Κατακόρυφη και οριζόντια αγάπη

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Κυριακή ΙΕ’ Ματθαίου 4/02/2024

Γράφει ο π. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΠΟΜΟΝΗΣ

Ο ιερός συγγραφέας μάς μεταφέρει τη συνάντηση και τον διάλογο μεταξύ του Ιησού και κάποιου νομοδιδασκάλου. Ο νομοδιδάσκαλος αυτός θέτει στον Κύριο ένα φαινομενικά αθώο ερώτημα, στοχεύοντας όμως στην παγίδευσή Του. Το ερώτημα αυτό ήταν ποιά κατά τη γνώμη Του ήταν η πιο σημαντική εντολή του Νόμου.

Ο Κύριος απαντά στον άνθρωπο αυτόν, ο οποίος ήταν -θα λέγαμε- ένας εκπρόσωπος της ανώτερης κοινωνικής ελίτ της τότε εποχής, με διττή απάντηση. Αρχικά παραθέτει ένα χωρίο από το Δευτερονόμιο, που ήταν πολύ γνωστό στους Ιουδαίους, γιατί το χρησιμοποιούσαν κάθε φορά που προσεύχονταν: Να αγαπήσεις τον Κύριο και Θεό με όλη την ψυχή, την καρδιά και το νου σου. Η απάντηση αυτή θα μπορούσε να γίνει κατανοητή από το σύνολο των παρακολουθούντων τον διάλογο αυτόν, γιατί η πιστή τήρηση του Νόμου ήταν αδιαπραγμάτευτη για όλους. Ο Κύριος όμως σπεύδει να προσθέσει μιαν ακόμα εξίσου σημαντική εντολή. Να αγαπήσεις τον πλησίον σου όπως αγαπάς τον εαυτό σου. Και αυτή η εντολή δεν ήταν άγνωστη τουλάχιστον στον συνομιλητή Του, διότι την συναντούσαν μελετώντας την Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Λευιτικού. Το κοινό σημείο μεταξύ των δυο αυτών εντολών του Κυρίου είναι η χρήση του ρήματος «αγαπώ», το οποίο και τις καθιστά ισότιμες μεταξύ τους. Αυτές οι δυο εντολές αποτελούν την ανακεφαλαίωση του συνόλου των εντολών που αναφέρονται στον Νόμο.

Η αγάπη έτσι όπως παρουσιάζεται από τον Ιησού έχει διπλή κατεύθυνση. Αρχικά κατακόρυφη, η οποία ενώνει τον Θεό με τον άνθρωπο και εν συνεχεία οριζόντια, η οποία ενώνει τον άνθρωπο με τον συνάνθρωπο, μέσα από την έμπρακτη φροντίδα γι’ αυτόν. Οι δυο αυτές διαστάσεις της αγάπης είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, ώστε δεν μπορεί να υπάρξει η μια χωρίς την άλλη.

Οι Ισραηλίτες, στους οποίους αρχικά αναφέρονταν ο Κύριος, είχαν μια συγκεκριμένη άποψη για το ποιός ήταν ο πλησίον. Γι’ αυτούς «πλησίον» ήταν εκείνος που ανήκει στο δικό τους έθνος και στη δική τους θρησκεία. Δεν μπορούσαν επομένως να αντιληφθούν τον πλησίον έτσι όπως τον όριζε ο Κύριος, μακριά και πέρα από τα ανθρώπινα στερεότυπα.

Συνεχίζοντας τη συζήτηση ο Ιησούς θέτει τώρα ο ίδιος ένα ερώτημα προς τους νομομαθείς: Ποιανού απόγονος θα μπορούσε να είναι ο Μεσσίας; Οι άνθρωποι που πίστευαν ότι ήταν εκπρόσωποι της θεολογικής τότε διανόησης δεν μπόρεσαν να καταλάβουν το βαθύτερο νόημα του ερωτήματος και απάντησαν: του Δαυίδ. Η απάντησή τους αυτή απέδειξε το πόσο επιφανειακά τελικά γνώριζαν τη Γραφή. Διότι δεν ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν ότι ο άνθρωπος με τον οποίον συνομιλούσαν ήταν ο ίδιος ο Μεσσίας, τον οποίον ανέμεναν.

Αγαπητοί μου,

        μέσα από τη σημερινή ευαγγελική περικοπή πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η βασιλεία του Θεού δεν αποτελεί έναν φιλοσοφικό στοχασμό, πεδίο συζήτησης μιας θεολογικής ελίτ, αλλά πράξη, που στηρίζεται στην αληθινή αγάπη. Αμήν!