Ερώτηση: Δέσποτα, οι κρατικές και οι εκκλησιαστικές αρχές της Βόρειας Μακεδονίας απευθύνθηκαν στον Οικουμενικό θρόνο με παράκληση για χορήγηση αυτοκεφαλίας. Ταυτόχρονα και σας ζηλεύω και σας συμπονώ. Σας ζηλεύω επειδή να περάσει κανείς προσωπικά την διαδικασία αναγνώρισης της Εκκλησίας είναι μεγάλη ευτυχία, και σας συμπονώ επειδή αυτό αποτελεί μεγάλο άγχος. Ειλικρινά σας ευχόμαστε δύναμη και επιτυχία. Οι Ουκρανοί ήταν απίστευτα ενωμένοι και ομόφωνοι στην επιθυμία τους για την χορήγηση του Τόμου. Το τελευταίο γράμμα προς το Φανάρι, το 2018, για υποστήριξη της αυτοκεφαλίας, το υπέγραψαν όλοι οι θρησκευόμενοι επιστήμονες, όλοι οι αναλυτές και ηθικοί αυθεντίες της Ουκρανίας. Ποια διάθεση κυριαρχεί στους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας;
Επίσκοπος Παρθένιος: Κατ' αρχάς, Σας ευχαριστώ για την τιμή με την οποία με αξιώσατε, ζητώντας από εμένα, τον τελευταίο επίσκοπο της Εκκλησίας του Χριστού, συνέντευξη για το δικό σας αξιοσέβαστο πρακτορείο ειδήσεων. Ειλικρινά Σας ευχαριστώ και για τις καλές σας ευχές και την συμπόνια σχετικά με την διαδικασία αναγνωρίσεως της τοπικής μας ορθοδόξου Εκκλησίας. Σχετικά με την ερώτησή Σας, θα μπορούσα με μεγάλη χαρά και ευρύτητα καρδιάς να δηλώσω ότι η κοινωνία της Βορείου Μακεδονίας είναι ενωμένη στο θέμα της αναγνωρίσεως της αυτοκεφαλίας μας. Ο ορθόδοξος λαός στην Βόρεια Μακεδονία εδώ και πολλές δεκαετίες περιμένει και αγωνίζεται για την αποδοχή του από τους ορθοδόξους του αδελφούς ανά τον κόσμο, στην οικογένεια των επί τόπου ορθοδόξων Εκκλησιών. Νομίζω πως στην ιστορία καμία άλλη τοπική ορθόδοξη εκκλησία μέχρι τώρα δεν βρισκόταν σε τόσο σκληρή και μακρόχρονη απομόνωση όπως συμβαίνει με την δική μας. Γι’ αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του ορθοδόξου πληθυσμού σε μας με ισχυρή επιθυμία και ανυπομονησία προσμένει τον Τόμο αυτοκεφαλίας για την Εκκλησία του. Αυτός ήταν και ο λόγος η κρατική μας αρχή να αποστείλει παρακλήσεις, και απολύτως σωστά, προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο αποτελεί την κορυφαία αρχή στον ορθόδοξο κόσμο και το μόνο που έχει το δικαίωμα αποδοχής εκκλήτου προσφυγής, όπως και το δικαίωμα χορήγησης της αυτοκεφαλίας. Εξάλλου, το Οικουμενικό Πατριαρχείο χορήγησε τους Τόμους αυτοκεφαλίας σε όλες τις νεότερες Εκκλησίες, αρχίζοντας από την Ρωσική, και μέχρι την Εκκλησία Πολωνίας, δηλαδή στην πιο πρόσφατη περίπτωση – της Ουκρανίας.
