Το Προσκύνημα που δεν έγινε

Γράφει η ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΜΟΥΣΟΥΡΑ 

Ήταν Γενάρης του 1991. Για πρώτη φορά Χειμώνα στη Ζάκυνθο, από το 1967 όπου αναχώρησα για Αυστραλία. Μα ούτε και ολόκληρο το Χειμώνα τότε, γιατί αναχωρήσαμε από Ελλάδα, παραμονή Χριστουγέννων. 

Φτάσαμε στην Αθήνα, νομίζω, στις 12 Δεκεμβρίου! Λίγες μέρες μετά, φύγαμε για τη Ζάκυνθο, ώστε να είμαστε εκεί στην Πανήγυρη του Α. Διονυσίου, στις 17 του Δεκέμβρη. Ασφαλώς και είχα πάρει μαζί μου πολύ ζεστά ρούχα, (ή τουλάχιστόν έτσι νόμιζα) ζακέτες, παλτό, πουλόβερ και παντελόνια χειμωνιάτικα. Σχετικά όλα αυτά, γιατί ζώντας στη Μελβούρνη για τόσα χρόνια που ο Χειμώνας, συνήθως, ήπιος, τα «ζεστά ρούχα», καμία σχέση με το τσουχτερό κρύο της Αθήνας. 

Ο αδελφός μου μάς έδωσε αυτοκίνητο, για να πάμε στη Ζάκυνθο και να έχουμε τρόπο να κυκλοφορούμε εκεί. Τις πρώτες μέρες μείναμε στο Μπανάτο. Το κρύο ανυπόφορο! 

Πήγαμε και στον Καλλιπάδο, να συμμαζέψουμε το σπίτι και για συναισθηματικούς κυρίως λόγους, να μείνουμε εκεί για λίγες μέρες. Μικρό εκεί το σπίτι, βολευτήκαμε με μια μικρή ηλεκτρική σόμπα που βρήκαμε. Βάλθηκα να καθαρίζω και να συμμαζεύω και ένιωθα πολύ όμορφα! Βγήκα συναντήθηκα και μίλησα με τις παλιές γειτόνισσες, ζούσαν σχεδόν όλες και όλοι τότε και η χαρά όλων μας, μεγάλη! Ξυπνώντας το πρωί, διαπιστώνουμε πως το αυτοκίνητο είχε χωθεί στο χιόνι που έπεφτε όλη νύχτα και στη λάσπη και αδύνατον να κουνηθεί! Μαζεύτηκε σχεδόν το μισό χωριό για να βοηθήσει! Έφεραν διάφορα εργαλεία, χοντρά σχοινιά, το έδεσαν από δω το έδεσαν από εκεί τραβούσαν άλλοι από μπροστά, άλλοι έσπρωχναν από πίσω, φωνές, γέλια κακό, παρά το τραγικό σχεδόν της κατάστασης, το διασκεδάζαμε όλοι! Κάποτε, βγήκε στην επιφάνεια το αυτοκίνητο και κουβαλώντας κουβάδες νερό από την πηγάδα του περιβολιού, πλύθηκε κάπως να φύγουν οι πολλές λάσπες που είχαν κολλήσει! 

Την επόμενη μέρα, απόλαυσα τον πανηγυρικό Εσπερινό στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου. Κάποια στιγμή, με μεγάλη χαρά, διαπιστώνω ότι δίπλα μου κάθονταν παλιές αγαπημένες συμμαθήτριες και φίλες που είχαμε να ιδωθούμε από τα μαθητικά μας θρανία! Γιατί, τελειώνοντας το γυμνάσιο, σκορπίσαμε σαν του λαγού τα παιδιά, όπου άλλος για Χίο τράβηξε κι άλλος για Μυτιλήνη...

Όμως, όσο σιγά κι αν ψιθυρίζαμε, γίναμε στόχος στους γύρω, έτσι σηκωθήκαμε αθόρυβα και βγήκαμε όλες έξω. Αγκαλιές, φιλιά, ερωτήσεις επί ερωτήσεων, απερίγραπτη η χαρά μας! Πώς να καλύψεις σε τέτοιο ιερό χώρο και σε τόσο λίγο χρόνο, τι έχει συμβεί στη ζωή σου από τα 18 σου χρόνια, μέχρι τα 51; 

Μετά από λίγο, γίναμε καμιά δεκαριά. Ξεχάστηκε κι ο Εσπερινός (δυστυχώς), γιατί όταν μετά από τόσα χρόνια σμίγεις με αγαπημένα άτομα γνωρίζοντας ότι σε λίγο θα χαθείτε πάλι, πώς να το κάνουμε, γίνονται και παραβάσεις!

