Αληθινή προσευχή

Του π. Δημητρίου Μπόκου

Την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών τιμούμε τον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας Ιωάννη τον Σιναΐτη (ηγούμενο του Σινά). Είναι ο συγγραφέας της «Κλίμακος», του περίφημου βιβλίου, στο οποίο εκτίθεται ο τρόπος ανάβασης στα πνευματικά σκαλοπάτια των αρετών.

Η προσευχή κατέχει καίρια θέση στην κλίμακα αυτή. Θα ερανισθούμε λοιπόν ελάχιστα ψήγματα από τη σοφία του αγίου Ιωάννου για την προσευχή, η οποία είναι «τροφή ψυχής, νου φωτισμός, απογνώσεως πέλυξ, ελπίδος απόδειξις». Και είναι πιο απαραίτητη για την ψυχή από όσο η αναπνοή για το σώμα.

Για να παραστούμε μπροστά στον Βασιλέα και Θεό μας, λέγει ο άγιος Ιωάννης, δεν πρέπει να πάμε απροετοίμαστοι. Βασική προϋπόθεση για να σταθούμε μπροστά στον Κύριο είναι να έχουμε τον χιτώνα της ψυχής υφασμένο ολόκληρο με το νήμα της αμνησικακίας. Αλλιώς, δεν θα ωφεληθούμε τίποτε από την προσευχή. Και το όλο ύφος της προσευχής ας είναι απλό, αποίκιλο, ανεπιτήδευτο. Ο τελώνης και ο άσωτος με ένα και μόνο λόγο συμφιλιώθηκαν με τον Θεό.

Μία είναι η εξωτερική στάση των προσευχομένων, αλλά η εσωτερική παρουσιάζει πολλή ποικιλία και πολλές διαφορές. Άλλοι μιλούν όπως στον φίλο και κύριό τους, προσευχόμενοι για βοήθεια των άλλων και όχι του εαυτού τους. Άλλοι ζητούν πλούτο και δόξα και πολλή παρρησία (θάρρος). Άλλοι να απαλλαγούν εντελώς από τους εχθρούς τους. Άλλοι να αποκτήσουν κάποια τιμή. Άλλοι να εξαλειφθεί το χρέος τους, άλλοι να ελευθερωθούν από τη φυλακή (των παθών), άλλοι να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους.

Πριν απ’ όλα να βάζουμε στην προσευχή μας την ειλικρινή ευχαριστία. Έπειτα την εξομολόγηση των αμαρτιών μας με συντριβή ψυχής και συναίσθηση. Και μετά να εκθέτουμε τα αιτήματά μας προς τον Παμβασιλέα. Αυτός είναι ο άριστος τρόπος προσευχής, καθώς φανέρωσε άγγελος Κυρίου σε κάποιον αδελφό.

Μην έχεις πολυλογία, για να μη διασκορπιστεί ο νους σου ψάχνοντας για λόγια. Ένας λόγος τελωνικός κίνησε την ευσπλαχνία του Θεού. Και ένας λόγος πίστεως έσωσε τον ληστή. Η πολυλογία στην προσευχή πολλές φορές προκάλεσε φαντασίες και διάχυση στον νου. Ενώ με τη μονολογία συνήθως συγκεντρώνεται ο νους.

Μην παίρνεις πολύ θάρρος (παρρησία) στην προσευχή, ακόμα κι αν έχεις καθαρότητα. Πρόσελθε μάλλον με πολλή ταπεινοφροσύνη και θα αποκτήσεις (μπρος στον Θεό) περισσότερη παρρησία.

Ακόμα κι αν έχεις ανέβει όλη την κλίμακα των αρετών, «υπέρ αφέσεως αμαρτιών προσεύχου». Άκου τον Παύλο να βοά «περί αμαρτωλών, ων πρώτος ειμί εγώ».

Λάδι και αλάτι είναι το άρτυμα των τροφών, ενώ σωφροσύνη και δάκρυα (αγνότητα και μετάνοια) είναι τα φτερά της προσευχής.