Ερώτηση: Όταν γίνεται λόγος για την αυτοκεφαλία των άλλων χωρών, εμείς πάντοτε συγκρίνουμε την κατάσταση με το δικό μας κράτος. Συγκρίνοντας την κατάσταση της χώρας μας και της δικής σας, βλέπω απίστευτη προβλεψιμότητα της κρατικής σας ηγεσίας. Κάποτε, η ηγεσία σας αποθάρρυνε την εξάπλωση της Σερβικής εκκλησίας στην επικράτεια της Βόρειας Μακεδονίας και απελευθέρωσε τον λαό της από τον πειρασμό της θρησκευτικής διαίρεσης, και την πνευματική του ανάπτυξη από τους χειριστικούς μύθους και προπαγάνδα. Στην χώρα μας, η Μόσχα, συγκρούοντας τον ενιαίο ουκρανικό λαό σε διάφορες δικαιοδοσίες, βάζοντας σε αντιπαράθεση «τους σχισματικούς με τους κανονικούς». Σωστά αντιλαμβάνομαι πως στην Βόρεια Μακεδονία δεν υπάρχει αυτή η αντιπαράθεση μεταξύ «κανονικού» και «μη κανονικού» και υπάρχει μια επικρατούσα κατανόηση ότι υπάρχει μια εκκλησία η οποία δεν είναι ακόμα αναγνωρισμένη; Ποιος κατέχει τα κύρια ιερά, μοναστήρια, εκκλησίες στην Βόρεια Μακεδονία;
Επίσκοπος Παρθένιος: Έχετε απόλυτα σωστή αντίληψη για την εκκλησιαστική κατάσταση σε μας. Είναι σωστό πως στην Βόρεια Μακεδονία το τεράστιο πλήθος ορθοδόξου πληθυσμού, ανεξαρτήτως εθνικότητоς, ως μόνη δική του και κανονική Εκκλησία δέχεται την ΜΟΕ – Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, η οποία πρακτικά κατέχει όλα τα ιερά, ναούς και μοναστήρια, ενώ ο κλήρος του αποτυχημένου πειράματος «Σέρβικη εκκλησία» στην Βόρεια Μακεδονία, ο οποίος έχει πολύ μικρό αριθμό ακολουθών, όχι περισσότερο από πενήντα, λειτουργεί σε κάποια ιδιωτικά κτήματα και οικονομικά συντηρείται με την βοήθεια του Υπουργείου θρησκευμάτων της Δημοκρατίας της Σερβίας. Επιπλέον, η ιεραρχία μας έχει την υποστήριξη όλων των κοινωνικών, πολιτικών, πολιτιστικών και επιστημονικών κύκλων στην χώρα μας. Εδώ θα επισήμανα πως, όταν έγινε η προσπάθεια για δημιουργία παράλληλης εκκλησιαστικής ιεραρχίας υπό την σερβική δικαιοδοσία, δηλαδή όταν ο πρώην Μητροπολίτης Παραβαρδαρίου κ. Ιωάννης Βρανίσκοβσκι ανταποκρίθηκε στην κλήση της Σερβικής εκκλησίας και δέχθηκε το προσχέδιο συμφωνίας της Νις – το οποίο ήταν μόνο πρόταση για συμφωνία που ποτέ δεν είχε ψηφιστεί από την Σύνοδό μας – η αρχές μας, ως νομικό κράτος, προσέφεραν προστασία στον αποσχισθέντα Μητροπολίτη Ιωάννη από τον εξοργισμένο λαό, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν δεχόταν την δημιουργία σερβικής εκκλησιαστικής εξαρχίας, και μ’ αυτό τον τρόπο απέτρεψαν η κατάσταση αυτή να κλιμακωθεί σε κάτι φοβερότερο. Έτσι, από την αρχή φάνηκε πως αυτό το πολιτικό εγχείρημα της Σερβικής Εκκλησίας θα αποτύχει.
Ερώτηση: Η Ουκρανική αυτοκεφαλία εμφανίστηκε ως επιθυμία να απομακρυνθεί από την επιρροή της αυτοκρατορίας, από την πολιτικοποίηση της εκκλησίας. Η Μόσχα συμπεριφερόταν απίστευτα σκληρά και άσχημα, έχουσα επιθυμία να υπερισχύσει, ακόμα και στα πνευματικά πράγματα. Εδώ και πολύ καιρό στα Βαλκάνια δεν υπάρχει αυτοκρατορία. Γιατί οι Μακεδόνες έχουν τόσο ισχυρή επιθυμία να έχουν την αυτοκεφαλία τους; Αυτό το ερώτημα το έθεσα στους Μαυροβούνιους και θέλω να το θέσω και σε Σας. Τι δεν είναι καλά με την Σερβική εκκλησία και θέλετε να την αφήσετε; Στην ιστορία σας το 2004 υπήρχε περίπτωση όταν περισσότεροι από εκατό μοναχοί από την Мακεδονική εκκλησία έφυγαν στην παράνομη, αλλά de facto υπάρχουσα Σερβική εκκλησία στην Βόρεια Μακεδονία. Γιατί το έκαναν αυτό;
Επίσκοπος Παρθένιος: Σωστά, στα Βαλκάνια δεν υπάρχουν αυτοκρατορίες πλέον, αλλά δυστυχώς, δεν είναι έτσι με τις μεγαλομανικές, εθνικιστικές ιδέες, οι οποίες βεβαίως και υπάρχουν σε ορισμένα κεφάλια, και στους πολιτικούς και ανάμεσα στον εκκλησιαστικό κλήρο. Και έτσι, το Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, του οποίου κύρια πολιτική δύναμη ήταν η ηγεμονία των Σέρβων αρχόντων, εδώ και καιρό δεν υπάρχει, εντούτοις η ιδέα για την ίδια ιμπεριαλιστική υπεροχή δεν σταμάτησε. Και εκείνο που πληγώνει πιο πολύ και προκαλεί την μεγαλύτερη βλάβη είναι αυτό που προφανώς ορισμένα κεφάλια της Σερβικής Εκκλησίας ακόμα ζουν σε κάποια ιδέα για μεγάλη Σερβική Εκκλησία από τα χρόνια της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και για κάποιο μεγάλο σέρβικο κράτος. Η ένδειξη γι’ αυτό είναι και το γεγονός ότι πρόσφατα ο Πατριάρχης των Σέρβων στον τίτλο του πρόσθεσε και τις χώρες της παλιάς Γιουγκοσλαβίας.