Χάρηκα τη Λιτανεία του Αγίου την επόμενη μέρα και την όμορφη γιορταστική ατμόσφαιρα, που ήταν «οικογενειακή» θα έλεγα, μόνο με Ζακυνθινούς χωρίς το συρφετό των τουριστών το Καλοκαίρι και τα παζάρια της κακής ώρας! Ατμόσφαιρα σεμνή, τελετή σεμνή και όμορφη με τη Φιλαρμονική να παιανίζει σκοπούς για αργό βήμα, τις μερτίες στρωμένες στους δρόμους από όπου θα περνούσε η χάρη Του που μοσχοβολούσαν, τις όμορφες ψαλμωδίες του κλήρου και της Χορωδίας, τη μαθητιώσα νεολαία, πρόσκοπους, τμήματα στρατού, τα "καπίτουλα", τον "ουρανό", τις ιερές εικόνες, τον κόσμο που ακολουθούσε με σχετική ευλάβεια, τα μπαλκόνια στολισμένα με τα "πεύκια" και τα αναμμένα Λιβανιστήρια να καίνε θυμίαμα στον Άγιο! Μοναδικές εικόνες και όλα αυτά τα υπέροχα ήθη κι έθιμα που στερήθηκα για τόσα χρόνια! Παρά το κρύο, έλαμπε ο Ήλιος κι εγώ τραβούσα συνεχώς φωτογραφίες! Για να τις βλέπω πίσω στη Μελβούρνη για παρηγοριά και να συνειδητοποιώ, ότι δεν ήταν όνειρο, όντως τα έζησα όλα αυτά! 

Το χιονόνερο συνέχιζε να πέφτει τις επόμενες μέρες δυσκολεύοντας τις μετακινήσεις. Κι εγώ, που έχω φήμη, στον οικογενειακό και φιλικό κύκλο, ότι κατεβάζω πάντα… φαεινές ιδέες, αποφάσισα, ότι ευκαιρία αφού βρισκόμαστε στη Ζάκυνθο και έχουμε αυτοκίνητο, να εκπληρώσω σφοδρή μου επιθυμία, να πάμε στο Σκοπό, να προσκυνήσω στην Παναγία τη Σκοπιώτισσα, όπου δεν είχα αξιωθεί να πάω ποτέ! 

Οι επιφυλάξεις και δισταγμοί του συζύγου, κάμφθηκαν τελικά γιατί κι εκείνος το επιθυμούσε! Φυσικά, ιδέα δεν είχαμε πώς να πάμε, αλλά ρωτώντας πας στην Πόλη! Κατεβήκαμε στη χώρα, και ρωτώντας εγώ εδώ κι εκεί, διαπιστώσαμε από ότι μας είπαν ότι δεν μπορούμε να πάμε, αν δεν πάρουμε άδεια και το κλειδί από τους ιδιοκτήτες, εξηγώντας μας ταυτόχρονα, ότι δεν ήταν η πιο κατάλληλη εποχή να πάμε. Το στενό μονοπάτι, δεν είχε διευρυνθεί ακόμα, όπως έγινε χρόνια μετά.  Έλα μου, όμως, που η σκέψη πως φεύγουμε σε δυο μέρες και ποιος ξέρει αν και πότε θα επιστρέψουμε, αφού είχαμε έρθει για συγκεκριμένο λόγο, δεν άφησε περιθώρια για κοινή λογική; 

Δρόμο παίρνουμε δρόμο αφήνουμε, φτάνουμε, αν θυμάμαι καλά, στο Βασιλικό. Βρίσκουμε, ρωτώντας ένα δυο άτομα που συναντήσαμε στο δρόμο, το σπίτι των ιδιοκτητών, χτυπάω εγώ, διστακτικοί κι απορημένοι οι άνθρωποι με τις απρόσμενες βίζιτες, βγαίνουν μπροστά και εγώ τους λέω τι θέλουμε. Η ευγενέστατη κυρία, με ακούει προσεκτικά και μου εξηγεί, ότι το προσκύνημα επιτρέπεται σε συγκεκριμένες μέρες μόνο. Της εξηγώ με τη σειρά μου, παρακαλώντας την σχεδόν, ότι είμαστε Ζακυνθινοί που για χρόνια μένουμε στη Μελβούρνη, δεν έχουμε ανέβει ποτέ εκεί, επιθυμούμε πολύ να προσκυνήσουμε και δεν έχουμε περιθώρια χρόνου γιατί μεθαύριο αναχωρούμε. Με ακούει πολύ προσεκτικά η ευγενική γυναίκα και προσπαθεί να μου εξηγήσει ότι, ακόμα κι αν μας επιτρέψει να πάμε, ο δρόμος, μάλλον το μονοπάτι πολύ στενό και δύσβατο με αυτό τον καιρό κι επί πλέον είναι ήδη 3.30 μ.μ. καταχείμωνο, σκουντουφλιασμένη μέρα και σε λίγο θα νυχτώσει! Φοβερά επικίνδυνο αυτό που ζητάμε... 

