Το τσόφλι και το αυγό της λειτουργικής ζωής της Εκκλησίας ή Σκέψεις εντός του Ναού μετά τη Γιορτή

Γράφει και φωτογραφίζει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Είναι ηλιοπερίχυτο απομεσήμερο της 21^ης Νοεμβρίου 2014, εντός του Ναού της Φανερωμένης Μπανάτου, όπου σήμερα το πρωί θυμηθήκαμε λειτουργικά – λατρευτικά τα Εισόδια της Παναγίας «εις τα άγια των αγίων» και, μέσω Αυτής, του ίδιου του Αναμενόμενου Χριστού στη ζωή της ανθρωπότητας!

Ανέκαθεν, μετά από τις μεγάλες εορτές και πανηγύρεις της Ενορίας μας, συνηθίζω να επιστρέφω μόνος, ολόμονος, μέσα στον ναό, όπου συντελέστηκε η Ευχαριστιακή Σύναξη των πιστών και θιασωτών των πατρικών παραδόσεών μας, για να εισπράξω τους εναπομείναντες απόηχους. Όλοι έχουν ήδη απέλθει: Οι παπάδες, οι ψάλτες, οι εκκλησιασθέντες, οι επίτροποι, ο νεωκόρος… Κάθομαι στο τελευταίο στασίδι και νοσταλγώ όσα εσχατολογικά συνέβησαν εδώ μέσα πριν μερικές ώρες!...

Είναι η ώρα, που πράγματι ο τόπος δείχνει αλλιώς ωραίος! Θεωρώ ότι ευωδιάζει ολοένα από την περιπολία του Θείου ανάμεσά μας, μυρίζει από τις αναπνοές των λουλουδιών, είναι στοργικά ζεστός από τ’ ανακουφιστικά χνότα των ευχών – προσευχών όσων προσήλθαν στη Γιορτή, νομίζεις ότι γέμει ακόμη -αν και αποχώρησαν προ πολλού- από τ’ απαστράπτοντα πρόσωπα όσων μετέλαβαν του Μυστηρίου τής όντως Ζωής, αλλά και ότι είναι τριγύρω σου παρόντες οι Απόντες όλοι, τους οποίους θυμηθήκαμε το πρωί στα Δίπτυχα της Προθέσεως!

Κάθε τέτοια ώρα, λοιπόν, αναθυμάμαι και σιγοψιθυρίζω στίχους υπέροχους κι εκφραστικότατους του Αλεξανδρινού Ποιητή Κ. Π. Καβάφη: 

«Την εκκλησίαν αγαπώ — τα εξαπτέρυγά της,
τ’ ασήμια των σκευών, τα κηροπήγιά της,
τα φώτα, τες εικόνες της, τον άμβωνά της.

Εκεί σαν μπω, μες σ’ εκκλησία των Γραικών·
με των θυμιαμάτων της τες ευωδίες,
μες τες λειτουργικές φωνές και συμφωνίες,
τες μεγαλοπρεπείς των ιερέων παρουσίες
και κάθε των κινήσεως τον σοβαρό ρυθμό —
λαμπρότατοι μες στων αμφίων τον στολισμό — 
[…]»

σκέπτομαι ότι όλο αυτό το σύστημα των εκκλησιαστικών τύπων, των εθιμικών διατάξεων, των πατρογονικών συνηθειών, των παράδοξων ενίοτε ιδιαιτεροτήτων εαυτών και αλλήλων είναι εκ των ων ουκ άνευ, όπως ακριβώς το τσόφλι για το αυγό. Εάν δεν υπάρξει το τσόφλι ή διαρραγεί, το περιεχόμενό του θα χυθεί και θα χαθεί. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τη θεία λατρεία: Μπορεί ο Θεός να θέλει -κατά το ρήμα του- έλεον και όχι θυσία, δηλώνοντας έτσι ότι επιθυμεί εμμονή στην ουσία και όχι στον τύπο των πράξεών μας, όμως στη λειτουργική ζωή της Εκκλησία, ο τύπος είναι το τσόφλι που συγκρατεί την περιεχόμενη ουσία, ασφαλή και αβλαβή. Εάν ελλείψουν τα ιερά τελούμενα εντός του ναού, όπως και όσα ανωτέρω ανέφερε ο Καβάφης με τον τρόπο της ποιήσεώς του, κινδυνεύουμε να προσεγγίσουμε (;) το θείον μες από την ιδιωτεία του ο καθένας, μες από την ιδιότροπη κάποτε άποψή του περί Εκείνου, έξω από τη ζωή της εκκλησιαστικής κοινότητας, μακριά από την αίσθηση και συναίσθηση του αγαπάν και αγαπάσθαι…

Απομεσήμερο της 21^ης Νοεμβρίου 2014, λοιπόν, εντός του Ναού της Φανερωμένης Μπανάτου, ψελλίζω ξανά και ξανά τον λόγο του Αποστόλου Πέτρου, κατά τη θεία Μεταμόρφωση: «Καλόν εστίν ημάς ώδε είναι» (Μκ 9,5)!