Οι Μακεδόνες και οι μειονότητες με ορθόδοξη ομολογία στο κράτος μας επιθυμούν την αυτοκεφαλία τους, επειδή στην συλλογική μνήμη του ορθοδόξου λαού σ’ αυτές τις περιοχές είναι βαθιά χαραγμένη η μνήμη της αρχαίας αυτοκέφαλης Αρχιεπισκοπής Αχρίδος, η οποία ήταν στενά συνδεδεμένη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η οποία σχεδόν οκτώ αιώνες καθοδηγούσε τον λαό στον σωτήριο λόγο του Κυρίου. Ενώ η Σερβική Εκκλησία, από ιστορική άποψη, διαχειριζόταν τις μακεδονικές επαρχίες για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, που άρχισε με την σερβική κατοχή του γεωγραφικού μέρους του σημερινού μας κράτους το 1918, όταν ο εντόπιος κλήρος εκδιώχθηκε βιαίως, και μεγάλο μέρος του μακεδονικού ιερατείου υποτάχθηκε σε φοβερούς διωγμούς, βασανιστήρια και δολοφονίες, εκτελούμενα από τον στρατό και την χωροφυλακή του Βασιλείου, με την ευλογία της ηγεσίας της Σερβικής Εκκλησίας, για το οποίο υπάρχουν πολυάριθμα έγγραφα και μαρτυρίες. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και την ίδρυση του σύγχρονου κράτους, οι Σέρβοι κληρικοί που έφυγαν στην αρχή του πολέμου, παρόλο που επιθυμούσαν, δεν τόλμησαν να επιστρέψουν πλέον στο νεοσύστατο κράτος, φοβούμενοι της οργής του ντόπιου πληθυσμού, ο οποίος δεν τους αισθανόταν ως δικούς του πνευματικούς ηγέτες και ποιμένες, αλλά ως μισθωτούς. Απλώς, ο κλήρος και το ποίμνιο αγωνιζόταν σκληρά και δεν επιτρεπόταν την επιστροφή της σερβικής εκκλησιαστικής ιεραρχίας στις επαρχίες τους, καθώς αυτή ποτέ δεν φρόντισε να ικανοποιήσει τις πνευματικές ανάγκες τους, όπως αρμόζει σε μια Μητέρα Εκκλησία, αλλά λειτουργούσε μόνο ως όργανο σερβοποίησης. Αυτή η κατάσταση οδήγησε στην πρωτοβουλία αναστηλώσεως της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος – κάτι που έγινε το 1958. Στην αρχή η Σερβική εκκλησία, σύμφωνα με την επιθυμία του ορθοδόξου πληθυσμού, έπρεπε να δώσει αυτονομία που έπρεπε στην συνέχεια να τείνει προς αυτοκεφαλία – ασφαλώς, με κοινή παράκληση των αρχιερέων αμφοτέρων των Εκκλησιών προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο, είπαμε, μόνο έχει το ιστορικό και κανονικό δικαίωμα χορήγησης Τόμου αυτοκεφαλίας. Αλλά, δυστυχώς, η Σερβική Εκκλησία συνέχισε να μην ανταποκρίνεται και να μην σέβεται την αυτονομία μας, αλλά να την εκμεταλλεύεται για περαιτέρω σερβοποίηση και αμφισβήτηση, όπως και σφετερισμό του εκκλησιαστικού εδάφους. Γι’ αυτό, το 1967 στην Αχρίδα ανακηρύχθηκε η αυτοκεφαλία της Αρχιεπισκοπής Αχρίδας. Μετά από αυτό το βήμα, η Σερβική Εκκλησία διέκοψε το συλλείτουργο, και με εγκύκλιο από τον τότε Πατριάρχη Σερβίας Γερμανό ζήτησε αυτό να το κάνουν και οι υπόλοιπες ορθόδοξες Εκκλησίες, και έτσι ολόκληρος ο ορθόδοξος λαός εδώ ακούσια βρέθηκε σε σχίσμα. Στα τελευταία πενήντα χρόνια, ο υπαρξιακός μας αγώνας για αναγνώριση της αυτοκεφαλίας ήταν απόλυτα παραμελημένος – απλά σαν να μην έχουμε δικαίωμα να υπάρχουμε. Δυστυχώς, αντί να λυθεί, η κατάσταση έγινε επιπλέον χειρότερη με την δημιουργία της παράλληλης εκκλησιαστικής ιεραρχίας με επικεφαλής τον Μητροπολίτη πρώην Παραβαρδαρίου κ. Ιωάννη Βρανίσκοβσκι. Μπορούμε με πόνο καρδιάς να συμπεράνουμε πως αυτοί έγιναν θύμα της λανθασμένης σερβικής εκκλησιαστικο-εθνικής πολιτικής, επειδή στην Βόρεια Μακεδονία αυτοί είναι μια πλαστή Εκκλησία, χωρίς την υποστήριξη του λαού. Μέχρι στιγμής αυτή η άνευ προηγουμένου πράξη, της δημιουργίας παράλληλης ιεραρχίας της Σερβικής εκκλησίας, μόνο έκανε μεγάλη ζημιά για την ορθόδοξη Εκκλησία στην Βόρεια Μακεδονία, επειδή με την κίνηση αυτή, πολλοί άνθρωποι έχασαν την εμπιστοσύνη στην Ορθοδοξία γενικά. Εδώ πρέπει να υποδείξω πως η πληροφορία για την δήθεν φυγή των περισσοτέρων από εκατό μοναχών από την δική μας στην Σερβική Εκκλησία είναι τελείως λανθασμένη και υποθέτω είναι καρπός κάποιας προπαγάνδας. Στην πραγματικότητα γίνεται λόγος για μερικούς μοναχούς, από τους οποίους από κενοδοξία έγιναν επίσκοποι στην μεριά του Βρανίσκοβσκι, και οι περισσότεροι αποσχηματίστηκαν.
Θα ήθελα να τονίσω πως εμείς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα, ούτε κρατάμε εχθρότητα προς τον αδελφικό ορθόδοξο σερβικό λαό και προς την Εκκλησία του στην Δημοκρατία της Σερβίας. Αντίθετα, η αγάπη μας προς αυτούς είναι ίσια όπως προς κάθε άνθρωπο, και ιδιαίτερα ως προς Χριστιανούς, και η Εκκλησία μας περισσότερες φορές ζήτησε διαπραγματεύσεις με την Εκκλησία Σερβίας για τελική λύση του ζητήματός μας μέσω της Κωνσταντινούπολης, αλλά από την πλευρά τους υπήρχε σιωπή. Τώρα ειλικρινά ελπίζουμε πως ο νέος Σέρβος Πατριάρχης θα ενεργήσει στο πνεύμα της ευαγγελικής αγάπης και θα χαιρετήσει την διάθεση του Οικουμενικού Πατριαρχείου για χορήγηση του Τόμου αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία μας. Άλλωστε, η Κωνσταντινούπολη ήταν η διεύθυνση όπου η Εκκλησία Σερβίας μας είχε κατευθύνει στο παρελθόν, όταν γίνονταν διαπραγματεύσεις. Μ’ αυτό ο νέος Πατριάρχης θα γυρίσει νέα σελίδα στις αδελφικές σχέσεις των αδελφικών μας εκκλησιών και θα ονομαστεί ειρηνοποιός, προτρέποντας την ενταύθα ιεραρχία του να συμφιλιωθεί με την επίσημη τοπική ορθόδοξο Εκκλησία. Είναι καιρός πλέον να σταματήσουν οι εκβιασμοί, ραδιουργίες και πιέσεις και να αρχίσει πλέον με την ρήση του Χριστού: «ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθὼς ἠγάπησα ὑμᾶς ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους. ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις» (Ιω.13, 34-35).
