Με αφορμή την τραγική επέτειο των σεισμών του 1953
Άρθρο του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ-ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΡΚΑΔΗ, φιλολόγου
Η ιστορική μνήμη, για να διατηρηθεί, έχει ανάγκη τον χώρο, την εικόνα και την άμεση νοητικά και αισθητικά διασύνδεση με το παρελθόν που γεννά το παρόν και ορίζει το μέλλον. Η μακρόχρονη ιστορία της Ζακύνθου μπορεί θα λέγαμε να χωριστεί αδρομερώς σε δυο περιόδους, την προσεισμική και τη μετασεισμική, διαχωρισμός με πολιτιστικές, κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Την αποφράδα εκείνη μέρα της σεισμοπυρκαγιάς της 12ης Αυγούστου του 1953 η παλιά Ζάκυνθος έπαυσε οριστικά να υπάρχει και από τις στάχτες της ορθώθηκε ένα κακέκτυπο, ένα δύσμορφο δήθεν απείκασμα του παρελθόντος, που έμελλε να γαλουχήσει τη σύγχρονη κουλτούρα του νεοΖακυνθινού. Ο Ζακυνθινός της μετασεισμικής περιόδου ουδεμία σχέση έχει με αυτόν της προσεισμικής Ζακύνθου, ακόμα κι αν μιλάμε για τη γενιά εκείνου που κατάφερε να ζήσει διαδοχικά και τις δυο εποχές. Σαν εκείνα τα δευτερόλεπτα που μεσολάβησαν να καταβαράθρωσαν μια ολόκληρη κουλτούρα και να απομύζησαν κάθε ιδεολογική και αισθητική ρανίδα από τους κατοίκους του πολύπαθου νησιού. Η περίπτωση του σεισμού της Ζακύνθου είναι η απόδειξη πως μια στιγμή αρκεί για να αλλάξει τον ρου της ιστορίας και να παραποιήσει με τον πιο ανηλεή τρόπο έναν ολόκληρο πολιτισμό. Κάτι αντίστοιχο ίσως με την περίπτωση της Μινωικής Κρήτης μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και το φονικό τσουνάμι που αφάνισε τον πρώτο μεγάλο πολιτισμό της Ευρώπης. Τραγική σύμπτωση ότι ακριβώς 500 χρόνια μετά την άλωση της Πόλης, η οποία απομάκρυνε το Γένος από τις ρίζες του, η πόλη της Ζακύνθου βίωσε τη δική της «άλωση» και ταυτόχρονα την αλλοτρίωση της ταυτότητάς της.