότος ανθρώπου συνεπήρε την άβουλη Κτίση, με αποτελέσματα οδυνηρά. Συνεπώς, τα οικολογικά προβλήματα είναι κυρίως θεολογικά, οπότε η επίλυσή τους προϋποθέτει αναγέννηση του ανθρώπου και ας ακολουθήσει λογική και νομοθετική αντιμετώπιση.
Ύστερα θυμίζει ότι η κτίση στη ζωή των Αγίων εξαγιάζεται, υπακούοντας μάλιστα σε αυτούς, επειδή -ως αναγεννημένοι- έχουν επανέλθει στην προ της παρακοής κατάσταση, ενώ την ίδια στιγμή, στη ζωή των εμπαθών ανθρώπων η κτίση αμαυρώνεται, εξαιτίας των ανάρμοστων συμπεριφορών των βιαστών της, αυτών των ιδίων δηλαδή, οι οποίοι εντέλει και αυτοτιμωρούνται, παραπέμποντας με την τακτική τους στο προπατορικό αμάρτημα7.
Σε άλλη περίπτωση καταδεικνύεται ο εγωκεντρισμός του σύγχρονου ανθρώπου («ἡ ἄλλη ὄψις τῆς αὐτονομήσεώς του ἀπό τόν Θεόν καί ἡ προσπάθεια αὐτοθεώσεώς του») ως κύριο αίτιο της καταστροφικής συμπεριφοράς του έναντι του περιβάλλοντος, θέτοντας ευθαρσώς το πρόβλημα της χρησιμοποίησης των καθυποταγμένων φυσικών δυνάμεων στη θανάτωση ή καθυπόταξη του συνανθρώπου, μέσω π.χ. της κατανάλωσης ενέργειας για πολεμικούς σκοπούς8.
Β. Απαιτείται η συνεργασία των κοινωνιών, πέραν των θρησκειακών ή εθνικών οριοθετήσεων. Όλοι βρισκόμαστε στον ίδιο «οίκο» και πλοίο έχοντας κοινό μέλλον. «Πρόκειται για θέμα που αφορά όλους -χριστιανούς και μη- διότι ο πλανήτης είναι ο κοινός μας οίκος, το σπίτι μας. Η λέξη “οικολογία” προέρχεται άλλωστε από τη λέξη “οίκος”, το σπίτι: είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι επομένως και ή θα σωθούμε ή θα βουλιάξουμε όλοι μαζί. Όταν έρχεται ο τυφώνας, δεν κάνει διάκριση...» (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 24.9.2008).
Θυμίζει προς τα οικονομικώς ανεπτυγμένα κράτη: «Ἄς ἐνθυμούμεθα ὅτι ὁ ὑποτιμητικῶς ἀποκαλούμενος “Τρίτος Κόσμος”, δηλαδή ἐκεῖνα τά κράτη πού ὑστεροῦν εἰς οἰκονομικήν ἀνάπτυξιν, δέν διατηροῦν ἁπλῶς πολιτισμικόν, ἀλλά καί φυσικόν πλοῦτον, ὁ ὁποῖος εἶναι κρίσιμος διά τήν σωτηρίαν ὁλοκλήρου τοῦ πλανήτου μας»9. Βιώνοντας εξάλλου περίοδο παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, καταγγέλλει τους ολίγους, που διαμορφώνουν το κοινωνικό γίγνεσθαι πασχίζοντας να περισώσουν το αποτυχημένο χρηματοοικονομικό σύστημα, ενώ ουδόλως ενδιαφέρονται για την θεραπεία της κτίσης. Στην ανθρώπινη χωλαίνουσα οικονομία αντιτάσσει την θεία Οικονομία. Αν θεωρήσουμε τους εαυτούς μας εικόνες του αγαπώντος Θεού, η εν λόγω εκδοχή αντανακλάται στον τρόπο συμπεριφοράς προς την κτίση10.