Ερώτηση: Εμείς στην Ουκρανία κατά την χορήγηση της αυτοκεφαλίας ήμασταν εκφοβισμένοι από την τεράστια απειλή του Πατριαρχείου Μόσχας. Η εναντίωση από την πλευρά της Μόσχας και η επίδραση των Μοσχοβιτών πρακτόρων ήταν απίστευτα ισχυρή. Πως είναι η κατάσταση στην Βόρεια Μακεδονία; Αισθάνεστε αντίσταση;
Επίσκοπος Παρθένιος: Εννοείται πως υπάρχει μεγάλη αντίσταση. Δυστυχώς, υπάρχουν δυνάμεις που δεν θέλουν την ενότητα μεταξύ των ορθοδόξων αδελφικών λαών και συνεχώς εργάζονται να εμποδίσουν την αμοιβαία προσέγγιση. Η δράση της προπαγάνδας και των μυστικών υπηρεσιών είναι πολύ φανερή, όχι μόνο σε μας, αλλά και στις γειτονικές χώρες. Άλλωστε, η Ρωσική εκκλησία πιέζει όλους τους εκκλησιαστικούς κύκλους που αποδέχονται την λύση του ουκρανικού εκκλησιαστικού ζητήματος, ή αναγνωρίζουν την υπέρτατη αυθεντία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι εμείς σχεδόν έναν αιώνα βρισκόμασταν υπό την εξουσία του Βελιγραδίου, και είναι κατανοητή η παρουσία των σερβικών μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι ενεργούν όχι μόνο ενάντια της αναγνωρίσεως της Εκκλησίας μας, αλλά προσπαθούν να χαλάσουν και τις γειτονικές σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας με την Βουλγαρία και την Ελλάδα και να εμποδίσουν την Ευρωατλαντική ενσωμάτωση της χώρας μας. Την πίεση των ξένων υπηρεσιών έχουμε αισθανθεί και εμείς στην πλάτη μας, ως Μοναστήρι, ιδιαίτερα όταν σταθήκαμε στην πλευρά της αλήθειας και στην σωστή κανονική τάξη της Εκκλησίας.
Ερώτηση: Εμείς ξέρουμε πόσο ουσιαστικά η Κωνσταντινούπολης μελετά τις κανονικές και ιστορικές βάσεις για χορήγηση αυτοκεφαλίας, και επίσης διορίζει έξαρχους που λεπτομερώς μελετούν την κατάσταση της χώρας. Είναι πλέον σαφές το σενάριο για την κανονική και την ιστορικά λογική χορήγηση αυτοκεφαλίας στην Μακεδονική εκκλησία;
Επίσκοπος Παρθένιος: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Μεγάλη Μητέρα Εκκλησία, ως Πρωτόθρονη Εκκλησία στην ορθόδοξη οικουμένη, της οποίας βάσεις τέθηκαν ήδη από τα αποστολικά χρόνια, ανέκαθεν ιδιαίτερα επιμελητικά και σοφά προσέγγιζε αυτά τα μεγάλα ζητήματα – όπως και, μεταξύ των άλλων, ενήργησε και κατά την επίλυση του Ουκρανικού ζητήματος. Εξάλλου και το γεγονός που παρά τις περίπλοκες και δύσκολες συνθήκες στις οποίες βρέθηκε μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως επιβιώνει μέχρι σήμερα, μαρτυρεί για την συσσωρευμένη της εμπειρία, σοφία και φυσικά την Θεία βοήθεια, υποστήριξη και φώτιση. Προφανώς και σήμερα αυτή, με επί κεφαλής της Αυτού Παναγιότητος κ.κ. Βαρθολομαίου, με μεγάλη σοφία και συγκατάβαση αποκαθιστά ξανά την εδώ και αιώνες παραβιασμένη αυθεντία της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας, αλλά και γενικά, την τάξη στην ορθόδοξη οικουμένη, έτσι όπως προδιαγράφουν και οι συνοδικές αποφάσεις. Χρησιμοποιώντας το δικαίωμα του να συγκαλεί συνόδους, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος το 2016 συγκάλεσε την Πανορθόδοξη Σύνοδο στην Κρήτη, στην οποία έμεινε αμετάβλητο το δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριάρχη να δίνει τόμους για αυτοκεφαλία και να είναι διαιτητής στις διορθόδοξες έριδες. Δυστυχώς, σ’ αυτή την Σύνοδο ακριβώς αυτές οι εκκλησίες οι οποίες περισσότερο εκβίαζαν και έθεταν όρους για να παραστούν, και παρόλο που έγιναν δεκτές όλες οι αντιρρήσεις τους, τελείως αγενώς και τελευταία στιγμή ακύρωσαν την παρουσία τους. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως για τους επισκόπους η άρνηση να προσέλθουν σε σύνοδο συγκαλούμενη από τον προκαθήμενό τους ή από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αποτελεί παραβίαση της επισκοπικής ομολογίας (σύμφωνα με την σλαβονική εκδοχή της ομολογίας, σημ. μτφρ.). Τώρα, όμως, από μερικούς κύκλους ακούμε δηλώσεις πως για κάποιους το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν είναι πλέον η ύψιστη αυθεντία, που αποτελεί ένα δυνατό χτύπημα για όλη την Ορθοδοξία και μεγάλος πειρασμός. Κάποιοι μάλιστα και μτφ με θρασύτητα κατηγορούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο πως δήθεν άλλαξε την εκκλησιολογία, όμως στην ουσία, οι ίδιοι το κάνουν αυτό. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανέκαθεν στεκόταν αυστηρά στην αληθινή εκκλησιολογία και τους κανόνες.