Σιγά και μην πτοήθηκα εγώ από όλα αυτά, επιμένω πολύ ευγενικά, τελικά διαπιστώνοντας η γυναίκα τη λαχτάρα και επιμονή μου, μας φέρνει το κλειδί και μας εξηγεί όσο καλύτερα μπορεί πώς να πάμε εκεί πάνω, ιδιαίτερα ανήσυχη, διαπιστώνοντας πως δεν είχαμε αντιολισθητικές αλυσίδες στις ρόδες του αυτοκινήτου, γιατί χιόνιζε μέχρι το πρωί και μπορεί να χιονίσει ξανά!  

Καλά πηγαίναμε για κάμποσο δρόμο, μολονότι φιδωτό και με διασταυρώσεις το μονοπάτι κι εμείς… χωρίς πυξίδα! Προχωρούσαμε πολύ σιγά, γιατί ο στενός δρόμος πολύ ολισθηρός από τη λάσπη. Αγκομαχούσε και το δόλιο το αυτοκίνητο που δεν περίμενε τέτοια ταλαιπωρία. Κοιτάζαμε γύρω με λαχτάρα να δούμε μήπως πλησιάζουμε, μπα, όλο και πιο μακριά φαινόταν να είναι η εκκλησία. Η ώρα περνούσε, άρχισε να σκοτεινιάζει και σε λίγο έπεφτε και στουπούλα! Κάπου αρχίσαμε να ανησυχούμε σοβαρά. Βρισκόμαστε στη μέση του πουθενά, ούτε μπροστά να προχωρήσουμε ούτε πίσω να γυρίσουμε. Στα πρόθυρα του πανικού, σχεδόν, αποφασίζουμε ότι και να καταφέρουμε να φτάσουμε στην κορυφή, χωρίς να γκρεμοτσακιστούμε, αδύνατον να επιστρέψουμε νυχτιάτικα. Οπότε θα διανυκτερεύαμε στην εκκλησία ή στο αυτοκίνητο κι αν δεν ξεπαγιάζαμε τη νύχτα, θα παίρναμε τον κατήφορο πουρνό-πουρνό για να γυρίσουμε στο χωριό. 

Δυστυχώς, διαπιστώσαμε ότι, όσο ανεβαίναμε, τόσο και σκοτείνιαζε και μας έπιασε φόβος! Ολιγόλεπτο συμβούλιο και αποφασίζουμε ότι η μόνη μας επιλογή, αν τα καταφέρουμε, να γυρίσουμε πίσω! Μια κουβέντα ήταν, πού να βρεις φαρδύ δρόμο ώστε να μπορέσεις να κάνεις επιτόπια στροφή; Ξανά συμβούλια και διαβουλεύσεις, βγαίνουμε από το αυτοκίνητο να εξερευνήσουμε, όσο φωτίζει λίγο ακόμα, αν υπήρχε τρόπος να γίνουν ελιγμοί ώστε να πάρουμε το δρόμο της επιστροφής. Ψάχναμε ο ένας από τη μια μεριά ο άλλος από την άλλη. Ξαφνικά διαπιστώνουμε ότι, αν πάμε με την όπισθεν λίγο, θα καταστεί δυνατή η επιτόπια στροφή γιατί εκεί κοντά υπήρχε ένα μικρό άνοιγμα, με ψηλά χόρτα. Κρατημένοι από το χέρι για ασφάλεια, δοκιμάζουμε και βλέπουμε ότι είναι σταθερό το έδαφος και με μεγάλη προσοχή, η στροφή θα καταστεί δυνατή!

Η ψυχή, τουλάχιστον η δική μου, είχε φτάσει στην Κούλουρη από τον φόβο… Ο σύζυγος στο τιμόνι, εγώ έξω για να καθοδηγώ, μετά από λίγα λεπτά που από την αγωνία για τον κίνδυνο που διατρέχαμε, μάς φάνηκαν αιώνας με μεγάλη προσοχή και μεγαλύτερες μανούβρες γιατί κολλούσαν οι ρόδες στη λάσπη, καταφέραμε να γίνει η επιτόπια στροφή! Βαθιά ανάσα και από τους δυο, κατεβαίνουμε πολύ προσεχτικά, όχι μόνο γιατί πολύ ολισθηρός ο δρόμος αλλά και για να μην μπούμε σε λάθος διασταύρωση και τότε… 

Κάποτε, με μεγάλη ανακούφιση, φτάνουμε κάτω στο χωριό. Είχε σκοτεινιάσει για καλά και τρομάξαμε να βρούμε το σπίτι για να επιστρέψουμε το κλειδί. Αυτή τη φορά, απάντησε άνδρας στο χτύπημα της πόρτας, μας κοίταξε κάπως ειρωνικά, αλλά καλοσυνάτα! 

-Κακώς σας έδωσαν το κλειδί. Αν ήμουν σπίτι δε θα παίρνατε κλειδί! Μα καλά, δεν σκεφτήκατε τον μεγάλο κίνδυνο; Αν αργούσατε δέκα λεπτά ακόμα, ήμουν έτοιμος να καλέσω τη Αστυνομία, γιατί όντως φοβηθήκαμε όλοι πως δε θα σας βρίσκαμε ζωντανούς, κάπου θα είχατε γκρεμοτσακιστεί! 

Μισοντροπιασμένοι, ευχαριστήσαμε τον καλό άνθρωπο και πήραμε δρόμο για τον Καλλιπάδο! 

Χρειάστηκε να περάσουν 23 ολόκληρα χρόνια από εκείνο το φοβερό βράδυ και υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες, ώστε να καταφέρω το Προσκύνημα στην Παναγία τη Σκοπιώτισσα! Είναι Δεκαπενταύγουστος του 2014! Βρίσκομαι στο Νησί το λατρεμένο! Δύο εκλεκτοί και αγαπημένοι φίλοι που είχα γνωρίσει πρόσφατα, η Τέτα και ο Γιάννης, με προσκαλούν για να πάμε αύριο, στο Σκοπό στο πανηγύρι. Ήρθαν χαράματα και με πήραν από το Μπανάτο όπου έμενα με τα αγαπημένα μου ξαδέλφια, Κατερίνα και Μανώλη, και ανεβήκαμε στο Βουνό! 

Ο δρόμος άνετος, χωρούσαν δυο αυτοκίνητα! Πού το στενό φιδωτό μονοπάτι του 1991 και μάλιστα με χιόνια και σχεδόν βράδυ! Έμενα έκθαμβη με την υπέροχη μοναδική θέα, από κάθε σημείο του ψηλού Βουνού! Ανέβηκα μέχρι την Τούρλα του Σκοπού! Μαγεία η θέα από εκεί πάνω!  

Αφού προσκυνήσαμε και παρακολουθήσαμε τη θεία Λειτουργία, ακολουθήσαμε τη λιτανεία γύρω στο βουνό! Μοναδική εμπειρία. Πολύ όμορφη ατμόσφαιρα! Κόσμος χαρούμενος, φιλικός, χαιρετούρες με όλους, γνωστούς και μη! Όλοι μια συντροφιά! Πάγκοι με παστέλια και φριτούρες και όλα τα πεζούλια γύρω, στρωμένα με γιορτινά πολύχρωμα αντραμίδια και τραπεζομάντηλα. Επάνω απλώνονταν μεγάλα κομμάτια από τις μοσχοβολημένες Κουλούρες που είχαν φέρει οι περισσότερες γυναίκες, έτσι ήταν το έθιμο! Πολύ συγκινητικό και πρωτόγνωρο για μένα που απουσίαζα τόσα χρόνια και που ποτέ δεν είχα καταφέρει να ανέβω εκεί πάνω και μάλιστα Δεκαπενταύγουστο, να διαπιστώνω πως όλοι οι πανηγυριώτες περνούσαμε από τα στολισμένα με τις κουλούρες πεζούλια, όπου μας φίλευαν μεγάλα κομμάτια από τις κουλούρες κάνοντας…συλλογή! Συλλογή, που με τη σειρά μας, όταν κατεβήκαμε και πήγαμε στα σπίτια μας, μοιράσαμε σε γείτονες και φίλους! Η υπέροχη εκείνη μέρα, τελείωσε με το νόστιμο κοτόπουλο που είχε μαγειρέψει η Τέτα και την ωραία μουσική, από το Γιάννη! 

Αξιώθηκα και το 2017, με την ίδια πάλι όμορφη παρέα, να ανέβω ξανά στην Τούρλα του Σκοπού και να προσκυνήσω στην Παναγία τη Σκοπιώτισσα! Αλλά, από ντροπή, δεν τόλμησα να μιλήσω σε κανέναν για την μακρινή εκείνη βραδιά τόσα χρόνια πίσω, όπου δεν κατάφερα να προσκυνήσω τη χάρη Της.

δ.μ.