Γ. Ο Πατριάρχης, κατά την απονομή σε αυτόν του βραβείου «Woodrow Wilson» (15.5.2008), εντοπίζει τη ρίζα του κακού στον διχασμό τεχνικού πολιτισμού και ηθικής, παραθέτοντας κραυγαλέα παραδείγματα προς αποφυγήν. Υπεραμύνεται της αξίας του μικρού και ελάχιστου, θυμίζοντας ότι η κάθε πράξη μας κρίνεται υπό το φως της αιωνιότητας. Π.χ. η παράνομη ξύλευση των βροχόφιλων δασών στη Βραζιλία συνεπάγεται κλιματικές ακρότητες στον πλανήτη, η δε τήξη των πάγων στη Γροιλανδία απειλεί με πλημμύρες πάμπολλες παράκτιες περιοχές. Βέβαια ουδόλως ενέχονται οι πτωχοί λαοί, που εν πολλοίς χρησιμοποιούνται σε τέτοιες καταστροφικές δράσεις από τους επιτήδειους. Το πρόβλημα έγκειται στον απερίσκεπτο καταναλωτισμό και είναι κυρίως δεοντολογικό και ηθικό. Διαπιστώνει μάλιστα ότι οι θεωρούμενοι ως πρωτόγονοι αυτόχθονες της Βραζιλίας και της Γροιλανδίας έχουν ποιοτικότερη θέαση των σχέσεών τους με τον Θεό και τον Κόσμο απ’ ό,τι οι δυτικόφρονες «ανεπτυγμένοι». Γι’ αυτό και η σύγχρονη επιστήμη σέβεται ιδιαίτερα πλέον την παραδοσιακή γνώση11.
Κατά την Ομιλία του στο Συμπόσιο για τον ποταμό Μισισιπή (Νέα Ορλεάνη, 21.9.2009), θυμίζει ο Πατριάρχης ότι εξαιτίας ανθρωπογενών επιδράσεων τα ύδατα ορισμένων από τους μεγαλύτερους ποταμούς δεν εκβάλλουν πλέον στην θάλασσα και όσοι ακόμη εκβάλλουν μεταφέρουν εκεί κάθε λογής απορρίμματα και τοξικά. Λέγει χαρακτηριστικά: «Ἀντί νά ζῶμεν ἐκ τοῦ εἰσοδήματος ἢ ἐκ τοῦ διαθεσίμου πλεονάσματος τῆς γῆς, καταναλώνομεν τό περιβαλλοντικόν κεφάλαιον καί καταστρέφομεν τάς πηγάς του ὡσάν νά μήν ὑπάρχει αὔριον». Και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι και η παραμικρή παρέμβασή μας στη φυσική τάξη επιφέρει μακροπρόθεσμες καταστροφές στον πλανήτη μας12.
Δ. Ο Πατριάρχης, αφού επισημάνει ότι το οικολογικό αποτελεί πρωταρχικό πρόβλημα της εποχής μας, όντας θέμα ζωής και θανάτου, εισηγείται έναν οικολογικό πολιτισμό, που θα τελεσφορήσει με «τήν ὑπέρβασιν τοῦ ἐπιστημονισμοῦ, τῆς ἐξουσιαστικῆς νοοτροπίας, τοῦ κτητικοῦ τρόπου ζωῆς, τῆς χρησιμοθηρίας, τοῦ ἀκορέστου καταναλωτισμοῦ τῶν ἀτόμων καί τῶν μαζῶν, τοῦ ἀτομικοῦ και κοινωνικοῦ εὐδαιμονισμοῦ». Για την ανατροπή «τῆς νοοτροπίας τοῦ Ἔχειν» προτείνει τον «πολιτισμόν τοῦ προσώπου», που παρήγαγε η Ορθοδοξία ως πυρήνα του πολιτισμού, υπογραμμίζοντας ότι «ἡ χριστιανική πίστις εἶναι ὁλιστική. Ὁ ἄνθρωπος δέν σώζεται χωρίς τήν κτίσιν», η δε εκκλησιαστική ζωή αποκαλύπτει μια ευχαριστιακή σχέση με την δημιουργία: «Ὁ εὐχαριστιακός πολιτισμός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι αὐθεντικός οἰκολογικός πολιτισμός»13.
Ε. Ευρισκόμενος ο Βαρθολομαίος πάνω από τα αποκαΐδια της Πάρνηθας (16.5.2008), εστιάζει την ελπίδα για διέξοδο, στην αλλαγή-στροφή στην κατανόηση της σχέσης μας με το περιβάλλον, ενθυμούμενοι ότι τίποτε από τα στοιχεία του δεν μας ανήκει ως παιχνίδι ή ιδιοκτησία μας14.

Όλα τα ανωτέρω συνοπτικώς εκτεθέντα είναι αρκετά να καταδείξουν: α) Ότι από πλευράς της κορυφής της Ορθοδοξίας υπάρχει ανήσυχη ευαισθησία για τα τραύματα του φυσικού περιβάλλοντος, εκφραζόμενη μάλιστα με όλα τα μέσα που έχει στην διάθεσή της και β) Ότι υψώνεται λόγος προφητικός από το κέντρο των Ορθοδόξων, απευθυνόμενος όχι αποκλειστικά προς τους θεσμικούς, οικονομικούς ή κοινωνικούς ηγήτορες του σύγχρονου κόσμου, αλλά και προς κάθε άνθρωπο καλής θέλησης, με την έννοια ότι ο καθένας μπορεί να συμβάλει στην ωφέλεια του δημόσιου συμφέροντος, αναγεννώμενος πρώτιστα ο ίδιος.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο βλ. http://www.ec-patr.org/list/index.php?lang=gr&id=327 (ανάκτηση 7.5.2015).
2 Για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο βλ. http://www.ec-patr.org/athp/index.php?lang=gr (ανάκτηση 7.5.2015). Τα της εκλογής και ενθρόνισής του, βλ. αφιερωματικό τεύχος: Εκκλησία 68 (1991) 609-637.
3 Βλ. Ιωάν. Δ. Ζηζιούλα, «Η ευχαριστιακή θεώρηση του κόσμου και ο σύγχρονος άνθρωπος», Χριστιανικόν Συμπόσιον (διευθυντής-επιμελητής: Κώστας Ε. Τσιρόπουλος), εκδ. Βιβλιοπωλείου της Εστίας, Αθήνα 1967, τ. 1, 183-190.
5 Βλ. Εκκλησιαστική Αλήθεια, 16.8-15.9.1989 και Εκκλησία 66 (1989) 646.
6 Βλ. NaturaZante: http://www.naturazante.com/2007/07/blog-post_3164.html (ανάκτηση 7.5.2015).
7 Βλ. Επίσκεψις, 30.9.2007, τεύχ. 678, σσ. 2-4.
8 Βλ. Πατριαρχικό Μήνυμα 1ης Σεπτεμβρίου 2006, ό.π., 30.9.2006, τεύχ. 665, σ. 7.
9 Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5.6.2008), στο NaturaZante: http://www.naturazante.com/2008/06/5-2008.html (ανάκτηση: 7.5.2015).
10 «Μήνυμα της Α. Θ. Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, επί τη 1η Σεπτεμβρίου, ημέρα προσευχής υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος», Εκκλησία 86 (2009) 520 εξ.
11 Βλ. NaturaZante: http://www.naturazante.com/2008/05/woodrow-wilson.html (ανάκτηση 7.5.2015).
12 Βλ. NaturaZante: http://www.naturazante.com/2009/10/blog-post_4578.html (ανάκτηση 7.5.2015). Πρβλ. και όσα έχει αναφέρει στο Μήνυμα της 1ης Σεπτεμβρίου 2006, στο Επίσκεψις, 30.9.2006, τεύχ. 665, σ. 7.
13 Πατριαρχική Ομιλία κατά την τελετή ενάρξεως των εργασιών του Διεθνούς Περιβαλλοντικού Συνεδρίου και ανακηρύξεώς του σε επίτιμο καθηγητή του Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας (1.2.2010), στο: Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου «Η προστασία του περιβάλλοντος ως πηγή αληθούς ζωής και ως προϋπόθεση τής αειφόρου ανάπτυξης», εκδ. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Καλαμάτας, Καλαμάτα 2010, σ. 39-41.
14 Βλ. NaturaZante: http://www.naturazante.com/2008/05/blog-post_8470.html (ανάκτηση 7.11.2012).
 

Η ευχαριστιακή Αγρυπνία προς τιμήν του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ στη Μόσχα

Μόσχα, 7 Οκτωβρίου 2015, στην Λαύρα της Αγίας Τριάδος, όπου φυλάσσεται το Λείψανο του Αγίου Σεργίου Ραντονέζ, προεστώτος του Πατριάρχου Μόσχας και πάσης Ρωσίας Κυρίλλου 


























Ο Εσπερινός και Ακάθιστος Ύμνος προς τιμήν του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ στη Μόσχα

Μόσχα, 7 Οκτωβρίου 2015, στην Λαύρα της Αγίας Τριάδος, όπου φυλάσσεται το Λείψανο του Αγίου Σεργίου Ραντονέζ, χοροστατούντος του Πατριάρχου Μόσχας και πάσης Ρωσίας Κυρίλλου