Νομίζω πως οι αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου σχετικές με το αυτοκέφαλο πρέπει να γίνονται σεβαστές απ’ όλους, επειδή αντίθετα γκρεμίζεται η συνοχή μεταξύ των τοπικών ορθοδόξων Εκκλησιών και μ’ αυτό τον τρόπο ερχόμαστε σε διαφορετικές παραλλαγές της Ορθοδοξίας, κάτι που δεν είναι καθόλου στο πνεύμα της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Επειδή και ο Κύριος Ιησούς Χριστός στο Ευαγγέλιο λέει: «πᾶσα βασιλεία ἐφ᾿ ἑαυτὴν διαμερισθεῖσα, ἐρημοῦται, καὶ οἶκος ἐπὶ οἶκον, πίπτει» (Λκ.11,17). Η αυτοκεφαλία δεν σημαίνει κυριολεκτική ανεξαρτησία και αυτοτέλεια, αλλά αμοιβαία εξάρτηση των μελών του ενός Σώματος Χριστού. Στην συνάφεια αυτή, ειλικρινά ελπίζω πως το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα εφαρμόσει και στην περίπτωση της δικής μας τοπικής ορθοδόξου Εκκλησίας, το δικαίωμά του να δέχεται έκκλητο προσφυγή και να παραχωρεί τόμο αυτοκεφαλίας.
Ερώτηση: Είναι φοβερό να τεθεί ένα τέτοιο ερώτημα, ιδιαίτερα επειδή η Κωνσταντινούπολη πάντοτε κρατάει κρυφά τον χρόνο της απόφασης. Αλλά, για ποια περίοδο σχεδιάζεται η χορήγηση της αυτοκεφαλίας;
Επίσκοπος Παρθένιος: Πραγματικά θα ήθελα να μπορέσω να δώσω συγκεκριμένη απάντηση σε αυτό το ερώτημα, αλλά σε μένα δεν έχει έρθει τέτοια πληροφορία. Εντούτοις, προσωπικά επιθυμώ αυτό να γίνει σε σύντομο χρόνο, καθώς έτσι θα θεραπευτεί μια μεγάλη πληγή στην ορθόδοξη οικουμένη και θα τεθεί τέλος στην πολυετή αγωνία του, σχεδόν δύο εκατομμυρίων, λαού στην Βόρεια Μακεδονία.
Ερώτηση: Τώρα για την εκκλησία σας. Ο Μακεδονικός λαός είναι θρησκευόμενος; Συντηρητικός; Πόσοι άνθρωποι κατά μέσο όρο είναι παρόντες στις κυριακάτικες ακολουθίες;
Επίσκοπος Παρθένιος: Η Μονή μας είναι πολύ γνωστή για την πνευματική της αποστολή, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων. Αυτή η πνευματική δραστηριότητα σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα είναι χαρακτηριστική και για κάποια άλλα μοναστήρια και πνευματικούς.
Στα πλαίσια της Εκκλησίας μας η πνευματική ζωή, προς δόξαν Θεού, είναι σε ανοδική τάση, αν και ίσως να μην είναι με το ποθούμενο δυναμισμό. Προκαλεί χαρά το γεγονός που κάποιο ποσοστό της νεολαίας – μη ικανοποιημένη από την ματαιότητα, την παραλογία και την μελαγχολία που προσφέρει ο σύγχρονος κόσμος και ζητώντας έξοδο από αυτό – βρίσκει την οδό και την απάντηση του μόνου αληθινού ευεργέτη της ανθρωπότητας – του Σωτήρος Χριστού. Η Θεία του επιστήμη, το παράδειγμα της αυτοθυσίας για τους άλλους, η αγαπητική Του αγκαλιά από τον Σταυρό του Γολγοθά, υποκινεί τον άνθρωπο να σκεφτεί, να κοιτάξει πάνω του και μέσα του, να αρχίσει να αγωνίζεται, πρώτα κατά των παθών και του κακού μέσα του, και μετά και για επικράτηση του καλού στον κόσμο. Αυτή η μεταμορφωτική ενέργεια, παρούσα σε πληρότητα στην ορθόδοξη Εκκλησία, αυτή η ασύλληπτη Θεία αγάπη, είναι η μόνη κινητήρια δύναμη που αληθινά παρηγορεί τις ψυχές, χαίρει τον εσωτερικό άνθρωπο και του δίνει ζωηφόρες και δημιουργικές δυνάμεις. Αυτός ο μαγνητισμός που διαδίδεται από τον συνετό κλήρο της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος και ιδιαίτερα από τον μοναχισμό, κάνει πολλούς νέους να αγαπήσουν την Εκκλησία και να καταλάβουν πως μόνο μέσα της μπορούν να βρουν την ποθούμενη απάντηση και το αληθινό νόημα της ζωής.
Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα στην χώρα, από όσους δηλώνουν Χριστιανοί ορθόδοξοι – και τέτοιοι είναι περίπου 75% – σχεδόν 20% άγουν τακτική μυστηριακή ζωή στην Εκκλησία, με συχνή εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό εκκλησιάζεται λίγο πιο σπάνια. Δυστυχώς, πρέπει να δηλώσουμε πως οι διαιρέσεις, συκοφαντίες, πειρασμοί, κατακρίσεις και οπισθοδρομικές δυνάμεις στην Ορθοδοξία γενικά, είναι μεγάλο εμπόδιο για τους νέους να αγαπήσουν την Εκκλησία και την σωτήριά της κλήση.
Ερώτηση: Το μοναστήρι σας, Μπίγκορσκι, έχει ιδρυθεί 30 χρόνια πριν την δική μας Κιεβο-Πέτσερσκαγια Λαύρα. Τέτοια μοναστήρια πάντα είναι αγαπητά από τους πιστούς τους. Πως γιορτάστηκε η χιλιετία από την ίδρυσή του;
Επίσκοπος Παρθένιος: Ο αριθμός ‘1000 χρόνια’ καθ’ εαυτού δηλώνει κάτι ιδιαίτερο και μεγάλο. Όταν ένα απλό αντικείμενο, έργο ανθρωπίνων χεριών, με ιστορία χιλίων χρονών έχει μια τεράστια μουσειακή αξία, τότε τι θα μπορούσαμε να πούμε για έναν ζωντανό οργανισμό, για έναν τέτοιο θεσμό, όπως είναι η Μονή Μπίγκορσκι, για μια χιλιετή συνέχεια σε αγιότητα, θεοσέβεια, διαφωτισμό και καλλιτεχνία; Καθ΄ όλη την διάρκεια της ύπαρξής της, η Ιερά Μονή Μπίγκορσκι, προστατευόμενη από τον έφορό της, τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή, ενεργούσε πολύ ευνοϊκά, καλλιεργούσε τις περιοχές μας με πνευματικό φως και με πόθο για την ελευθερία, τον καλό και το αιώνιο. Παρήγαγε πολλούς πνευματικούς και λαϊκούς ηγέτες, γνωστούς και αγνώστους αγίους, διδασκάλους, διαφωτιστές. Γι’ αυτό, όλη η ιστορία της Μονής, η ζωή της, οι μοναχοί, οι εικόνες και οι τοιχογραφίες, τα πάντα που δημιουργήθηκαν μέσα της, με αγάπη και θυσία, όλο το παρελθόν και το παρόν της, μιλάει για μια ανεκτίμητη Θεία ευλογία που κατέβη για τον λαό μας δια του παλλαϊκού ιερού αυτού. Από τα παλιά χρόνια ακόμα, η Μονή φύλαγε πιστά το πνεύμα της ορθοδόξου σλαβονικής παραδόσεως, θεμελιωμένη σε αυτές τις περιοχές από τους ισαποστόλους πατέρες μας, αγίους Κλήμη και Ναούμ. Άλλωστε, και ο κτήτορας της Μονής Μπίγκορσκι, ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης, ήταν Σλάβος, από της περιοχή των Δεβρών. Αυτός ο όσιος Αρχιεπίσκοπος ενεργώς βοηθούσε και στο έργο του εκχριστιανισμού του Κιέβου, με αποστολή πνευματικών και ιερών βιβλίων στην σλαβονική γλώσσα, και γι’ αυτό μια τοιχογραφία με την μορφή του βρίσκεται στον Ι.Ν. Αγίου Κυρίλλου στο Κίεβο, από τα τέλη του 12ου αιώνα. Ολόκληρο το 2020 έτος ήταν αφιερωμένο σ’ αυτό το μεγάλο ιωβηλαίο, όντως σπάνιο και μοναδικό κατά την αξία. Διοργανώθηκαν περισσότερες εκδηλώσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια, εκθέσεις, συναυλίες. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συναυλία της Συμφωνικής ορχήστρας της Βορείου Μακεδονίας, με ενορχηστρωμένα παραδοσιακά τραγούδια, αφιερωμένα στην χιλιετία της Μπίγκορσκι. Με αφορμή του μεγάλου ιωβηλαίου, λόγω της σημασίας που έχει για τον λαό μας και την κοινωνία, η Μονή Μπίγκορσκι τιμήθηκε με την υψηλή τιμητική διάκριση ‘Διάσημο για προσφορά στο κράτος’ από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο κεντρικός λειτουργικός εορτασμός έγινε στις 18 Οκτωβρίου, με την παρουσία των εκκλησιαστικών και των κρατικών αρχών, των αντιπροσώπων των διπλωματικών σωμάτων στην χώρας, εκπροσώπων της κοινωνικής, πολιτιστικής, επιστημονικής και πολιτικής ζωής, καλεσμένοι από τις γειτονικές χώρες και αξιοσημείωτος αριθμός πιστών. Αυτή την στιγμή ετοιμάζεται και ένα τραγούδι αφιερωμένο στην χιλιετία της Μονής, επίσης και ένα ντοκιμαντέρ. Εντούτοις, όπως είναι γνωστό, αυτή η χρονιά, δυστυχώς, στιγματίστηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, η οποία σε μεγάλο βαθμό δυσκόλεψε τη φυσιολογική λειτουργία της ζωής και την οργάνωση των γεγονότων. Όμως, παρά του μεγάλου παγκοσμίου πειρασμού, κατά το έλεος και με την βοήθεια του Θεού, καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε σχεδόν όλα τα προγραμματισμένα έργα για άξιο εορτασμό της χιλιετηρίδος της Μονής Μπίγκορσκι.
Ερώτηση: Πείτε μου, πέρυσι το Γραφείο τύπου της Μονής Σας ήταν το πρώτο που δημοσίευσε ότι το κείμενο του Τόμου μας έφτασε στην Κωνσταντινούπολη. Πως έγινε η Μονή σας πρώτη να το μάθει αυτό;
Επίσκοπος Παρθένιος: Πάντοτε προσπαθούμε εγκαίρως να πληροφορούμε το κοινό μας για τις τελευταίες εξελίξεις στον ορθόδοξο κόσμο και η εγρήγορση των αδελφών που είναι υπεύθυνοι για την ιστοσελίδα μας και σ’ αυτή την περίπτωση έκανε το δικό της. Άλλωστε, ο ερχομός του Τόμου ήταν σε αναμονή, και γι’ αυτό συνεχώς είχαμε την προσοχή για τις νεότερες ειδήσεις σχετικά με την εξέλιξη της ουκρανικής αυτοκεφαλίας. Εμείς ευχαριστούμε τον Θεό και χαιρόμαστε πολύ που τώρα όλοι οι ορθόδοξοι Ουκρανοί βρίσκονται σε κανονική ενότητα με την Μια, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία. Σ’ αυτή την ευκαιρία θέλω ειλικρινά να συγχαρώ τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας εν Ουκρανία, τον κ. Επιφάνιο, και να του ευχηθώ χάρη και δύναμη από τον Θεό, να ορθοτομεί τον λόγο της Αυτού αληθείας. Εννοείται, θα ήταν ακόμα καλύτερα εφόσον οι εν Ουκρανία αρχιερείς του Πατριαρχείου Μόσχας σεβόταν την κλήση του σοφού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος με πατρική φροντίδα, κάλεσε, με την βοήθεια του τότε Προέδρου Ποροσένκο, σε ενωτική σύνοδο, και έτσι σήμερα στην Ουκρανία θα υπήρξε μια ενωμένη τοπική Εκκλησία. Αλλά, να ευχόμαστε στον ελεήμονα Θεό, η εκκλησιαστικές διαιρέσεις και τα σχίσματα όσο πιο γρήγορα να ξεπεραστούν, να αποκατασταθεί ξανά η αρχαία κανονική τάξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία ως πρωτόθρονο έχει τον Κωνσταντινουπόλεως, και ποτέ να μην ξεχάσουμε τον πόθο του Χριστού και προσευχή, για «ἵνα πάντες ἓν ὦσι» (Ιω.17,21).
Λάνα Σαμοχβάλοβα, αποκλειστικά για „Релігійної правди“. Το συντακτικό προσωπικό της “Релігійної правди” ευχαριστεί την Ουκρανική Πρεσβεία στην Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας για την συνεργασία στην ετοιμασία αυτής της συνέντευξης.
Πηγή: bigorski.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου